ၿငိမ္းခ်မ္းေရးသို. အေတြးစမ်ား

စစ္ႏွင့္ ရုပ္ရွင္

                      စစ္နဲ. ပတ္သက္ၿပီး တီဗီြဖန္သားျပင္ေပၚမွာေလာက္ေတာ့ ေတြ.ဖူးၾကလိမ့္မယ္လို. ထင္တယ္။ ဒီႏွစ္ ေအာ္စကာဆုရ ရုပ္ရွင္ကားကလည္း အီရတ္စစ္ပြဲ အေျခခံထားတဲ့ “The Hurt Locker” ျဖစ္ေနတယ္။ “Platoon”, “Born on the fourth of July”, “We were Soldiers”, “Saving Private Ryan”, “Black Hawk Down”, “Letters from Iwojima”…..အစရွိတဲ့ ရုပ္ရွင္ကားေတြေၾကာင့္လည္း စစ္ရဲ. အနိဌာရံုေတြကို ပိုမုိ ျမင္ေတြ. သိရွိလာခဲ့ၾကရတယ္။


စစ္ ဘာေၾကာင့္ စစ္

                      ကမာၻေပၚမွာ ျဖစ္ခဲ့သမွ် စစ္ပြဲေတြရဲ. အေၾကာင္းရင္းကို ေလ့လာၾကည့္လိုက္ရင္ လူတို.ရဲ. ႏွလံုးေသြး ဆူပြက္ အံုၾကြမႈေၾကာင့္ (တစ္နည္း) အႏုသယကိေလသာ ၆ ပါး (ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟ၊ မာန္မာန၊ ဒိဠိ၊ ၀ီစိကိစၥာ) အစြန္းေရာက္လို. စစ္ျဖစ္ၾကရတယ္လို.သာ အႏွစ္ခ်ဳပ္ရမွာပါ။ (မိုးကုတ္ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီးကေတာ့ `ဒီဘုန္းႀကီး အလြန္ဆံုး တရားေဟာႏိုင္လွ ၁ နာရီ၊ ကိေလသာက ၂၄ နာရီလံုး ေဟာေနတာ´ တဲ့) SAT 1 Essay တစ္ပုဒ္မွာ “The end justifies the means.”  “ဘယ္နည္းလမ္း သံုးသံုး အႏိုင္ရဖို.သာ ပဓာန” ဆိုတဲ့ Topic တစ္ခုကို စစ္ပြဲနဲ. ဆက္စပ္ၿပီး ေဆြးေႏြးခိုင္းတာ ႀကံဳဖူးပါတယ္။ “ဘယ္လိုပဲ အေၾကာင္းျပျပ၊ တရားမွ်တ က်ိဳးေၾကာင္းဆီေလ်ာ္တဲ့ စစ္ပြဲဆိုတာ လံုး၀မရွိ” လို.သာ ေရးေျဖခဲ့ပါတယ္။ “No matter what justifications may be offered, in my view, there is absolutely no such thing as a just and correct war.”  ဘယ္စစ္ပြဲမွာမဆို ႏိုင္တဲ့သူပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ ရွံဴးတဲ့သူပဲ ျဖစ္ျဖစ္ အေသ အေပ်ာက္ေတာ့ ရွိတာပဲေလ။ တစ္စံုတစ္ေယာက္ (သို.) လူတခ်ိဳ.ရဲ. အလိုဆႏၵ ျပည့္၀ေစဖို.ရာ လူ.အသက္ေပါင္းမ်ားစြာ စေတးခံခိုင္းတယ္ဆိုတာ လူဆန္တဲ့ အျပဳအမူ ဟုတ္ပါေသးရဲ.လား……….။


