သမဂၢမ်ားႏွင့္ စပ္လ်ဥ္းေသာ အေရးအသားမ်ား (အပိုင္း - ၂)

၁း၀ ။      ။ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ တစ္ခ်ိန္က ရွိခဲ့ဖူးေသာ အလုပ္သမားသမဂၢ၊ ေက်ာင္းသားသမဂၢတို.၏ သမိုင္းအႏွစ္ခ်ဳပ္   

၁း၁ ။           ။ အလုပ္သမားသမဂၢတို.၏ သမိုင္းေကာက္ေၾကာင္း


(က) နိဒါန္း


                     ေျပာခ်င္တာေတြ သိပ္မ်ားေနလို. အမွာစာမွာ မဆိုင္တာေတြေရာ ဆိုင္တာေတြေရာ နည္းနည္း ေပရွည္သြားတာကို သည္းခံေပးပါ။

                     အခုလို သမဂၢေတြအေၾကာင္း ေရးရာမွာ လက္လွမ္းမီသေလာက္ ရရွိတဲ့ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးသမိုင္း အထူးျပဳ မဟာ၀ိဇၨာဘြဲ.ယူ က်မ္း၊ ပါရဂူဘြဲ.ယူ က်မ္း (Dissertations/ Theses) တခ်ိဳ.၊ စာအုပ္တခ်ိဳ.နဲ. ေဆာင္းပါး (Article items) ေပါင္း ၄၀ ေလာက္ကိုပဲ ႏွစ္လေက်ာ္ ၾကာ ဖတ္ရွဳၿပီး မွီျငမ္း ေရးသားခဲ့ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ သမဂၢဆိုတာ အထူးအဆန္းကိစၥေတာ့ မဟုတ္။ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးသမိုင္းမွာ (ေက်ာင္းသံုး ျပဌာန္း ဖတ္စာအုပ္ေတြမွာ) တရား၀င္ အသိအမွတ္ျပဳ ေရးသားျခင္း ခံရၿပီး (လြတ္လပ္ေရး ရရွိရာမွာ အေရးပါခဲ့တဲ့အတြက္) ထည့္မေျပာလို. မျဖစ္တဲ့ မွတ္မွတ္ရရအရွိဆံုး အျဖစ္အပ်က္ႏွစ္ခုကေတာ့ ဆရာစံ အေရးေတာ္ပံု (၁၉၃၀) နဲ. ၁၃၀၀ ျပည့္ အေရးေတာ္ပံု (ခရစ္ႏွစ္ ၁၉၃၈-၁၉၃၉ တြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ ေတာင္သူလယ္သမား၊ အလုပ္သမား၊ ေက်ာင္းသားတို. ပါ၀င္ေသာ သပိတ္ေမွာက္ပြဲမ်ား) ျဖစ္ပါတယ္။ ကိုလိုနီစနစ္ရဲ. ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈ အမ်ိဳးမ်ိဳးတို.ေၾကာင့္ သပိတ္ေမွာက္ပြဲေတြ အႀကိမ္ႀကိမ္ ေပၚေပါက္ခဲ့တယ္။ အဲဒီအေရးေတာ္ပံုႏွစ္ခုဟာ လက္နက္မပါ၊ စစ္တပ္မပါဘဲ ေတာ္လွန္ခဲ့တာေၾကာင့္ က်ရွဳံးခဲ့ရတာ ျဖစ္တယ္လို. ျပည္သူ.ေတာ္လွန္ေရးပါတီက သံုးသပ္ၿပီး ျပည္ပလက္နက္အကူအညီေတြဟာ တိုင္းျပည္ လြတ္လပ္ေရး ရရွိဖို.အတြက္ မရွိမျဖစ္ လိုအပ္ခ်က္ေတြလို. သိျမင္ခဲ့ၾကတယ္။ အေရးေတာ္ပံုတို.ရဲ. ေနာက္ဆက္တြဲ ေကာင္းက်ိဳးတစ္ခုကေတာ့ အလုပ္သမားသမဂၢေတြ ေပၚေပါက္လာခဲ့တာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။


(ခ) ဗမာႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ အလုပ္သမားသမဂၢ ကြန္ဂရက္


