လူငယ္တစ္ေယာက္ရဲ. ေျဖာင့္ခ်က္တခ်ိဳ. (ေရာက္တတ္ရာရာ အမွာစာ)
ဘာမွ မေရးခင္ အရင္ဆံုး ၀န္ခံခ်င္တာကေတာ့ အသင္းအဖြဲ.ေတြ၊ သမဂၢေတြနဲ. ပတ္သက္ၿပီး (အထူးသျဖင့္ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးသမိုင္းနဲ. ပတ္သက္ၿပီး) ကၽြန္ေတာ့္မွာ ဗဟုသုတ ေတာ္ေတာ့္ကို နည္းပါးတယ္ဆိုတဲ့အေၾကာင္း။ ေမြးကတည္းက ေတာ္ေတာ္ႀကီးတဲ့အထိ ကုလသမဂၢဆိုတာကလြဲလို. တျခား ဘာ သမဂၢမွ မၾကားဖူးခဲ့။ “Union” ဆိုတဲ့ စကားလံုးကိုေတာင္ “The Soviet Union” “European Union” နဲ. “Union of Myanmar (Burma)” မွာကလြဲလို. တျခား ဘယ္မွာမွ မေတြ.မိခဲ့။ အလုပ္သမားသမဂၢဆိုတာ မသိ (မရွိေအာင္ လုပ္ထားေတာ့ ရွိမွ မရွိတာ၊ ဘယ္လိုလုပ္ သိႏိုင္ဦးမွာတုန္း) ၊ အေမရိကန္တကၠသိုလ္ေတြမွာသာ မ်ားေသာအားျဖင့္ ရွိတတ္တဲ့ “Fraternity” ၊ “Sorority” ဆိုတာေတြလည္း မၾကားဖူး၊ ေက်ာင္းသားသမဂၢဆိုတာလည္း ေ၀လာေ၀းေပါ့။ ဒါေပမဲ့ ေျပာဖို. အင္မတန္ကို အေရးတႀကီး လိုအပ္ေနတယ္ ယူဆမိလို. (ဘာမွ သိပ္မသိေသးဘဲ) မေနႏိုင္ မထိုင္ႏိုင္ ၀င္ေျပာမိပါတယ္။ သိသေလာက္၊ လက္လွမ္းမီသေလာက္ေလးအေပၚမွာသာ အေျခခံၿပီး ေရးျဖစ္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ့္ထက္ မ်ားစြာ သိကၽြမ္း ႏွံ.စပ္သူမ်ား၊ အေတြ.အႀကံဳ ဗဟုသုတ ၾကြယ္၀သူမ်ားအေနနဲ. လိုအပ္ ခၽြတ္ေခ်ာ္တာမ်ားကို ျဖည့္စြက္ ေထာက္ျပေပးၾကပါလို. ဦးစြာ ေမတၱာရပ္ခံ/ တိုက္တြန္းလိုပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ဟာ ကိုယ့္တိုင္းျပည္ကို လမ္းေၾကာင္းမွန္ေပၚ ေရာက္ေစခ်င္တဲ့ သာမန္ျမန္မာႏိုင္ငံသား ေက်ာင္းသားလူငယ္တစ္ေယာက္မွ်သာ ျဖစ္ပါတယ္။ (Library Membership ေတြကလြဲလို.) တျခား ဘယ္ႏိုင္ငံေရးပါတီ၀င္၊ အသင္းအဖြဲ.၀င္၊ လူႀကီး သားသမီး၊ အစိုးရ၀န္ထမ္း၊ ၾသဇာလက္ေ၀ခံ…….ဘာဆို ဘာတစ္ခုမွ မဟုတ္ပါ။ ႏိုင္ငံေရးနဲ. ႏိုင္ငံေရးသမိုင္းေၾကာင္းေတြကို သာမန္စိတ္၀င္စားသူ ကဗ်ာ၀ါသနာရွင္ လူငယ္တစ္ေယာက္မွ်သာ။ ေသြးထိုး ေသြးခြဲ အပုပ္ခ်ေသာ အေရးအသားမ်ိဳးလည္း တစ္ခါမွ် မေရးခဲ့မိဖူးပါ။ (ေရးသြားမွာလည္း မဟုတ္ပါ) ကၽြန္ေတာ့္အေရးအသားအားလံုးအတြက္ တာ၀န္ယူရဲသလို အေ၀ဖန္ခံရဲပါတယ္။ Facebook ေပၚမွာ “Khun Cho” ကလြဲလို. တျခား Account ခြဲ မရွိသလို နာမည္အရင္း၊ ကိုယ္ပိုင္ဓာတ္ပံုအစစ္နဲ.သာ ကိုယ္တိုင္ စာေရးေနျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ အခု ေရးမွာေတြဟာ ဒီမိုကေရစီနဲ. လံုး၀ႀကီးကို အေရးတႀကီး တိုက္ရိုက္ သက္ဆိုင္ေနပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ ျပဳစုခဲ့တဲ့ `ဒီမုိကေရစီႏွင့္ စပ္လ်ဥ္းေသာ အေရးအသားမ်ား (အပိုင္း - ၂)´ ထဲမွာလည္း အခုလို ေရးထားခဲ့ပါတယ္။