အတုိက္အခံႏွင့္ ဒိုင္ယာေလာ့ဂ္ ျပႆနာ


                       ဒီေနရာမွာ အတိုက္အခံနဲ. ပတ္သက္ၿပီး နည္းနည္း ေျပာၾကည့္ခ်င္ပါတယ္။ အတိုက္အခံလုပ္တာနဲ.ပတ္သက္ျပီး အဂၤလိပ္စာမွာ စကားလံုးေပါင္းမ်ားစြာရွိေနတာ ေတြ.ရတယ္။ Activism, Marches, Strikes, Boycotts, Protests, Demonstrations, Revolutions, Riot, Crisis, Rebellion, Resistance, Revolt, Rallies, Uprising, Disturbances, Insurgency, Insurrections, Antagonism, Opposition…………စသျဖင့္ (ဒါေတာင္ က်န္ရင္ က်န္ဦးမယ္) ရွိေပမယ့္ ျမန္မာလိုမွာေတာ့ `အံုၾကြ ဆႏၵျပ ေသာင္းက်န္း၊ ဆန္.က်င္ ေတာ္လွန္ သပိတ္ေမွာက္´ ေလာက္နဲ.တင္ စကားလံုး ဖူလံုေနတယ္။ Activism ကို Umbrella Term အျဖစ္ သတ္မွတ္လိုျပီး သူ.ထဲမွာ Rallies, Marches, Strikes, Boycotts, Protests …စသျဖင့္….ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ အတိုက္အခံလုပ္တာမ်ိဳးေတြ ပါ၀င္ျပီး အေျပာင္းအလဲတစ္ခု အစျပဳဖို.အတြက္ လုပ္ေဆာင္သမွ်ေသာ Activity အားလံုး အက်ံဳး၀င္ပါတယ္။ Activism လို. သံုးႏႈန္းလိုက္တိုင္းလည္း ေထာက္ခံတဲ့ Activity ရွိသလို အမ်ားစု (အားလံုးနီးပါး) ဟာ ဆန္.က်င္ဖီလာလႈပ္ရွားမႈေတြသာ ျဖစ္တယ္။ Activism ထဲမွာမွ လက္နက္ကိုင္ အတိုက္အခံေတြအျဖစ္ Revolution, Rebellion, Resistance, Revolt, Insurgency တို.ကို သတ္မွတ္ႏိုင္ပါမယ္။ သူတို. ၅ ခုဟာ စစ္ပြဲေတြဆီ တိုက္ရိုက္ ဦးတည္ႏိုင္တဲ့ အလားအလာ ရွိပါတယ္။


ထၾကြေသာင္းက်န္းမႈပံုစံကြဲမ်ား


(၁)  Mutiny (မိမိအထက္အရာရွိတပ္မွဴးကို ဖီဆန္၊ တပ္တြင္းပုန္ကန္မႈ)
(၂)  Nonviolent Resistance or Civil Disobedience  (လက္နက္မဲ့ ျငိမ္းခ်မ္းစြာေတာ္လွန္မႈ၊ Demonstration နဲ.အတူတူပါပဲ)
(၃)  Resistance Movement (ကိုယ့္ႏုိင္ငံသိမ္းပိုက္ခံရလို. လြတ္လပ္ေရးအတြက္              တိုက္ပြဲ၀င္မႈ)
(၄)  Revolt (ျပည္လံုးကြ်တ္မဟုတ္ဘဲ ကြက္ၾကားၾကိဳၾကားထၾကြမႈ)
(၅)  Revolution (လက္ရွိအစိုးရကို ျဖဳတ္ခ်ပစ္ဖို.ေတာ္လွန္ျခင္း၊ Complete Change နဲ. ရွိျပီးသား Constitution ကို modify လုပ္ျခင္း ဆိုျပီး ႏွစ္မ်ိဳးကြဲတယ္)
(၆)  Subversion (အစိုးရကို လႈိက္စားပ်က္စီးေစရန္ သူလွ်ိဳမ်ားျဖင့္ လွ်ိဳ.၀ွက္စြာၾကိဳးပမ္းျခင္း)
(၇)  Terrorism (ဘာသာေရး၊ ႏုိင္ငံေရး၊ စစ္ေရးေသြးၾကြအစြန္းေရာက္တို.ရဲ့ အၾကမ္းဖက္လုပ္ရပ္မ်ား)