                      ဗမာႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ အလုပ္သမားသမဂၢကြန္ဂရက္ (All Burma Trade Union Congress) (ABTUC) ကို ၁၉၄၀၊ ဇန္န၀ါရီ ၃၀ ရက္ေန.မွာ သခင္ေလးေမာင္နဲ. သခင္ဘတို.က ဦးေဆာင္ ဖြဲ.စည္းခဲ့တယ္။ ၁၉၃၉၊ ဇူလိုင္လမွာ သခင္ေတြ ဦးေဆာင္က်င္းပခဲ့တဲ့ ဗမာႏုိင္ငံလံုးဆိုင္ရာ အလုပ္သမားညီလာခံကေန ABTUC ျမစ္ဖ်ားခံလာခဲ့တယ္။ ၁၉၄၀၊ ၾသဂုတ္မွာေတာ့ ABTUC ဟာ သူတို.ရဲ. ရည္မွန္းခ်က္ေတြအေၾကာင္း ျပည္သူလူထုကို ထုတ္ေဖာ္ ေၾကညာခဲ့ၿပီး လူမ်ိဳးတိုင္း တန္းတူညီမွ်ေရး၊ က်ား/မ မခြဲျခားေရး၊ လူမႈဘ၀ သက္သာေခ်ာင္ခ်ိ ဖူလံုေရး၊ အနိမ့္ဆံုး လုပ္ခ လစာေငြ သတ္မွတ္ႏိုင္ေရး၊ အလုပ္ခ်ိန္ သတ္မွတ္ ထိန္းညိွႏိုင္ေရး၊ ပိုမိုေကာင္းမြန္တဲ့ လုပ္ငန္းခြင္ အေျခအေနမ်ား ဖန္တီးေပးႏိုင္ေရးနဲ. ကုန္ထုတ္လုပ္မႈ၊ ျဖန္.ခ်ီမႈ၊ အေရာင္းအ၀ယ္ လည္ပတ္မႈေတြကို လူမႈပတ္၀န္းက်င္အတြင္း မွ်တ ၀င္ဆံ့ေစျခင္းျဖင့္ ဆိုရွယ္လစ္တိုင္းျပည္သစ္တစ္ခု တည္ေဆာက္ႏိုင္ေရးတို.အထိ ပါ၀င္ပါတယ္။ ၁၉၄၁ ခုႏွစ္၊ မတ္လမွာ ABTUC ကို သခင္ဘဟိန္းနဲ. သခင္ဘတင္တို.က ျပန္လည္ဖြဲ.စည္းခဲ့တယ္။ အေစာပိုင္းကာလေတြမွာ (ဦး)ဘေဆြဟာ ABTUC ရဲ. ကန္.လန္.ကာ ေနာက္ကြယ္ကေန အေရးပါ ထင္ရွားတဲ့ ပုဂၢိဳလ္တစ္ဦး ျဖစ္ခဲ့တယ္။

                       ဒါေပမဲ့ ဒုတိယကမာၻစစ္ကာလအတြင္း ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္တို.က ဗမာျပည္ကို သိမ္းပိုက္ၿပီးတဲ့ေနာက္ ABTUC ရဲ. လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္မႈေတြအားလံုး ရုတ္သိမ္း ရပ္ဆိုင္းျခင္း ခံခဲ့ရၿပီး အလုပ္သမားသမဂၢ ဖြဲ.စည္းခြင့္နဲ. အလုပ္သမားရပိုင္ခြင့္ေတြကုိ ပိတ္ပင္ခဲ့ၾကတယ္။ ဒုတိယကမာၻစစ္အၿပီး ၁၉၄၅ ခုႏွစ္၊ ေမ ၂၄ မွာ သခင္ေက်ာ္စိန္နဲ. သခင္လွၾကြယ္တို.က ABTUC ကို ျပန္လည္ဖြဲ.စည္းခဲ့တယ္။ ၁၉၄၅၊ ဇြန္လ ၁ ရက္ေန.မွာ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီရဲ. ထင္ရွားတဲ့ ေခါင္းေဆာင္တစ္ဦး ျဖစ္သူ သခင္ဘဟိန္းကို ABTUC ရဲ. ဥကၠဌအျဖစ္ တင္ေျမွာက္ခဲ့တယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ လက္ေအာက္ခံ အလုပ္သမားသမဂၢအဖြဲ.ေပါင္း ၁၄ ဖြဲ.တို.က ဆက္ႏြယ္ေပါင္းစည္းလာၿပီး အဖြဲ.၀င္အင္အား စုစုေပါင္း ၁၁, ၅၀၀ အထိ ျဖစ္လာခဲ့တယ္။ ၁၉၄၅၊ ဇူလိုင္ ၉ ရက္ေန.မွာ ကမာၻ.အလုပ္သမားသမဂၢအဖြဲ.ခ်ဳပ္ထံ အဖြဲ.၀င္ခြင့္ ေတာင္းခံခဲ့တယ္။ ၁၉၄၆၊ သခင္ဘဟိန္း ကြယ္လြန္အၿပီးမွာ ဘဂၤလီလူမ်ိဳး သခင္ဘတင္ (ေခၚ) ဂိုရွယ္ (H.N.Ghoshal) ယာယီေခါင္းေဆာင္ ျဖစ္လာတယ္။ (သခင္ဘတင္ဟာ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီရဲ. အေစာပိုင္းေခါင္းေဆာင္တစ္ဦးလည္း ျဖစ္တယ္)