“ဖြံ.ၿဖိဳးတိုးတက္ေသာ လူ.ေဘာင္အဖြဲ.အစည္း (Civil Society) ။ ။
အက်ဥ္းခ်ံဳးေျပာရလွ်င္ NGO မ်ား၊ သမဂၢမ်ား (Unions)၊ ပညာရပ္၀န္းမ်ား (Academia)၊ လူ.အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ အဖြဲ.အစည္း (Human Rights Organizations) မ်ားသည္ တိုးတက္ေသာ လူ.အဖြဲ.အစည္း ေရွးရွဳရာတြင္ လိုအပ္သည္။ လူမႈကြန္ရက္ (Social Networks) မ်ား တည္ေဆာက္ၾကျခင္းျဖင့္ ႏိုင္ငံေရး အသိအျမင္ အားေကာင္းလာႏိုင္ၿပီး ဒီမိုကေရစီ ေက်ာရိုး ခိုင္မာေစရန္ ျဖစ္သည္။ Ohio State University မွ လက္ေထာက္ပါေမာကၡ Pamela Paxton ၏ ေလ့လာေတြ.ရွိခ်က္အရ လူ.အသိုင္းအ၀ိုင္းႏွင့္ ခ်ိတ္ဆက္ေနေသာ ကလပ္အသင္းမ်ား၊ ေစတနာ့၀န္ထမ္းအဖြဲ.အစည္းမ်ားကို ၀င္ေရာက္ အဖြဲ.၀င္ထားသူ တိုးပြားလာပါက ဒီမိုကေရစီ ပိုမိုအားေကာင္းႏိုင္သည္ဟု ဆိုသည္။ အေၾကာင္းမွာ ဘယ္အဖြဲ.အစည္းတြင္မဆို တိုင္းျပည္တြင္း ျဖစ္ပ်က္ေနမႈမ်ား၊ ႏိုင္ငံေရးျဖစ္စဥ္မ်ားအေပၚ အဖြဲ.၀င္အခ်င္းခ်င္း ေျပာဆိုမႈမ်ား အဆက္မျပတ္ ျဖစ္ေပၚေနႏိုင္ေသာေၾကာင့္ဟု ဆိုသည္။ (Group Membership) အဖြဲ.၀င္ျခင္းႏွင့္ ဒီမိုကေရစီၾကား အျပန္အလွန္ ဆက္ႏြယ္မႈ ရွိျခင္းပင္ ျဖစ္ေလသည္။ တစ္ခုေတာ့ ရွိပါသည္။ ဒီမိုကေရစီကို အားေပးအားေျမွာက္ျပဳေသာ အဖြဲ.အစည္းျဖစ္ရန္ေတာ့ လိုေသးသည္။ ထိုမွသာ ႏိုင္ငံတကာ အကူအညီ၊ အေထာက္အပံ့တို.ကို ရရွိႏိုင္ရန္ ေသခ်ာေလသည္။”
အေပၚကဟာေလးကို လြန္ခဲ့တဲ့ ၃ လေလာက္က ေရးထားခဲ့တာပါ။ ဥပေဒပုဒ္မ (၆/၈၈) အရ လြတ္လပ္ေသာ သမဂၢမ်ား တရား၀င္ ဖြဲ.စည္းခြင့္ကို ပိတ္ပင္ခံထားရတာေၾကာင့္ ျမန္မာျပည္က တကၠသိုလ္ေတြ၊ ေက်ာင္းေတြမွာ တရား၀င္ လြတ္လပ္ေသာ ေက်ာင္းသား သမဂၢ (Students’ Union) ဆိုတာလည္း မရွိ (ေတာ့) ၊ အလုပ္သမားတို.ရဲ. ရပိုင္ခြင့္ေတြ ကာကြယ္ႏိုင္ဖို.အတြက္ တရား၀င္ လြတ္လပ္ေသာ အလုပ္သမား သမဂၢ (Trade Union/Labour Union) ဆိုတာလည္း မရွိ၊ အစိုးရအဖြဲ.အစည္း အခ်င္းခ်င္းက်ေတာ့လည္း ေကာင္းရာေကာင္းက်ိဳး ကိစၥေတြ ခ်ိတ္ဆက္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္မႈမွာ အၿမဲတေစ (အလြန္တရာ) အားနည္း ညံ.ဖ်င္းလြန္းလွပါတယ္။ ဥပမာ - အစိုးရ ၀န္ထမ္းေရြးခ်ယ္ေလ့က်င့္ေရးအဖြဲ.က စာရင္းကိုင္ (Accountant) ေနရာအတြက္ ေခၚေတာ့ အရည္အခ်င္းလိုအပ္ခ်က္မွာ B.Com. ဘြဲ.ရ ျဖစ္ရမည္တဲ့။ ရန္ကုန္စီးပြားေရးတကၠသိုလ္မွာ Bachelor of Accounting (B.Acct) ရွိတယ္ဆိုတာေလးေတာင္ မသိၾကဘူးတဲ့လား။ B.Com. ဘြဲ.ရတစ္ေယာက္ စာရင္းအင္း ကိုင္တြယ္တာ B.Acct. ေလာက္ ဘယ္လိုလုပ္ ကၽြမ္းက်င္ႏိုင္မွာတုန္း……..။