(အခု ျမ၀တီမွာ DKBA နဲ. အစိုးရတပ္ေတြ ပစ္ခတ္ေနတာမ်ိဳးဟာ Revolt နဲ. Revolution စပ္ၾကားေလာက္လို. ထင္တယ္)


                     ဘယ္လို ပဠိပကၡမ်ိဳးကိုမဆို အသိဥာဏ္ရွိတဲ့ လူသားေတြအေနနဲ. ဆင္ျခင္မႈ (Reasoning/ Wisdom) နဲ. ထိန္းထိန္းသိမ္းသိမ္း အျပန္အလွန္ ညိႈႏႈိင္း ေျပာဆိုၾကျခင္း (Dialogue) ျဖင့္သာ ေျဖရွင္းၾကေစလိုပါတယ္။ ႏို.မို.ဆို ၾကားထဲက ျပည္သူလူထုခမ်ာ အတိဒုကၡေရာက္၊ ကပ္ဆိုက္ၾကရတာပဲ အဖတ္တင္တယ္။ Dialogue အစျပဳဖို.ရာ အဓိက ျပႆနာက ကိုယ့္အျမင္သာလွ်င္ အမွန္ (ငါ အမွန္၊ ငါနဲ. မတူ ရန္သူ) လို. ကိုယ္လိုရာ တရားလြန္ တရားေသ ဆြဲေတြးလြန္းျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာ - မိဘက မိဘလို ေတြးၿပီး ကေလး ျဖစ္ခ်င္တာကို နားလည္မေပးဘဲ တဇြတ္ထိုး လုပ္ပစ္တာမ်ိဳးေတြေပါ့။ အဲလိုပဲ သားသမီးကလည္း မိဘေနရာကေန ဘယ္လိုလုပ္ ကိုယ္ခ်င္းစာ ေပးႏိုင္မွာလဲ…။ (တလြဲ အဓိပၸာယ္ မေကာက္ေစလိုဘဲ မိဘႏွင့္ သားသမီး ဥပမာေပးျခင္းမွာ (Figurative) ၀ကၤ၀ုတၱိသေဘာမ်ား မပါ၀င္ဘဲ မိဘႏွင့္ သားသမီးလို.သာ ရိုးရိုးရွင္းရွင္း မွတ္ယူၾကေစလိုပါသည္)