                       ၁၉၄၆၊ ဇူလိုင္လ၊ သခင္သန္းထြန္းရဲ. ဦးေဆာင္မႈေအာက္မွာ ABTUC ဟာ ဖဆပလအစိုးရရဲ. ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈေတြအေပၚ ဆန္.က်င္ သပိတ္ေမွာက္မႈေတြ ဆက္တိုက္ ျပဳလုပ္ခဲ့ၿပီး စက္တင္ဘာမွာေတာ့ အေထြေထြ သပိတ္ႀကီးကို ဆင္ႏႊဲခဲ့ၾကတယ္။ သပိတ္ေမွာက္ပြဲမွာ အစိုးရဌာန ၀န္ထမ္းေတြလည္း ပါ၀င္လာခဲ့တယ္။ ဒီမိုကေရစီအခြင့္အေရးေတြ ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကတဲ့အျပင္ နယ္ခ်ဲ.ဆန္.က်င္ေရး သေဘာထားေတြကိုလည္း ျပသခဲ့ၾကၿပီး၊ ေတာင္သူလယ္သမားထုရဲ. ရုန္းကန္ေနရမႈတို.နဲ. တစ္သားတည္း က်ေစဖို.ကိုပါ ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကတယ္။

                       လြတ္လပ္ေရးရၿပီး ၁၉၄၈၊ မတ္လမွာေတာ့ ABTUC ဟာ ၿဗိတိသွ်ပိုင္ စက္မႈလုပ္ငန္းေတြ၊ စက္ရံု၊ အလုပ္ရံုေတြ၊ သေဘၤာက်င္းေတြမွာ လုပ္ကိုင္ေနတဲ့ အလုပ္သမားေတြကို အေထြေထြ သပိတ္ေမွာက္ၾကဖို. စည္းရံုး ေဆာ္ၾသခဲ့ၾကတယ္။ တပ္မေတာ္အင္အားစုေတြဟာ အဲဒီသပိတ္ပြဲကို ႏွိမ္နင္းဖို. လႈံ.ေဆာ္ျခင္း ခံခဲ့ရတယ္။ သပိတ္ေမွာက္အလုပ္သမားေတြခမ်ာ တိုက္ခိုက္ခံရၿပီး လူေပါင္း ၁၀၀ ေက်ာ္ ဒဏ္ရာ ရရွိခဲ့ၾကတယ္။ အဲဒီအျဖစ္အပ်က္ေတြလည္း ၿပီးေရာ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီဟာ လက္နက္ကိုင္ တိုက္ပြဲ၀င္ဖို. စတင္ ျပင္ဆင္လာခဲ့ၾကေတာ့တယ္။ အဲလိုနဲ. ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီကို အစိုးရက ႏွိမ္နင္း ၿဖိဳခြင္းဖို. ႀကိဳးစားလာခဲ့တဲ့ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ဗမာႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ အလုပ္သမားသမဂၢ ကြန္ဂရက္ (ABTUC) လည္း ဖ်က္သိမ္းျခင္း ခံခဲ့ရပါေတာ့တယ္။    


(ဂ) အလုပ္သမားသမဂၢ ကြန္ဂရက္ (ဗမာ)


