ဒီမိုကေရစီႏွင့္ စပ္လ်ဥ္းေသာ အေရးအသားမ်ား (အပိုင္း - ၃)

(အပိုင္း (၂) မွ အဆက္)

ေက်ာရိုး ခိုင္မာရန္ အသိပညာစြမ္္းရည္ တိုးတက္ဖြံ.ၿဖိဳးေစျခင္းႏွင့္ စည္းလံုးညီညြတ္ေရးနည္းလမ္းမ်ား

                           ျပန္ခ်ဳပ္ရလွ်င္ ဒီမိုကေရစီစနစ္ေၾကာင့္ တိုင္းျပည္ႏွင့္ လူမ်ိဳး တိုးတက္တည္ၿငိမ္မႈကို ရရွိႏိုင္သည္မွာ ႀကိမ္းေသသည္။ ဘယ္လို အသြင္ကူးေျပာင္းၾကမလဲႏွင့္ ခိုင္ၿမဲေအာင္ ဘယ္လို လုပ္မလဲ ဆိုလွ်င္ အေပၚ (အပိုင္း - ၂) က အခ်က္မ်ားကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားၾကရန္ လိုအပ္ပါသည္။ ကၽြန္ေတာ္တို. ယခု အင္တာနက္ႏွင့္ Facebook သံုးေနၾကသည္။ အင္တာနက္ႏွင့္ Facebook သည္ ကမာၻေပၚမွာ ရွိသမွ်အရာအားလံုးထက္ က်ယ္ျပန္.ႏိုင္ေသာ အရာမ်ားျဖစ္ပါသည္။ ထိုအရာတို.ကို အသံုးခ်ရပါမည္။ ထိုသို. အသံုးခ်ရာတြင္ အရင္ဆံုး ဦးစားေပးလုပ္ရမည့္ အခ်က္မွာ ကၽြန္ေတာ္တို.၏ ဗဟုသုတမ်ား၊ သိမွတ္နားလည္မႈမ်ားကို ဒီမိုကေရစီအသြင္ကူးေျပာင္းရပါမည္။ လူအနည္းငယ္သာ သိေနေသးေသာ အရာမ်ားကို သာမန္ျပည္သူအားလံုး (အထူးသျဖင့္ မ်ိဳးဆက္သစ္တို.) သိရွိနားလည္လာေအာင္ ျဖန္.ျဖဴး မွ်ေ၀ေပးတတ္ရမည္ ျဖစ္ပါသည္။ လုပ္ႏိုင္ေသာ နည္းလမ္း ၄ မ်ိဳးမွာ -

(၁) Online Deliberations (အြန္လိုင္းေပၚတြင္ Agenda တို.ကို စဥ္းစားေဆြးေႏြး ႏႈိင္းခ်ိန္မႈ)

(၂) Proxy Dialogues (Deliberative Process ၊ ေဆြးေႏြးျဖစ္ေစရန္ ၾကားခံမီဒီယာတို.မွတဆင့္ အျပန္အလွန္ေျပာဆိုၾကျခင္း)

(၃) Community Forums (နီးစပ္ရာ အသိုင္းအ၀ိုင္းတို.တြင္ ဖိုရမ္တည္ေဆာက္၊ ေလ့က်င့္၊ ေဆြးေႏြး၊ အားလံုးကို ပါ၀င္ေစျခင္း)

(၄) Self-Facilitated Discussions (အိမ္တြင္ျဖစ္ေစ၊ အလုပ္တြင္ျဖစ္ေစ Discussion Guidelines မ်ား ခ်မွတ္ကာ Video (သို.) တျခားတစ္ခုခုကို သံုးျခင္းျဖင့္ Deliberative Process ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ၾကျခင္း)

                       အထက္ပါနည္းလမ္းမ်ား သံုးၾကျခင္းျဖင့္ တစ္ဦးႏွင့္ တစ္ဦးၾကား သေဘာတူညီမႈမ်ား တည္ေဆာက္ၾကၿပီး ဘံုေကာင္းက်ိဳး (Common Good) တို.အတြက္ ေျဖရွင္းႏိုင္ေသာ နည္းလမ္းမ်ားကို ရွာေဖြရမည္ ျဖစ္သည္။ အားလံုး ပါ၀င္လာႏိုင္ေအာင္လည္း လႈံ.ေဆာ္ စည္းရံုးရမည္ ျဖစ္သလို ႀကိဳးကိုင္ခ်ယ္လွယ္ျခင္း ကင္းေ၀းစြာျဖင့္ ေဆြးေႏြး ေျပာဆိုၾကရမည္ ျဖစ္သည္။ ဓမၼဓိဌာန္က်က် ေတြးေခၚ ေျပာဆိုၾကရမည္ျဖစ္သည္။ (America speaks အဖြဲ.မွ ထုတ္ေ၀ေသာ Millions of voices စာအုပ္ကို မွီျငမ္းပါသည္)