သမိုင္းႏွင့္ စစ္

                     သမိုင္းဖတ္စာ ဆိုတာလည္း ကိုယ္လိုရာ ဆြဲေျပာၿပီး ေရးသား ဖန္တီးထားၾကတာမ်ိဳး၊ (ခပ္ၾကမ္းၾကမ္း ေျပာရရင္) Brainwash လုပ္ပစ္ၾကတာမ်ိဳး ျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာ - “Christopher Columbus discovered the America.”  ဆိုတဲ့ အေရးအသားမ်ိဳးကို ေသခ်ာ ေလ့လာၾကည့္ပါ။ ဥေရာပသားတို.ရဲ. ရွဳေထာင့္ကေန ေရးသားခ်က္မ်ိဳးပါ။ ကိုလံဘတ္စ္ မေတြ.ခင္ကတည္းက အေမရိကတိုက္မွာ အေမရိကန္ေတြ ရွိေနခဲ့ၿပီးသားပါ။ ေဒသခံ အေမရိကန္လူမ်ိဳးတို. အျမင္မွာေတာ့ “Columbus invaded the America.” လို.ပဲ ျဖစ္မွာပါ။ ကိုလံဘတ္စ္ကို အေၾကာင္းျပဳၿပီး ေနာက္ပိုင္းမွာ “Discovery”  , “Exploration” , “Explorer” ဆိုတဲ့ စကားလံုးေတြကိုပဲ သမိုင္းပညာရွင္တို.ဟာ လႈိင္လႈိင္ႀကီး သံုးလာခဲ့ၾကပါေတာ့တယ္။ ဥပမာ - “Magellan” ဟာ တကယ္ေတာ့ “Invader” က်ဴးေက်ာ္သူ ျဖစ္ေပမယ့္ “Explorer” လို.သာ ဂုဏ္ျပဳ ေရးသားျခင္း ခံရပါတယ္။ ေဒသခံလူမ်ိဳးစုတို.ရဲ. အသက္ေသြးေခၽြးေတြ၊ ေတာ္လွန္ေရးစစ္ပြဲေတြကိုေတာ့ လူၾကားေကာင္းေအာင္ ေရးထားတဲ့ သမိုင္းဖတ္စာေတြဟာ လ်စ္လ်ဴရွဳထားခဲ့ၾကပါတယ္။ ကိုလိုနီနယ္ခ်ဲ.တို.ရဲ. လိုရာ ဆြဲေရးထားတဲ့ သမိုင္းအျမင္ေတြမွ်သာ။ ျမန္မာ့သမိုင္းမွာလည္း ထိုနည္းလည္းေကာင္းေတြ အမ်ားႀကီးမွ အမ်ားႀကီး ရွိေနမွာပါ။ (ဆက္ မေျပာပါရေစနဲ.ေတာ့) ျပင္သစ္သမိုင္းပညာရွင္ Jules Michelet ကေတာ့ “The real heroes of history are ordinary people.” လို.ဆိုပါတယ္။ ရုတ္တရက္ ဖတ္ၾကည့္လိုက္ရင္ ဆိုရွယ္လစ္အျမင္လို. ယူဆႏိုင္ဖြယ္ရာ ရွိေပမယ့္ ေသခ်ာေတြးၾကည့္ေတာ့မွ သူက Humanity ရွဳေထာင့္ကေန ေျပာထားမွန္း သိနားလည္ရပါတယ္။ သမိုင္းကို ဖန္တီးသူေတြဟာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြလည္း မဟုတ္၊ အာဏာရွင္ေတြလည္း မဟုတ္၊ ဓနရွင္ေတြလည္း မဟုတ္၊ စစ္ပြဲေတြလည္း မဟုတ္ဘူးတဲ့။ လူကို လူလို ဆက္ဆံတတ္ၾကသူေတြ၊ လူသားခ်င္း စာနာ ေထာက္ထားတတ္ၾကသူေတြသာ ျဖစ္တယ္လို. သူက ဆိုပါတယ္။ အဲဒီလို လူဆန္တဲ့ လူေတြနဲ. သမိုင္းအသစ္ကို အတူတူ ေရးၾကရေအာင္လား…….။