                       အလုပ္သမားသမဂၢ ကြန္ဂရက္ (ဗမာ) [Trade Union Congress (Burma)] [TUC(B)] ကို ၁၉၄၅၊ ႏို၀င္ဘာလမွာ ဆိုရွယ္လစ္ပါတီက ဖဆပလအဖြဲ.ခ်ဳပ္ရဲ. အကူအညီနဲ. တည္ေထာင္ခဲ့ၿပီး ကြန္ျမဴနစ္တို. ဦးေဆာင္လာတဲ့ ABTUC ရဲ. လႊမ္းမိုးမႈကို တန္ျပန္ တြန္းလွန္ႏိုင္ရန္ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ. တည္ေထာင္ခဲ့တဲ့ ဗဟိုအလုပ္သမားသမဂၢတစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။ TUC(B) ရဲ. ပထမဆံုးဥကၠဌက ဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ိဳ ျဖစ္ၿပီး TUC(B) ဟာ ဖဆပလအစိုးရရဲ. လက္ေအာက္ခံ အဖြဲ.အစည္းတစ္ခုအျဖစ္ ရပ္တည္ခဲ့တယ္။

                       ၁၉၄၉ ခုႏွစ္မွာ သခင္လြင္ ဥကၠဌ ျဖစ္လာၿပီး သူ.ရဲ. ဦးေဆာင္မႈေအာက္မွာ TUC(B) ဟာ ကြန္ျမဴနစ္လမ္းေၾကာင္းေပၚ သိသိသာသာ ဦးတည္လာခဲ့ေတာ့တယ္။ ကမာၻ.အလုပ္သမားအဖြဲ.ခ်ဳပ္မွာ အဖြဲ.၀င္သင့္၊ မ၀င္သင့္ အေပၚ အျငင္းပြားခဲ့ၾကတာေတြကို ၾကည့္ရင္ TUC(B) ရဲ. ကြန္ျမဴနစ္အေရြ.ကို ေတြ.ျမင္ႏိုင္တယ္။ ၁၉၅၀၊ အလုပ္သမားေန. (May Day) လူထုစုေ၀းပြဲႀကီးမွာ TUC(B) အဖြဲ.၀င္ေတြဟာ ကားလ္မာ့က္စ္၊ အိန္ဂ်ယ္စ္၊ လီနင္၊ စတာလင္၊ ေမာ္ဇီတံုးတို.ရဲ. ရုပ္ပံုႀကီးေတြကို ကိုင္ေဆာင္ ဆႏၵျပခဲ့ၾကတယ္။ အဲဒီေန. လူထုကို ေျပာတဲ့ မိန္.ခြန္းထဲမွာ သခင္လြင္က TUC(B) ဟာ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီလမ္းေၾကာင္းကို ေလွ်ာက္လွမ္းေတာ့မွာ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ကမာၻ.အလုပ္သမားအဖြဲ.ခ်ဳပ္သို. အဖြဲ.၀င္မွာ ျဖစ္ေၾကာင္းတို.ကို ေျပာၾကားခဲ့ၿပီး ၿဗိတိသွ်တို.ရဲ. ဘ႑ာေရးအထာက္အပံ့ေတြ လက္ခံရယူေနတဲ့ ဗမာအစိုးရရဲ. မူ၀ါဒကို အျပစ္တင္ ရွဳတ္ခ်ခဲ့တယ္။ ထူးဆန္းတာက သူ.မိန္.ခြန္းထဲမွာ အလံျဖဴကြန္ျမဴနစ္ပါတီ၊ အလံနီကြန္ျမဴနစ္ပါတီနဲ. ဂ်ိဳးဇစ္ဘေရာ့စ္တီတို တို.ကို `ေဖာက္ျပန္ေရးသမားေတြ´ လို. ေျပာခဲ့တာပဲ ျဖစ္တယ္။ သခင္လြင္ရဲ. မိန္.ခြန္းေၾကာင့္ ဆိုရွယ္လစ္ပါတီတြင္း အကြဲအၿပဲဇာတ္လမ္းေတြအေၾကာင္း လူသိထင္ရွား ျဖစ္လာခဲ့ေတာ့တယ္။