(မသိေအာင္၊ မလုပ္ရဲေအာင္ တမင္လုပ္ခံထားရေလေတာ့) မသိလို. မရွိ၊ မရွိလို. မသိ၊ မသိလို. မလုပ္၊ မလုပ္လို. မျဖစ္ေျမာက္၊ မျဖစ္ေျမာက္လို. မထူး၊ မထူးလို. Drain brain (ေျမာင္းထဲက ဦးေႏွာက္ေတြ) ျဖစ္၊ Drain brain ေတြ ျဖစ္မွာစိုးလို. ႏိုင္ငံျခားထြက္၊ ႏုိင္ငံျခားထြက္လို. ျပန္မလာႏိုင္၊ ျပန္မလာႏိုင္လို. ဦးေႏွာက္ယိုစီးမႈ (Brain drain) ျဖစ္၊ Brain drain ျဖစ္လို. က်န္ရစ္သူ တိုင္းျပည္မွာ Drain brain ေတြ ထပ္ျဖစ္ကုန္ၾကရတာေပါ့ (တခ်ိဳ.ေတြက အစကတည္းက Drain brain ျဖစ္ေနၾကၿပီး လူအမ်ားကိုလည္း Drain brain ျဖစ္ေအာင္ အင္တာနက္ေခတ္ႀကီးမွာ ဆက္လက္ လုပ္ေဆာင္ေနၾကေပါ့)…….Drain brain ျဖစ္ေတာ့ ႏိုင္ငံျခားေရာက္ ျမန္မာေတြခမ်ာ Drain brain တိုင္းျပည္က လူေတြပဲလို.သာ မွတ္ယူခံၾကရရွာၿပီး ခ်ိဳးႏွိမ္ခံၾကရတာေတြလည္း တစ္ပံုတစ္ပင္။ တခ်ိဳ.က အဲဒီ Drain brain တိုင္းျပည္ကို ဘယ္နားမွာ ရွိမွန္းေလးေတာင္ မသိရွိၾက (ႏိုဘယ္ဆုရပုဂၢိဳလ္ကိုေတာ့ အားလံုး သိၾကတယ္) ၊ မရွိေအာင္ တမင္လုပ္ထားေတာ့ မရွိလို. မသိ၊ မသိေအာင္ တမင္လုပ္ထားေတာ့ မသိလို. မရွိ (သိေပမယ့္လည္း ရွိခြင့္ မရွိ = ရွိေပမယ့္လည္း သိခြင့္ မရွိ)……….အဲလိုနဲ.ပဲ စိတ္မေကာင္းဖြယ္ သံသရာလည္ေနၾကရပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို. အဖိုးေတြ အဖြားေတြလက္ထက္က တကၠသိုလ္ေတြ ေခတ္ေကာင္းခဲ့ပါတယ္။ အားကစားဆိုလည္း အားကစားအေလ်ာက္၊ ပညာေရးဆိုလည္း သင္ၾကားမႈအဆင့္အတန္း ျမင့္မားခဲ့၊ တိုးတက္ျဖစ္ထြန္းမႈေတြ အထိုက္အေလ်ာက္ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ရိုးရိုး (Bachelor) ဘြဲ.ရတစ္ေယာက္ဟာ လူေတာတိုးႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ အခုမ်ားေတာ့ ျမန္မာျပည္က Ph.D ဘြဲ.ရ၊ ေဒါက္တာဘြဲ.ရတို.ရဲ. အေနအထားဟာ တစ္လကို ၄၊ ၅ ေသာင္းပဲ ရၿပီး ကိုယ့္ပညာနဲ. မဆိုင္တာေတြ လုပ္ရတဲ့ ေမာ္ကြန္းထိန္းလို အလုပ္မ်ိဳး ၊ သုေတသနျပဳဖို. ေနေနသာသာ ေငြေနာက္ တေကာက္ေကာက္လိုက္ေနရတဲ့ သာမန္က်ဴရွင္ဆရာလို အလုပ္မ်ိဳးေတြကို လုိအပ္သလို သမုဒၵရာ၊ ၀မ္းတစ္ထြာအတြက္ လုပ္ေနၾကရရွာတာ ၾကာခဲ့ပါၿပီ……………………… :((