ေဆြးေႏြးရာတြင္ သိထားရမည့္ အေျခခံဥပေဒသမ်ား 

(၁) ပါ၀င္ေဆြးေႏြးသူမ်ားကို မွန္ကန္ေသာ အသိပညာ၊ သတင္းအခ်က္အလက္ႏွင့္ ဗဟုသုတတို.ကို လြတ္လပ္မွ်တစြာ ျဖန္.ျဖဴး ပို.ခ် မွ်ေ၀ေပးရမည္။

(၂) ေဆြးေႏြးရမည့္အခ်က္မ်ား၊ ကိစၥမ်ား၊ Agenda မ်ားကို ဓမၼဓိဌာန္က်က် ေဘာင္ခတ္တည္ေဆာက္ စီစဥ္တတ္ရမည္။

(၃) တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးႏြယ္စုမ်ိဳးစံု ပါ၀င္ႏိုင္ေလေလ ပိုမိုထိေရာက္ႏိုင္ေလ ျဖစ္သည္။

(၄) မူ၀ါဒဖန္တီးသူတို.ႏွင့္ ယံုၾကည္မႈ (သို.) မယံုၾကည္မႈ တည္ေဆာက္ၾကရမည္။

(၅) အရည္အေသြးျမင့္ စဥ္းစားဆင္ျခင္ ႏႈိင္းခ်ိန္တတ္ျခင္း (Quality Deliberation) ကို အသိအမွတ္ျပဳ အားေပးၾကရမည္ျဖစ္သလို ေက်ာသားရင္သား မခြဲျခားဘဲ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကားမႈကို ေျမေတာင္ေျမွာက္ေပးၾကရမည္ ျဖစ္သည္။

(၆) ျပည္သူလူထု၏ တစ္သားတည္းျဖစ္ေသာ သေဘာထားကို ေဖာ္ထုတ္ျပသႏိုင္ရမည္။

(၇) တျခား မပါ၀င္ေသးသူမ်ား ပါ၀င္လာေအာင္ စည္းရံုးကာ အင္အားစုေဆာင္းရမည္ ျဖစ္သလို အားလံုး ပါ၀င္ထားမႈ (Total Involvement) ကို ဆက္လက္ထိန္းသိမ္းသြားႏိုင္ရမည္။


Long before the Soviet Union broke up, a group of Russian writers touring the United States were astonished to find, after reading the newspapers and watching television, that almost all the opinions on all the vital issues were the same. “In our country,” said one of them, “to get that result we have a dictatorship. We imprison people. We tear out their fingernails. Here you have none of that. How do you do it? What’s the secret?”

[ - John Pilger, “In the freest press on earth, humanity is reported in terms of its usefulness to US power” , 20 February, 2001]

                       အေမရိကန္ဒီမိုကေရစီ ေအာင္ျမင္ အဓြန္.ရွည္ရျခင္း၏ လွ်ိဳ.ခ်က္၀ွက္မ်ားမွာ အေပၚက ၇ ခ်က္ႏွင့္ နည္းလမ္း ၄ မ်ိဳး တို.ကိုက်င့္သံုးျခင္းတို.ေၾကာင့္ပင္ ျဖစ္ရမည္ဟု ယံုၾကည္ေနမိပါသည္။ ထို ၇ ခ်က္ႏွင့္ နည္းလမ္း ၄ မ်ိဳးတို.ကို က်င့္သံုးျခင္းျဖင့္ ဒီမိုကေရစီအေလ့အထမ်ားကို ေနာင္လာေနာင္သားတို.အတြက္  သေႏၶတည္ ပ်ိဳးေထာင္ၾကရပါမည္ျဖစ္သလို ေက်ာရိုးခိုင္မာေစရန္လည္း ယင္းတို.ျဖင့္ပင္ ဆက္လက္ေဆာင္ရြက္သြားၾကရန္ ႏိုင္ငံသားတိုင္းတြင္ တာ၀န္ရွိပါသည္။  