                       သခင္လြင္ရဲ. အလုပ္သမားေန. မိန္.ခြန္းေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေရးဂယက္ရုိက္ခတ္မႈ ႀကီးမားခဲ့ေပမယ့္ ဆိုရွယ္လစ္ပါတီနဲ. ဖဆပလတို.က သူ.ကို အျပစ္ေပး၊ အေရးယူတာမ်ိဳးေတာ့ မလုပ္ခဲ့ဘူး။ ဒါေပမဲ့ TUC(B) ရဲ. ဒုတိယဥကၠဌ တစ္ျဖစ္လဲ ဖဆပလ ပါလီမန္အဖြဲ.၀င္ျဖစ္သူ သခင္လွၾကြယ္က ၁၉၅၀၊ စက္တင္ဘာမွာ အစိုးရရဲ. ကိုရီးယားစစ္ပြဲအေပၚ ေထာက္ခံမႈကို ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ပုတ္ခတ္ ရွဳတ္ခ်လာတဲ့အခါ TUC(B) ကို ဖဆပလအဖြဲ.က ရပ္ဆိုင္းထားလိုက္ေတာ့တယ္။ TUC(B) ကို ဖဆပလနဲ. ျပန္လည္ ပူးေပါင္းလာႏိုင္ဖို.အတြက္ သခင္လြင္နဲ. သခင္လွၾကြယ္တို.ကို သူတို.ရာထူးေတြကေန ဖယ္ရွားေပးဖို. ဖဆပလ က ေတာင္းဆိုခဲ့တယ္။ အဲဒီေနာက္မွာေတာ့ သခင္လြင္နဲ. အေပါင္းအပါ လက္၀ဲယိမ္း၀ါဒီတို.ဟာ ဆိုရွယ္လစ္ပါတီမွ ခြဲထြက္ၿပီး ဗမာႏိုင္ငံအလုပ္သမားမ်ားႏွင့္ ေတာင္သူလယ္သမားမ်ားပါတီ (Burma Workers and Peasants Party) (BWPP) ကို ဖြဲ.စည္းခဲ့ၾကတယ္။ ၁၉၅၁ ခုႏွစ္မွာေတာ့ ဆိုရွယ္လစ္ေခါင္းေဆာင္ ဦးဘေဆြက TUC(B) ရဲ. ဥကၠဌ ျဖစ္လာခဲ့တယ္။        


(ဃ) တျခားေသာ အလုပ္သမားသမဂၢတခ်ိဳ.



အလံနီအလုပ္သမားသမဂၢမ်ား (Red Flag Labour Unions) ။               ။ အလံနီကြန္ျမဴနစ္ပါတီဆိုတာ လြတ္လပ္ေရးမတိုင္မီေခတ္က ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီကေန ခြဲထြက္လာခဲ့တဲ့ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ ခြဲထြက္လာခဲ့ၿပီးေနာက္မွာေတာ့ သမဂၢေတြ ဖြဲ.စည္းခဲ့တယ္။ အလုပ္သမားသမဂၢလႈပ္ရွားမႈေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့တယ္။


အလံနီလယ္သမားမ်ားသမဂၢ (Red Flag Cultivators Unions) ။                ။ ေတာင္သူလယ္သမားလႈပ္ရွားမႈျဖစ္တယ္။ လယ္ငွားခေတြ၊ အခြန္ေတြ မေပးေဆာင္ဖို. ႏႈိးေဆာ္ခဲ့တဲ့ လယ္သမားသမဂၢျဖစ္တယ္။ ၁၉၄၆၊ ဇူလိုင္ ၃ ရက္ေန.မွာေတာ့ အလံနီသမဂၢေတြအားလံုးကို ဗမာျပည္ရဲ. ၿဗိတိသွ်ဘုရင္ခံ ဆာဟင္နရီႏိုက္ထ္ (Sir Henry Knight) က ပိတ္ပင္ ဖ်က္သိမ္းခဲ့တယ္။


ဗမာ့အလုပ္သမားသမဂၢကြန္ဂရက္ (Burma Trade Union Congress) (BTUC) ။              ။ ဗဟိုအလုပ္သမားသမဂၢအဖြဲ.အစည္းတစ္ခု ျဖစ္တယ္။ ၁၉၅၀ ခုႏွစ္မွာ ဗမာႏိုင္ငံအလုပ္သမားမ်ားႏွင့္ ေတာင္သူလယ္သမားမ်ားပါတီ (BWPP) ရဲ. အလုပ္သမားသမဂၢ ဂိုဏ္းခြဲတစ္ခုအေနနဲ. [TUC(B) နဲ. ဆိုရွယ္လစ္ပါတီကေန ခြဲထြက္လာတဲ့) သခင္လွၾကြယ္နဲ. သခင္လြင္တို.က တည္ေထာင္ခဲ့ၾကတယ္။ [BTUC ကို TUC(B) ႏွင့္ မေရာေထြးေစလိုပါ။ TUC(B) ကို ဆိုရွယ္လစ္ပါတီက ဖြဲ.စည္းခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္)