မႏွစ္က Hawaii Pacific University, USA ကို ေက်ာင္းေလွ်ာက္ဖို.အတြက္ အြန္လိုင္းေပၚမွာ ေမႊေနွာက္ၾကည့္ခဲ့တုန္းက B.A. (English) Program မွာ ပါ၀င္တဲ့ သင္ရိုးေတြကို အခုလို ေတြ.ျမင္ရပါတယ္။ [Semester တစ္ခုအတြက္ သင္ရိုး ၅ ခု အနည္းဆံုး ယူရတယ္၊ သင္ရိုးတစ္ခုကို Credit ၃ ခု ေပးၿပီး တက္ခ်င္တဲ့ သင္ရိုးကို စိတ္ႀကိဳက္ေရြး၊ ထံုးစံအတိုင္း သင္ရိုးတစ္ခုစီအတြက္ Assignment တစ္ေစာင္စီ ေရး၊ ကိုယ္ပိုင္စာသား (In your own words) ပဲေပါ့]
ENG 3101 Shakespeare on Screen
LIT 3200 British Literature to 1800
LIT 3210 19th-Century British Literature
LIT 3335 Asian Literature in Translation
LIT 3340 Traditional Chinese Fiction
LIT 3345 Modern Chinese Writers
LIT 3355 Modern Japanese Fiction
LIT 3410 Nineteenth Century American Literature
LIT 3625 Nonfiction Film: Documentary, Docudrama, and Historical Film
LIT 3630 Biography
LIT 4120 Seminar in Modernism
LIT 4200 Shakespeare Seminar
ENG 3300 Theoretical Perspectives
ENG 3350 Literature Adapted to Screen
LIT 3620 Film Theory and Criticism
LIT 4000 Seminar in Textual Criticism
LIT 4520 Seminar in Post-Colonial Literature
ENG 3401 Wanderlust: Student Literary Magazine
ENG 3402 Sacred and Erotic in Lyric Poetry
WRI 3310 Poetry Workshop
WRI 3312 Haiku East and West
WRI 3320 Scriptwriting
WRI 3330 Fiction Writing
WRI 3340 Creative Nonfiction Writing Workshop
WRI 3390 Literary Magazine
WRI 3510 Composition Studies
WRI 3950 Professions in Writing Practicum
WRI 3990 Non-paid Internship
WRI 3991 Paid Internship
WRI 4990 Professional Writing Portfolio Seminar
စိတ္၀င္စားဖြယ္ Course ေတြခ်ည္းပါပဲ။ ေက်ာင္းၿပီးရင္ လုပ္စားလို.ရေအာင္အတြက္ပါ ဇာတ္ညႊန္းေရးနည္း၊ ထိုးဇာတ္ေရးနည္း၊ ရုပ္ရွင္သီ၀ရီႏွင့္ ေ၀ဖန္ေရး၊ Paid/Unpaid Internship…အစရွိတဲ့ သင္ရိုးေတြလည္း ပါ၀င္တာ ေတြ.ရမွာပါ။ Research, Analysis နဲ. Writing အပိုင္းကိုေတာ့ ေထြေထြထူးထူး မေျပာလိုေတာ့ပါဘူး။ ဒါေတာင္ သာမန္ B.A.