ေတာ္လွန္ေရးႏွင့္ ၂၁ ရာစု က်က္သေရမဂၤလာ


                        ေတာ္လွန္ေရး (Revolution) မွာမွ အမ်ိဳးမ်ိဳး ရွိပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ စက္မႈေတာ္လွန္ေရး၊ (ေနာင္ဆို စက္ရုပ္ေတာ္လွန္ေရး ျဖစ္လာမလား မသိ) ၊ သိပၸံ၊ အႏုပညာ ေတာ္လွန္ေရး……စသျဖင့္……….။ ျပင္ပ ဆက္စပ္အေျခအေနေတြ ဘယ္လိုပဲ ေျပာင္းလဲပါေစ၊ လူသားေတြကိုက တစ္ကိုယ္ေကာင္း အတၱစိတ္ေတြ သိပ္မ်ားေနရင္ေတာ့ ကမာၻႀကီးလည္း ဘယ္လိုမွ ၿငိမ္းခ်မ္းႏိုင္ဖြယ္ရာ လမ္းမျမင္ပါ။ ၁၉၆၃၊ မိန္.ခြန္းတစ္ခုမွာ John F. Kennedy က “Our problems are man-made – therefore, they can be solved by man. And man can be as big as he wants.” လို. ေျပာခဲ့ဖူးတယ္။ စစ္ပြဲေတြကို ေက်ာ္လႊား ေရွာင္ရွားႏိုင္ဖို.ဆိုရင္ ကၽြန္ေတာ္တို.ရဲ. အတြင္း စိတ္သႏၱာန္မွာ အလစ္တိုက္ဖို. ပုန္းလွ်ိဳး ကြယ္လွ်ိဳး ၀ပ္ေနတဲ့ တစ္ကိုယ္ေတာ္ အတၱ အခံ ဓာတ္ကေလးေတြကို အရင္ဆံုး အႏိုင္ယူ ေတာ္လွန္ရပါလိမ့္မယ္။ ဒုတိယအဆင့္အေနနဲ. လူသားအခ်င္းခ်င္း တစ္ေယာက္ကို တစ္ေယာက္ အျပန္အလွန္ ခင္မင္ ရင္းႏွီးမႈ၊ နားလည္မႈ၊ ယံုၾကည္ ပြင့္လင္းမႈ၊ ႀကိဳဆို အသိအမွတ္ျပဳမႈ၊ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြကို တျဖည္းျဖည္းခ်င္း တည္ေဆာက္ၾကရပါမယ္။ ဒီေနရာမွာ ျပင္သစ္ေတြးေခၚပညာရွင္ Montaigne ရဲ. သေဘာထားကို ကိုးကားလိုပါတယ္။

“No proposition astounds me, no belief offends me, however much opposed it may be to my own. Contradictions of opinion only arouse and exercise my mind.”

                      ဒီစာသားေတြကို ၾကည့္ျခင္းျဖင့္ Montaigne ဟာ Open-minded/Broad-minded ရွိသူ ျဖစ္တယ္ဆိုတာ ထင္ရွားပါတယ္။ သူဟာ Dialogue ကို ႀကိဳဆိုၿပီး Dialogue ကို အမွန္တရား ရွာေဖြေရး ကိရိယာတစ္မ်ိဳး အျဖစ္ လူေတြကို အသံုးျပဳေစလိုတယ္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆိုတာလည္း ဒီအတိုင္း ငုပ္တုတ္ ထိုင္ေစာင့္ေနရံုနဲ. မိုးေပၚက က်လာမွာမွ မဟုတ္တာပဲ…….။

                      တကယ္ေတာ့ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ေျပာင္းလဲ ေတာ္လွန္ႏိုင္ဖို. ဆိုတာ ေတာ္ေတာ္ မလြယ္တဲ့ ကိစၥပါ။ သူငယ္ခ်င္းအိမ္ သြားလည္တာ အိမ္တံခါး ေခါက္ဖို.ေလးကိုေတာင္ မ၀ံ့မရဲ ျဖစ္ေနလို. ကိုယ့္အိမ္ကိုယ္ ျပန္ေျပးလာခဲ့ရတဲ့ George Bernard Shaw ဆိုတာ အေဟာ အေျပာေကာင္းသူ တစ္ေယာက္ျဖစ္လာခဲ့သလို အဟိသလမ္းစဥ္ ပဲ့ကိုင္ရွင္၊ အိႏၵိယႏိုင္ငံ လြတ္လပ္ေရး ဗိသုကာ ဂႏီၵ (Mahatma Gandhi) ဆိုတာလည္း ေရွ.ေနဘ၀တုန္းက ပထမဆံုးလိုက္တဲ့ အမႈမွာ သူေလွ်ာက္လဲခ်က္ ေပးရမယ့္အလွည့္ေရာက္ေတာ့ ရွိဳးတိုးရွန္.တန္.နဲ. ေၾကာက္လန္. တြန္.ဆုတ္ေနလို. ေလွ်ာက္လဲခ်က္ မေပးေတာ့ဘဲ တရားခြင္ထဲကေန အရွက္တကြဲ ထြက္ခြာသြားခဲ့ရဖူးတယ္။ ဒါေပမဲ့ သူတို.ေတြဟာ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ေျပာင္းလဲဖို. အခ်ိန္တန္ၿပီလို. လင္းပြင့္ခဲ့ၾကတဲ့ အခ်ိန္ေလး (Moment of Enlightenment) မွာ မွန္ကန္တဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြကို ခ်မွတ္ႏိုင္ခဲ့တဲ့အတြက္ ကမာၻေက်ာ္ ပုဂၢိဳလ္ထူး ပုဂၢိဳလ္ျမတ္ေတြ ျဖစ္လာခဲ့ၾကတာပါပဲ။