ဗမာသေဘၤာသားမ်ားသမဂၢ (Seafarers Union of Burma) (SUB)  ။               ။ ျပည္ပေရာက္ အလုပ္သမားသမဂၢတစ္ခု ျဖစ္တယ္။ ႏိုင္ငံတကာ သေဘၤာကုန္စည္ပို.ေဆာင္ေရး လုပ္ငန္းေတြမွာ လုပ္ကိုင္ေနသူ ျမန္မာလူမ်ိဳး (ခန္.မွန္းေျခ) ၃ ေသာင္းခန္.ကို ကိုယ္စားျပဳထားတယ္။ လုပ္ငန္းခြင္အေျခအေန နိမ့္က်ၿပီး လုပ္ခလစာေငြ နည္းပါးစြာ ရရွိ ၊ ဒုကၡေရာက္ေနၾကတဲ့ (Flag of Convenience) သေဘၤာမ်ိဳးေတြမွာ အလုပ္လုပ္ကိုင္ေနၾကရသူေတြကို အဓိက ကိုယ္စားျပဳထားတဲ့ သမဂၢျဖစ္တယ္။ (Flag of Convenience ဆိုတာ အေကာက္ခြန္သက္သာၿပီး ဥပေဒအရ အခြင့္သာတဲ့ ႏုိင္ငံေတြမွာ မွတ္ပံုတင္ထားလို. လႊင့္ထူရတဲ့ အဲဒီႏိုင္ငံရဲ. အလံ ။ အဲဒီအလံကို လႊင့္ထူထားတဲ့ သေဘၤာေပါ့) ၁၉၉၁ ခုႏွစ္မွာ ဒုကၡသည္ ျမန္မာသေဘၤာသားတို.က စတင္တည္ေထာင္ခဲ့တဲ့ SUB ဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အပိတ္ခံထားရေပမယ့္ ျမန္မာသေဘၤာသားမ်ားရဲ. တရား၀င္ ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ ႏိုင္ငံတကာ သေဘၤာသားမ်ား သမဂၢအဖြဲ.တို.ရဲ. အသိအမွတ္ျပဳ၊ ေထာက္ခံမႈကို ရရွိထားၿပီး ႏိုင္ငံတကာ ပို.ေဆာင္ေရးလုပ္သားမ်ား အဖြဲ.ခ်ဳပ္ (International Transport Workers Federation) (ITF) ရဲ. အဖြဲ.၀င္ သမဂၢလည္း ျဖစ္ပါတယ္။