(English) Program ပဲ ရွိေသးတာေနာ္။ Hawaii Pacific University ဆိုတာလည္း အေမရိကန္တစ္ႏိုင္ငံတည္းမွာေတာင္ အဆင့္ (၁၀၀) ေက်ာ္ေလာက္မွာပဲ ရွိတဲ့ ပုဂၢလိက တကၠသိုလ္မ်ိဳး၊ သိပ္အျမင့္ႀကီး မဟုတ္။ (ဟာ၀ိုင္ယီျပည္နယ္မွာေတာ့ အဆင့္ ၂) ျမန္မာျပည္က B.A. (English) ေရာ ဘယ္လိုလဲ……(`မႏႈိင္းေကာင္း ႏႈိင္းေကာင္းႀကီးကြာ´ လို. စာဖတ္ရင္း စိတ္ထဲ ေတြးမိသြားတယ္မလား)….J :) …….။ အစဥ္အဆက္ အရည္အခ်င္း မရွိတဲ့ ပညာေရးဆိုင္ရာ အစိုးရအဖြဲ.အစည္းတို. ျမန္မာႏိုင္ငံဘြဲ.ဟာ သံုးစားမရတဲ့ အရာလို ျဖစ္လာေစပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာေက်ာင္းေၾကာ္ျငာေတြရဲ. Brainwash လုပ္ျခင္းေၾကာင့္လည္း ျမန္မာဘြဲ.ဟာ အဆင့္မရွိသေယာင္ေယာင္ (တကယ္လည္း အဆင့္မရွိ) ျဖစ္ေနပါၿပီ။ ဘယ္ႏိုင္ငံကပဲ ဘြဲ.ရရ၊ တကယ္ေတာ့ ဘြဲ.ရတစ္ေယာက္ရဲ. တန္ဖိုး (ဘြဲ.တစ္ခုရဲ. တန္ဖိုး) ဟာ ကမာၻႀကီးရဲ. ဘယ္ေနရာမွာပဲ ေရာက္ေနေန တန္းတူ အသိအမွတ္ျပဳခံရျခင္းမ်ိဳးပဲ ျဖစ္ရမွာပါ။ ျမန္မာျပည္မွာ သာမန္ B.A. ဘြဲ.ရၿပီး ဘန္ေကာက္ AIT (Asian Institute of Technology) မွာ (ဘာမွ မဆိုင္ဘဲ) Master (M.B.A.) ဘြဲ.ရရွိသူေတြ ဒုနဲ.ေဒး၊ ျမန္မာျပည္မွာ M.A. ဘြဲ.ရၿပီး ၾသစေၾတးလ်ႏိုင္ငံ၊ University of Wollongong မွာ Ph.D. တက္လို.ရတာကိုလည္း ၾကားဖူးပါတယ္။ ဒါဆို မင္းက ဘာကို ေျပာခ်င္တာတုန္း။
တကယ္ သိကၽြမ္း တတ္ေျမာက္မႈ (သို.) ဘြဲ.ရတစ္ေယာက္ရဲ. လုပ္ရည္ကိုင္ရည္ (Competency) ၊ ၀မ္းစာျပည့္၀မႈ (Resourcefulness) နဲ. အလုပ္ရရွိႏိုင္စြမ္း/ အလုပ္ခန္.အပ္ခံရႏိုင္စြမ္း အလားအလာ (Employability/ Graduate Prospects) အပိုင္းေတြကို သက္ဆိုင္ရာ ပညာရပ္၀န္း (Academia) တစ္ခုဟာ ဘယ္အတိုင္းအတာထိ ပံ့ပိုး ျဖည့္ဆည္းေပးႏိုင္မႈ ရွိသလဲ ??? ဆိုတာကို ေထာက္ျပလိုရင္းပါ။ ဆိုၾကပါစို.။ ျမန္မာျပည္က သိပ္ဟုတ္လွပါၿပီဆိုတဲ့ ေဆးတကၠသိုလ္တို.၊ ဘာတကၠသိုလ္ ညာတကၠသိုလ္တို.ေတြဟာ သူတို.ေက်ာင္းထြက္ ဘြဲ.ရေတြ (အၿမီးရွည္ရွည္ ဘြဲ.ရေတြ၊ ေဒါက္တာဘြဲ.ရေတြ) ေက်ာင္းၿပီးတဲ့အခါ ဘယ္လိုအလုပ္မ်ိဳးေတြ လုပ္ေနၾကရတယ္၊ ဘယ္ႏွေယာက္က ဆရာ၀န္အလုပ္ကို တကယ္လုပ္ေနပါတယ္၊ ဘယ္ႏွေယာက္ကေတာ့ အင္ဂ်င္နီယာအလုပ္ကို တကယ္လုပ္ေနပါတယ္………အစရွိတဲ့ စစ္တမ္းေကာက္ယူမႈေတြ (Survey Assessments) ဘယ္ႏွခါ လုပ္ခဲ့ဖူးပါသလဲ ??? ေက်ာင္းဆိုတာ (တကၠသိုလ္ဆိုတာ) ေက်ာင္းသားကို စာေမးပြဲေတြ စစ္ေပး ၊ အၿမီးရွည္ႏိုင္ၾကဖို. ဘြဲ.ေတြ ခ်ီးျမွင့္ေပး ၊ ဘြဲ.ရ မ်ားမ်ား ေမြးထုတ္ေပးရံုေလာက္နဲ. တာ၀န္ေက်ၿပီဆိုတာ ေသခ်ာပါရဲ.လား ??? ႏိုင္ငံတကာတကၠသိုလ္ေတြမွာ သူတို.ေက်ာင္းထြက္ ဘြဲ.ရတို.ရဲ. Employability/ Graduate Prospects တို.ကို ႏွစ္စဥ္ စစ္တမ္းေကာက္၊ တြက္ခ်က္၊ တရား၀င္ ထုတ္ျပန္ေပးၾကတယ္။