၂း၂ ။               ။ အုပ္ခ်ဳပ္မႈ အဓိကပံုစံႏွစ္မ်ိဳး မိတ္ဆက္                    

                    
                       ေက်ာရိုးမွာတင္ ေတာ္ေတာ္ ေပရွည္သြားလို. ဒီဟာကို မိတ္ဆက္မွ်သာ ေရးပါရေစ။ ဒီမိုကေရစီႏွင့္ အသားက်ၿပီးသားႏိုင္ငံတိုင္းတြင္ အာဏာသံုးရပ္လံုး (Legislative, Executive, Judiciary) L, E, J ကို အျပည့္အ၀ ခြဲျခားထားျခင္း မရွိတတ္ပါ။ (ခြဲဖို. မလိုတာမ်ိဳးလည္း ရွိတတ္၏။ မခြဲခ်င္တာမ်ိဳးလည္း ရွိတတ္၏) တခ်ိဳ.က်ေတာ့ ပါ၀ါ တစ္ခုႏွင့္ တစ္ခု ထပ္ေနတတ္သည္။ လြယ္လြယ္ေျပာရရင္ အာဏာခြဲျခားျခင္း (Separation of Powers) သည္ သမၼတစနစ္ႏွင့္ ပို ဆက္စပ္မႈ ရွိၿပီး အာဏာေပါင္းစပ္ျခင္း (Fusion of Powers) သည္ ပါလီမန္စနစ္ႏွင့္ ပို၍ နီးစပ္သည္။ အေမရိကန္အစိုးရဖြဲ.စည္းပံုတြင္ တိက်ရွင္းလင္းေသာ ပါ၀ါ စည္းျခားမႈကို ေတြ.ရေသာ္လည္း ၿဗိတိန္တြင္မူ ဥပေဒျပဳေရးႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာ ႏွစ္ခုေပါင္းစပ္ထားေသာ ပါလီမန္စနစ္မွာလည္း ေအာင္ျမင္ေနသည္ကို ေတြ.ရ၏။ ပါ၀ါ ျခားနားမႈသေဘာတို.ႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးလုပ္ရိုးလုပ္စဥ္တို.မည္သည္ တစ္ခါတစ္ရံ ရွဳပ္ေထြး၏။ ျပည္သူအမ်ား သိရခက္ႏိုင္၏။ အာဏာ အတိအက်ခြဲေ၀ျခင္းသည္ သာမန္ျပည္သူလူထုအတြက္ တစ္ခါတစ္ရံ နားလည္ရခက္ေစႏိုင္၏။ ထို.ေၾကာင့္ ရွင္းလင္းလြယ္ကူေသာ ပါလီမန္စနစ္မွာလည္း ေအာင္ျမင္ေနရျခင္းျဖစ္သည္။ ကမာၻ.ႏိုင္ငံမ်ားရွိ အုပ္ခ်ဳပ္မႈ အဓိကပံုစံႏွစ္မ်ိဳးမွာ -

-         သမၼတစနစ္ (Presidential System)
-         ပါလီမန္စနစ္ (Parliamentary System)          တို.ျဖစ္ၾက၏။

သမၼတစနစ္

                           သမၼတစနစ္ဆိုသည္မွာ သမၼတႏိုင္ငံေတာ္တစ္ခု (Republic) ၏ အစိုးရဖြဲ.စည္းပံုစနစ္တစ္ခုပင္ ျဖစ္ေလသည္။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ကိုင္းခြဲ (Executive Branch) ကို ဥပေဒျပဳေရး ကိုင္းခြဲ (Legislative Branch) ႏွင့္ သီးျခား ခြဲထုတ္ကာ သမၼတကို ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ရသည္။ သမၼတစနစ္တြင္ အစိုးရအဖြဲ.၌ သမၼတ၊ ဒုတိယ သမၼတႏွင့္ ၀န္ႀကီးမ်ားအဖြဲ. ပါ၀င္သည္။ အေျခခံသေဘာအားျဖင့္ တူညီႏိုင္ေသာ္လည္း တစ္ႏိုင္ငံခ်င္းစီတြင္ သမၼတစနစ္အမ်ိဳးမ်ိဳး ကြဲေနႏိုင္ေလသည္။

ပါလီမန္စနစ္

                         ပါလီမန္စနစ္တြင္မူ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကိုင္းခြဲမွ ၀န္ႀကီးမ်ားသည္ ဥပေဒျပဳေရး ကိုင္းခြဲမွ ေရးဆြဲခ်က္အရ ဆင္းသက္လာၾကၿပီး ဥပေဒျပဳေရးအဖြဲ.အေပၚ တာ၀န္ေစာင့္ထိန္း (Accountable) ရေလသည္။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးႏွင့္ ဥပေဒျပဳေရး ကိုင္းခြဲႏွစ္ခုတို.သည္ လိမ္ယွက္ ေရာေထြး (Intertwined) ေနတတ္ကာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ကိုင္းခြဲသည္ ပါလီမန္၏ တိုက္ရိုက္ (သို.) သြယ္၀ိုက္ ေထာက္ခံမႈအေပၚ မွီခိုရၿပီး ပါလီမန္မွ ေထာက္ခံမဲ (Vote of confidence) မ်ား ေပးျခင္းျဖင့္ အတည္ျပဳေပးရ၏။ ပါလီမန္စနစ္တြင္ အစိုးရအဖြဲ.၌ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္၊ ဒုတိယ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ႏွင့္ ၀န္ႀကီးမ်ားအဖြဲ. ပါ၀င္သည္။ ပါလီမန္စနစ္လည္း ႏိုင္ငံအလိုက္ ကြဲျပားမႈမ်ား ရွိႏိုင္ေလသည္။

                          [ ျခြင္းခ်က္ - တရုတ္ႏွင့္ ရုရွားတို.တြင္မူ သမၼတေရာ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ေရာ ရွိေနျပန္သည္။ မိတ္ဆက္နိဒါန္း ေပးျခင္းမွ်သာ ျဖစ္ၿပီး ဆက္လက္ ေလ့လာႏိုင္ၾကရန္သာ ရည္ရြယ္ပါသည္]

အဆင္ေျပႏိုင္ၾကပါေစ။
ခြန္းခ်ိဳ
စက္တင္ဘာ ၁၆ - ၂၀ ၊ ၂၀၁၀