ျမန္မာႏိုင္ငံအလုပ္သမားသမဂၢမ်ားအဖြဲ.ခ်ဳပ္ (Federation of Trade Unions – Burma) (FTUB) ။           ။ ၁၉၉၁ ခုႏွစ္မွာေတာ့ ၈ ေလးလံုး အေရးအခင္းႀကီးမွာ ပါ၀င္ခဲ့ၾကတဲ့ ျပည္ပေရာက္ ျမန္မာအလုပ္သမားေတြနဲ. ေက်ာင္းသားတို.က ျမန္မာႏိုင္ငံအလုပ္သမားသမဂၢမ်ားအဖြဲ.ခ်ဳပ္ (FTUB) ကို ဖြဲ.စည္းခဲ့ၾကပါတယ္။ FTUB ရဲ. လက္ရွိ ဥကၠဌက ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ျပည္သူ.ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ ေရြးေျမွာက္ခံခဲ့ရသူ ဦးလွဦး ျဖစ္ၿပီး အေထြေထြ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ကေတာ့ ဦးေမာင္ေမာင္ ျဖစ္ပါတယ္။ ထိုင္း၊ အေမရိကန္၊ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံနဲ. ၾသစေၾတးလ်ႏိုင္ငံတို.မွာ FTUB ရဲ. ရံုးခန္းခြဲေတြ တည္ရွိၿပီး ႏိုင္ငံတကာ အလုပ္သမားသမဂၢ အဖြဲ.အစည္း (International Trade Union Confederation) (ITUC) သို. အဖြဲ.၀င္ထားတဲ့အျပင္ ၾသစေၾတးလ် အလုပ္သမားသမဂၢမ်ား ေကာင္စီ (Australian Council of Trade Unions) (ACTU) နဲ. အေမရိကန္ အလုပ္သမားအဖြဲ.ခ်ဳပ္ - စက္မႈလုပ္ငန္းအဖြဲ.မ်ားကြန္ဂရက္ (American Federation of Labour and Congress of Industrial Organizations) (AFL-CIO) တို.ရဲ. အသိအမွတ္ျပဳ၊ ေထာက္ပံ့မႈေတြကို ရရွိထားပါတယ္။ လက္ရွိမွာ FTUB ဟာ ဗမာ့ လက္ရက္ကန္း အလုပ္သမားမ်ား သမဂၢ (Handloom Workers Union – Burma) နဲ. ဗမာသေဘၤာသားမ်ားသမဂၢ (SUB) တို.အပါအ၀င္ သမဂၢေပါင္း ၉ ခုနဲ. ဆက္ႏြယ္ လုပ္ကိုင္ေနၿပီး သမဂၢဖြဲ.စည္းမႈမ်ား တြင္က်ယ္လာေရး၊ လြတ္လပ္မႈ၊ ဒီမိုကေရစီ၊ အလုပ္သမားသမဂၢ ရပိုင္ခြင့္မ်ား၊ လူ.အခြင့္အေရး ရပိုင္ခြင့္မ်ားအတြက္ ဦးတည္ ေဆာင္ရြက္လ်က္ ရွိပါတယ္။ FTUB ဟာ တိုင္းရင္းသားညီအစ္ကို ေမာင္ႏွမတို.အတြက္လည္း သမဂၢ၀ါဒ ကို ျဖန္.ျဖဴးေပးႏိုင္ခဲ့တာ ေတြ.ရတယ္။ ကရင္ ပညာေရးအလုပ္သမားမ်ား သမဂၢ၊ ကရင္ က်န္းမာေရးအလုပ္သမားမ်ား သမဂၢနဲ. ကရင္ လယ္ယာစိုက္ပ်ိဳးေရး သမဂၢေတြနဲ. ေပါင္းစပ္ဖြဲ.စည္းထားတဲ့ ေကာ္သူးေလ အလုပ္သမားသမဂၢမ်ား အဖြဲ.ခ်ဳပ္ (Federation of Trade Unions – Kawthoolei) (FTUK) ဟာ ၁၉၉၈၊ ေအာက္တိုဘာလမွာ ေပၚေပါက္လာခဲ့တယ္။ ကရင္နီ ဆရာ၊ ဆရာမမ်ားသမဂၢ၊ ကရင္ ေရႊ.ေျပာင္းအလုပ္သမားမ်ားသမဂၢ (Migrant Karen Labour Union) နဲ. ကရင္နီ လယ္သမားမ်ားသမဂၢတို.ကလည္း ေဒသခံလူမ်ိဳးတို.ရဲ. အေျခခံ အလုပ္သမား ရပိုင္ခြင့္၊ လူ.အခြင့္အေရး ရပိုင္ခြင့္နဲ. သမဂၢမ်ား လြတ္လပ္ခြင့္တို.အတြက္ လုပ္ကိုင္ ေဆာင္ရြက္ ပံ့ပိုးေပးလ်က္ ရွိပါတယ္။


(င) နိဂံုး                          


                       ၁၉၄၅ - ၁၉၆၂ အတြင္း ႏိုင္ငံေရး အရွဳပ္အေထြး၊ အကြဲအၿပဲမ်ိဳးစံု ျဖစ္ခဲ့ေပမယ့္ ABTUC နဲ. TUC(B) တို.လို လြတ္လပ္တဲ့ အလုပ္သမားသမဂၢေတြ တရား၀င္ ဖြဲ.စည္းခြင့္ ရခဲ့စဥ္တုန္းက အလုပ္သမားတို.ရဲ. ရပိုင္ခြင့္ေတြ၊ လုပ္ငန္းခြင္ ျပႆနာေတြ၊ အလုပ္ရွင္၊ အလုပ္သမားနဲ. အစိုးရၾကား ညွိႏႈိင္း ေျဖရွင္းမႈေတြ ျပဳလုပ္ေပးႏိုင္ခဲ့လို. အေရးပါတဲ့ သမဂၢေတြ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။

                       ကံဆိုးမႈေတြအားလံုး အစျပဳခဲ့တဲ့ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္မွာ အာဏာရွင္ေဟာင္း ဦးေန၀င္းရဲ. ျမန္မာ့ဆိုရွယ္လစ္လမ္းစဥ္ပါတီ (မဆလ/ Burmese Socialist Program Party/ BSPP) တစ္ျဖစ္လဲ တပ္မေတာ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဆိုတာႀကီးက အလုပ္သမားသမဂၢ အပါအ၀င္ လြတ္လပ္တဲ့ ဘယ္လို သမဂၢမ်ိဳးကိုမဆို ဖြဲ.စည္းခြင့္ မျပဳေတာ့ဘဲ ပိတ္ပင္ ရပ္ဆိုင္းခဲ့ပါေတာ့တယ္။ (အပိတ္ခံရတဲ့ထဲမွာ လြတ္လပ္တဲ့ ဂ်ာနယ္လစ္ေတြလည္း ပါတယ္) အစိုးရဌာနေတြကသာ ထိန္းခ်ဳပ္ကြပ္ကဲတဲ့ အလုပ္သမား၊ လယ္သမား အစည္းအရံုးေတြကိုေတာ့ ဖြဲ.စည္းေစခဲ့တယ္။