ဘြဲ.နဲ. ဘြဲ.အဆင့္အတန္းက ပဓာနမဟုတ္။ Harvard M.B.A. ေတာ့ ရထားပါရဲ.၊ တကယ္ အေရးရယ္ အေၾကာင္းရယ္ Crisis ျဖစ္လို. ဘာမွ မေျဖရွင္းတတ္ရင္ ဘာအသံုးက်ဦးမွာတုန္း။ တိုင္းေရးျပည္ေရးနဲ. ကိုယ္ေရးကိုယ္တာ အေျခအေနအမ်ိဳးမ်ိဳးတို.ေၾကာင့္ ရခ်င္တဲ့ ဘြဲ.နဲ. ရထားတဲ့ ဘြဲ. တျခားစီ၊ ရထားတဲ့ ဘြဲ.နဲ. လုပ္ေနတဲ့ အလုပ္ တျခားစီ ျဖစ္ေနရတဲ့ ဘ၀ေတြကိုလည္း အမ်ားႀကီး ႀကံဳဖူး ၾကားဖူးပါတယ္။ ထားလိုက္ပါေတာ့။ သမဂၢေတြအေၾကာင္းပဲ ေျပာေတာ့မယ္။
`သမဂၢမ်ားႏွင့္ စပ္လ်ဥ္းေသာ အေရးအသားမ်ား´ ကို ေရးျဖစ္ရတာ အလြန္ ရိုးရွင္းလွတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ေလးေတြေၾကာင့္ပါပဲ။
(၁) အလုပ္သမားေတြရဲ. လူမႈဘ၀ဖူလုံေရး၊ ရပိုင္ခြင့္ေတြကို အကာအကြယ္ေပး ၊ ေတာင္းဆိုႏိုင္မယ့္ သမဂၢေတြ ေပၚေပါက္လာေစခ်င္တယ္။ Unionism (သမဂၢ၀ါဒ) တြင္က်ယ္လာေစခ်င္တယ္။ အလုပ္သမားရပိုင္ခြင့္ေတြအတြက္ အစိုးရက ဥပေဒေတြ သတ္မွတ္ ျပဌာန္းေပးႏိုင္ဖို. အလုပ္သမားသမဂၢတို.လို ၾကားခံ ဖိအားေပး အဖြဲ.အစည္းေတြ လိုအပ္ပါတယ္။ အခု ျမန္မာျပည္မွာက အလုပ္သမား လူမႈဖူလံုေရးစနစ္ (Social Security System) ေသခ်ာ မရွိ၊ အလုပ္သမားတို.အတြက္ အာမခံခ်က္ အျပည့္အ၀ မရွိ။ အလုပ္ရွင္နဲ. အလုပ္သမား စာခ်ဳပ္ (Contract) ရွိရမယ့္ဟာ မရွိၾက (တခ်ိဳ.စက္ရံုေတြ စာခ်ဳပ္ မရွိ) ၊ အလုပ္သမားရပိုင္ခြင့္ (Labor Rights) ေတြ ေတာင္းဆိုေပးႏိုင္ၿပီး အလုပ္သမားေတြဘက္က ရပ္တည္ေပးႏိုင္တဲ့ အလုပ္သမားသမဂၢ မရွိ / (ရွိခြင့္ မရွိ) ၊ ျပႆနာေတြ မျဖစ္သင့္ဘဲ ျဖစ္ေနၾကရတယ္။ အထည္ခ်ဳပ္စက္ရံု အလုပ္သမားတစ္ေယာက္ တစ္လကို လုပ္ခ ၄၈,၀၀၀ က်ပ္ ရတယ္လို. သိရတယ္။ ဒီလုပ္ခေလး ရဖို.အေရး၊ အလုပ္သမားတစ္ေယာက္ဟာ နားခ်ိန္ နားရက္ မရွိဘဲ အလုပ္လုပ္ရတယ္။ အလုပ္ရွင္ေတြကလည္း လက္ရွိအစိုးရရဲ. တည္ဆဲဥပေဒေအာက္မွာ အလုပ္သမားသမဂၢ ဖြဲ.စည္းခြင့္ မရွိဘူးဆိုတာကို အခြင့္ေကာင္းယူေနၾကတယ္။ လက္ရွိျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အလုပ္သမား၊ လယ္သမား၊ လူ.အခြင့္အေရး၊ ေက်ာင္းသား၊ အမ်ိဳးသမီးေရးရာ အစရွိတဲ့ လူတန္းစားအလႊာအသီးသီးတို.ရဲ. အေရးကိစၥေတြကို တစ္ဖက္တစ္လမ္းက ေစာင့္ၾကည့္ ေျဖရွင္းေပးတဲ့ ေျမေအာက္အဖဲြ.