                       ျမန္မာတို.ဟာ မဟုတ္ မခံ၊ မတရားတာ မခံ၊ ေတာ္လွန္စိတ္ (Revolutionary-minded) ရွိၾကသူေတြ ျဖစ္ျပီး Revolution မ်ားနဲ.သာ ပထမ၊ ဒုတိယ၊ တတိယျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ေတြကို တည္ေထာင္ခဲ့ၾကတယ္ဆိုတာလည္း သမိုင္းသက္ေသ အထင္အရွားပါပဲ။ အာဏာရူး ေပါေတာေတာ မင္းဆိုးမင္းညစ္ေတြကို ျဖဳတ္ခ်ပစ္ခဲ့ၾကတဲ့ သမိုင္းအျဖစ္အပ်က္ေတြဟာလည္း တကယ္ကို အေျမာက္အျမားရွိခဲ့တယ္။ ဒါေတြဟာ ဘာကို ျပသလဲဆိုရင္ ျမန္မာတို.ရဲ. အေရးႀကီးရင္ `ေသြးႀကီး´ပံု၊ `ေသြးနီး´ပံု၊ `ေသြးစည္း´ပံု၊ `ေသြးေကာင္း´ပံုေတြကို ညႊန္းဆိုေနသလိုပါပဲ။ ဒါေပမဲ့ `ေသြးဆြ´တာကို `ေသြးရူးေသြးတန္း´နဲ. `ေသြးတိုးစမ္း´သလို `ေသြးနားထင္ေရာက္´ ၿပီး `ေသြးခ်င္းသားခ်င္း´ကို `ေသြးခြဲ´မိ၊ `ေသြးထြက္သံယို´လုပ္မိ၊ `ေသြးဆူဆူ´(သို.)`ေသြးဆာဆာ´နဲ. `ေသြးဆိုး´မိလို. `ေသြးေျမက်´ရတဲ့ အျဖစ္မ်ိဳးေတြကိုေတာ့ ေရွာင္ရွားႏုိင္ဖို. ကြ်န္ေတာ္တို.အားလံုး သတိျပဳၾကရပါမယ္။

                      ၂၁ ရာစုႀကီးရဲ. လက္က်န္ ႏွစ္ ၉၀ မွာ စစ္ပြဲေတြ ကင္းစင္ဖို.ရာ လူသားတိုင္း တစ္ဦးခ်င္းစီမွာ တာ၀န္ရွိပါတယ္။




“တစ္ေလာကလံုး က်က္သေရ ရွိဖို.ဆိုတာ
တစ္ေယာက္ကပဲ စ,ရတာ ျဖစ္လို.
တစ္ေယာက္တေလ က်က္သေရကို သိၿပီး
က်က္သေရ ရွိသြားမယ္ဆိုရင္ ေက်နပ္စရာပါ
အဲဒီတစ္ေယာက္က စာဖတ္သူကိုယ္တိုင္ ျဖစ္မယ္ဆိုရင္ေတာ့
အတုိင္းထက္အလြန္ေပါ့။ ”

                                      (ဓမၼေဘရီ အရွင္၀ီရိယ)





ႏို၊ ၂၀၁၀
ခြန္းခ်ိဳ