                       ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ ၊ မဆလ ဒဏ္ကို ၂၆ ႏွစ္ၾကာ ခံစားခဲ့ရၿပီးေနာက္ သမိုင္းမွာ လ်စ္လ်ဴရွဳ ၊ ခ်န္ရစ္လို. မရႏိုင္တဲ့ ၈ ေလးလံုး အေရးအခင္းႀကီး ျဖစ္လာခဲ့တဲ့အခ်ိန္မွာေတာ့ ေက်ာင္းသားေတြေရာ အလုပ္သမားေတြေရာ တက္ၾကြ ပါ၀င္ လႈပ္ရွား ဆႏၵျပခဲ့ၾကတယ္။ အေရးအခင္းကာလအတြင္း စစ္တပ္နဲ. ရဲတပ္ဖြဲ.ေတြအပါအ၀င္ အစိုးရဌာနအားလံုးမွာ အလုပ္သမားသမဂၢေတြ ဖြဲ.စည္းလာခဲ့ၾကတယ္။ ၁၉၈၈၊ စက္တင္ဘာလမွာ ဗမာႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ အလုပ္သမားသမဂၢ (All Burma Labor Union) ကို ရန္ကုန္ၿမိဳ. ၊ လွည္းတန္းက ထန္းတပင္ အထက္တန္းေက်ာင္းမွာ ဖြဲ.စည္းခဲ့ၿပီး ဆက္သြယ္ေရးသမဂၢ ကိုယ္စားျပဳသူ ဦးခင္ေက်ာ္က ဥကၠဌအျဖစ္ ေရြးေျမွာက္ခံရတယ္။ အလုပ္သမားသမဂၢေတြလည္း ေက်ာင္းသားသမဂၢရဲ. ႏႈိးေဆာ္မႈနဲ.အညီ အလုပ္ေတြ ရပ္ၿပီး ဆႏၵျပပြဲေတြမွာ ပါ၀င္လာခဲ့ၾကတယ္။ မၾကာခင္ အဲဒီလထဲမွာပဲ စစ္တပ္ကို စစ္တပ္ (ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေစာေမာင္) ကပဲ အာဏာသိမ္းခဲ့ၿပီးေနာက္မွာေတာ့ သမဂၢေတြအားလံုးလည္း မတရားအသင္းေတြအျဖစ္ ေၾကညာျခင္း ခံခဲ့ရၿပီး သမဂၢေခါင္းေဆာင္ေတြလည္း ႏုတ္ထြက္ဖို. ဖိအားေပးခံရတာတစ္မ်ိဳး၊ အဖမ္းခံရတာတစ္ဖံု မ်ိဳးစံု ႀကံဳခဲ့ၾကရေတာ့တယ္။

                        အခု ေရးခဲ့သမွ်ဟာေတြအားလံုးကေတာ့ လက္လွမ္းမီသေလာက္ သိရွိထားတဲ့ အလုပ္သမားသမဂၢတို.ရဲ. သမိုင္းအက်ဥ္းခ်ဳပ္မွ်သာ ျဖစ္ပါေတာ့တယ္။

[စာၾကြင္း - ထိုင္းႏိုင္ငံ၊ မဲေဆာက္ၿမိဳ. အေျခစိုက္ ေရာင္ျခည္ဦး အလုပ္သမား အဖြဲ.တစ္ခု ရွိေသးတယ္။ ေရာင္ျခည္ဦးအဖြဲ.ရဲ. လက္ရွိ အေထြေထြ အတြင္းေရးမွဴးက ဦးမိုးေဆြ ျဖစ္ပါတယ္။ အခ်က္အလက္ အမွားအယြင္းမ်ား ရွိပါက (သို.) ထပ္မံ ျဖည့္စြက္သင့္တယ္လို. ယူဆပါက အားမနာတမ္း ေျပာျပေပးၾကပါဦးလို. ေမတၱာရပ္ခံလိုပါတယ္]

Khun Cho