အစည္းေတြ တိတ္တဆိတ္ ရွိေနေပမယ့္ ထိေရာက္စြာ ေဆာင္ရြက္ေပးႏိုင္ျခင္း မရွိတာ ေတြ.ရတယ္။ INGO ေတြကလည္း သူတို. Project ေတြနဲ. သူတို.ဘာသာ အၿမဲ ရွဳပ္ရွပ္ခက္ေနၾကတယ္။ [ၿပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၀၊ ေဖေဖာ္၀ါရီလတုန္းက လႈိင္သာယာစက္မႈဇုန္ ျမဖက္ရွင္ (Opal 2) စက္ရံုမွာ အလုပ္သမားဆႏၵျပပြဲ ျဖစ္ပြားခဲ့တယ္၊ လိုင္းႀကီးၾကပ္သူ Supervisor ကိုေတာ့ လစာေငြ က်ပ္တစ္ေသာင္းတိုးေပးၿပီး တျခားလုပ္သားေတြကို မတိုးေပးလို.ဆိုၿပီး လစာတိုးေပးဖို.၊ အလုပ္ခ်ိန္ နံနက္ ၇ နာရီကေန ည ၁၁ နာရီအထိကို ေလွ်ာ့ေပးဖို.၊ အလုပ္သမားေတြ စားေသာက္ေနထိုင္တဲ့ ေနရာေတြကို သန္.ရွင္းေပးဖို.ေတြကို ဆႏၵျပ ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကတယ္။ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပဲ လႈိင္သာယာစက္မႈဇုန္ ၃ ရွိ တိုင္ရီ ဖိနပ္စက္ရံု လုပ္သားတို.က လုပ္ငန္းခြင္ မ၀င္ဘဲ ဆႏၵျပခဲ့ၾကၿပီး အစိုးရ ႐ံုးပိတ္ရက္တြင္ အလုပ္႐ံုပိတ္ဖို.၊ နားေနခ်ိန္ အျပည့္ေပးဖို.၊ လုပ္သက္ဆုေၾကးကုိ တစ္ႏွစ္ကို (က်ပ္) ၂၀၀၀ တိုးေပးဖို.၊ ရက္မွန္ေၾကး မူလ ၃,၀၀၀ မွ ၆,၀၀၀ သို႔ တိုးေပးဖို.၊ ေန႔တြက္ေၾကး ၂၅ က်ပ္အစား ၇၅ က်ပ္တိုးေပးရန္နဲ. အခ်ိန္ပိုေၾကး ၅၅ က်ပ္အစား ၁၅၀ က်ပ္ ေပးဖို.တို. အပါအဝင္ ေတာင္းဆိုခ်က္ ၁၀ ခ်က္ ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကတယ္။ က်ားမင္း အထည္ခ်ဳပ္စက္ရံုမွာလည္း အလားတူ ဆႏၵျပမႈမ်ိဳး ျဖစ္ပြားခဲ့ေသးတယ္]
(၂) ေက်ာင္းသားသမဂၢေတြကိုလည္း တရား၀င္ လြတ္လပ္စြာ ျပန္ေပၚေပါက္လာေစခ်င္တယ္။ ဒီေက်ာင္းသားသမဂၢဆိုတာကေနပဲ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းနဲ. ဦးႏုတို.လို ႏိုင္ငံ့ေခါင္းေဆာင္ေတြ ေမြးဖြားလာခဲ့ၾကတယ္။ ေက်ာင္းသားသမဂၢဆိုတာ (တစ္နည္းအားျဖင့္) ႏိုင္ငံေရး ေလ့က်င့္ေရး စခန္း/ စင္ျမင့္အေသးစားေလးတစ္ခုလိုပဲ။ (ပြဲၾကည့္ပရိသတ္ကြင္းထဲ မ၀င္ခင္ အစမ္း က်င့္တဲ့ သေဘာမ်ိဳးေပါ့) ကမာၻ.ႏိုင္ငံေခါင္းေဆာင္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ ေက်ာင္းသားဘ၀ေတြတုန္းက တကၠသိုလ္သမဂၢ ေခါင္းေဆာင္တို.၊ အတြင္းေရးမွဴးတို. ျဖစ္ခဲ့ၾကဖူးတာ ေတြ.ရတယ္။ ေက်ာင္းသားသမဂၢဆိုတာ လူငယ္ေတြကို ႏိုင္ငံေရး အသိအျမင္ ၾကြယ္၀လာေစဖို.၊ ဒီမိုကေရစီအေလ့အထေတြ ပ်ိဳးေထာင္ေပးႏိုင္ဖို. အသင့္ေတာ္ဆံုး နည္းလမ္းတစ္ခုလည္း ျဖစ္တယ္။ စကားရည္လုပြဲေတြ က်င္းပေစျခင္းျဖင့္ ေဟာေျပာမႈစြမ္းရည္ (Charismatic Skills) ျမင့္မား တုိးတက္လာေစမယ္။ မီဒီယာအမ်ိဳးမ်ိဳးကုိ ေကာင္းေကာင္း အသံုးခ်တတ္လာေစမယ္။ လုပ္တတ္ ကိုင္တတ္၊ စီမံ ခန္.ခြဲ ဖြဲ.စည္းတတ္၊ စည္းရံုး ေဆာ္ၾသတတ္လာေစမယ္။ ရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ ရွင္းပါတယ္။ ဆူပူအံုၾကြဖို. မဟုတ္ဘဲ တိုင္းျပည္ အနာဂတ္ေကာင္းတစ္ခုကို ပံုေဖာ္ေစႏုိင္ဖို.နဲ. ေခါင္းေဆာင္ေကာင္းေတြ ေမြးထုတ္ေပးႏိုင္ဖို.ပဲ ျဖစ္တယ္။ [အေမရိကန္ႏိုင္ငံမွာဆို “Student Governments” လို. ေခၚတဲ့ ေက်ာင္းသားအစိုးရအဖြဲ.ေတြ ရွိတယ္။ ဖြဲ.စည္းပံုက အေမရိကန္အစိုးရဖြဲ.စည္းပံုအတိုင္းပဲ ဖြဲ.စည္းၾကတာ မ်ားတယ္။ “Student Government” ကို အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကိုင္းခြဲ (Executive) ၊ ဥပေဒျပဳကိုင္းခြဲ (Legislative) ၊ တရားစီရင္ေရးကိုင္းခြဲ (Judicial) ဆိုၿပီး ဒီမိုကေရစီအစိုးရပံုစံ အာဏာကိုင္းခြဲ ၃ ရပ္နဲ. စနစ္တက် ဖြဲ.စည္းထားတတ္ၾကတယ္။ ေက်ာင္းသားစည္းေ၀းပြဲ (Students’ Assembly) ေတြ က်င္းပၿပီး ဥပေဒျပဳေကာင္စီကို ဆင့္ေခၚၾကတယ္။ ေက်ာင္းသားေရးရာ (ေက်ာင္းသား/ Student = ေက်ာင္းသား + ေက်ာင္းသူ) ကိစၥေတြ လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္ႏိုင္ၾကဖို.အတြက္ “Student Activity Center” ေတြ ထားရွိၾကတယ္။ “Student Activity Center” ကို “Student Union” လို.လည္း ေခၚတတ္ၾကတယ္။ (“Student Government” ကိုေတာ့ “Student Union” လို. မေခၚၾကဘူး) တခ်ိဳ.ေက်ာင္းေတြရဲ. “Student Government” က်ေတာ့ ပါလီမန္ပံုစံ ဖြဲ.စည္းၾကသလို တခ်ိဳ.က်ေတာ့ ဖက္ဒရယ္အစိုးရပံုစံမ်ိဳး ဖြဲ.စည္းတတ္ၾကတယ္။ အဲဒီအေၾကာင္းေတြအားလံုးကို ေနာင္ ဆက္ေရးမယ့္ အပိုင္းေတြက်မွ အက်ယ္ခ်ဲ. ေျပာသြားပါေတာ့မယ္]
(ဥေပကၡာျပဳ၊ ေရွာင္လႊဲလို. မလြယ္ေတာ့ဘဲ) မၾကာခင္ ေပၚေပါက္လာေတာ့မယ့္ လႊတ္ေတာ္အသစ္၊ အစိုးရအသစ္လက္ထက္မွာ လြတ္လပ္တဲ့ သမဂၢေတြ တရား၀င္ ျပန္လည္ ဖြဲ.စည္းခြင့္ျပဳလာဖို.ကို (မရဲတရဲ) ေမွ်ာ္လင့္ရင္း ဒီအေရးအသားေတြကို ေရးသား ျပဳစုျဖစ္ပါေၾကာင္း ။ လိုအပ္ ခၽြတ္ေခ်ာ္တာေတြ အမ်ားႀကီး ရွိေနဦးမွာမို. ၊ ဒီအေရးအသားေတြကိုလည္း အေျခခံဖတ္စာ (Primer) အဆင့္ေလာက္သာ သေဘာထားေစလိုပါေၾကာင္း ။ သမိုင္းဆိုင္ရာ အသိ၊ သမဂၢဆိုင္ရာ အသိ တစ္စံုတစ္ရာ ရရွိသြားခဲ့မယ္ဆိုရင္ ေရးရက်ိဳးနပ္ပါၿပီ။
Khun Cho
