စိတ္ေျပလက္ေပ်ာက္ ၁၂ ေၾကာင္း

အထီးက်န္မႈေၾကာင့္ ၿငီးေငြ.ဖြယ္ေကာင္းေအာင္ တမင္ ၿငီးေငြ.မိသလို
ၿငီးေငြ.ဖြယ္ေကာင္းမႈေၾကာင့္ အထီးက်န္ျဖစ္ေအာင္ တမင္ အထီးက်န္မိလာတယ္

စိတ္နာနာနဲ. အဓိပၸာယ္ရွိမယ္ထင္တာေတြကို ေလွ်ာက္ စိတ္နာမိေတာ့
ရွိတယ္ထင္ရတဲ့ အဓိပၸာယ္ေတြက စိတ္နာနာကို စိတ္နာစျပဳလာတယ္

ေလာကႀကီးအေပၚ အေကာင္းျမင္စိတ္နဲ. သံုးသပ္မိတဲ့အခါ
အေကာင္းျမင္စိတ္ဟာ ေလာကႀကီးအေပၚ သံုးသပ္မိလာတယ္

ထိုက္တန္မႈအတြက္ ေလာဘကို နားလည္ဖို. ႀကိဳးစားခိုက္
နားလည္မႈဟာ ထိုက္တန္မႈအတြက္ ေလာဘအျပည့္နဲ. ႀကိဳးစားလာတယ္

သတိရျခင္းေတြကို မေမ့မေလ်ာ့ သယ္ေဆာင္ရင္း
ေမ့ေလ်ာ့ျခင္းေတြကို သတိတရ သယ္ေဆာင္မိလာတယ္

တကယ္ တန္ဖိုးရွိခဲ့လို. ျဖစ္တည္မႈတစ္ခုဟာ ေနေပ်ာ္ေသေပ်ာ္ခဲ့ရင္
ျဖစ္တည္မႈတစ္ခုဟာ ေနေပ်ာ္ေသေပ်ာ္တိုင္း တကယ္ တန္ဖိုးရွိခဲ့ရဲ.လား…..။          ။



 ခြန္းခ်ိဳ
ဒီ၊ ၂၀၁၀ ။ (ေမြးေန.အမွတ္တရ)

သမဂၢမ်ားႏွင့္ စပ္လ်ဥ္းေသာ အေရးအသားမ်ား (အပိုင္း - ၃)

၁း၂ ။           ။ ဗမာႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ ေက်ာင္းသားသမဂၢမ်ားအဖြဲ.ခ်ဳပ္၏ သမိုင္းေကာက္ေၾကာင္း



                      ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ တစ္ခ်ိန္က ေက်ာင္းသားသမဂၢေပါင္းမ်ားစြာ ရွိခဲ့ေပမယ့္ အထင္ရွားဆံုးျဖစ္တဲ့ ဗမာႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ ေက်ာင္းသားသမဂၢမ်ား အဖြဲ.ခ်ဳပ္ (All Burma Federation of Student Unions) (ABFSU) တစ္ခုတည္းရဲ. သမိုင္းေကာက္ေၾကာင္းကိုသာ ေျပာသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

                       ဓမၼနဲ. အဓမၼ ထိပ္တိုက္ေတြ.ဆံုတိုင္း ျပည္သူလူထုဘက္ကသာ အစဥ္တစိုက္ ရပ္တည္ေပးခဲ့တဲ့ ABFSU ရဲ. ဇစ္ျမစ္ကို ေလ့လာၾကည့္ရင္ ၁၉၃၀ ခုႏွစ္တ၀ိုက္၊ ဗမာ့လြတ္လပ္ေရး ႀကိဳးပမ္းခဲ့စဥ္ကာလေတြအထိ ျပန္ေဖာ္ထုတ္ရမွာပါ။ ၁၉၃၀ မွာ တို.ဗမာအစည္းအရံုးကို သခင္ဘစိန္နဲ. သခင္ကိုယ္ေတာ္မႈိင္းတို.က ဖြဲ.စည္းခဲ့အၿပီး ေနာက္တစ္ႏွစ္ ၁၉၃၁ ခုႏွစ္မွာ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားမ်ားသမဂၢ (Rangoon University Students’ Union) (RUSU) ကို လူမႈေရးအဖြဲ.အစည္းတစ္ခုအေနနဲ. ကိုေအာင္ဆန္း (ေနာင္တြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ျဖစ္လာၿပီး ဗမာ့လြတ္လပ္ေရးဗိသုကာရွင္ `လြတ္လပ္ေရး ဖခင္´ ၊ ၁၉၉၁ ႏိုဘယ္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆုရွင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ. ေမြးဖခင္ ျဖစ္လာသူ) က ဦးေဆာင္ ဖြဲ.စည္းခဲ့တယ္။ ၁၉၃၅ ခုႏွစ္မွာေတာ့ ကိုေအာင္ဆန္းနဲ. သူ.သူငယ္ခ်င္းေတြ ျဖစ္တဲ့ ကိုႏု (ေနာင္တြင္ ပထမဆံုးႏွင့္ ေနာက္ဆံုးေသာ ဒီမိုကေရစီနည္းက် ေရြးေျမွာက္ျခင္း ခံရၿပီး ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးႏု ျဖစ္လာသူ) ၊ ကိုသိန္းေဖ (ေနာင္တြင္ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီရဲ. အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴး ျဖစ္လာသူ) နဲ. ကိုေက်ာ္ၿငိမ္း (ေနာင္တြင္ ဒုတိယ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ျဖစ္လာသူ) တုိ.က RUSU ရဲ. ေခါင္းေဆာင္ေတြ ျဖစ္လာၾကၿပီး ၿဗိတိသွ်ကိုလိုနီအစိုးရကို ဆန္.က်င္တဲ့ ဒုတိယေျမာက္ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားသပိတ္ႀကီးကို ဦးေဆာင္ခဲ့ၾကတယ္။ ၁၉၃၆၊ ေမလ ၈ ရက္ေန.မွာ ပထမဆံုးေသာ ေက်ာင္းသားညီလာခံႀကီးကို ရန္ကုန္မွာ RUSU မွ စီစဥ္ က်င္းပႏိုင္ခဲ့ၿပီး ဗမာႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ ေက်ာင္းသားမ်ားသမဂၢ (ဗကသ) (All Burma Students’ Union) (ABSU) အျဖစ္ ညီလာခံမွာ ေျပာင္းလဲ ဖြဲ.စည္းခဲ့တယ္။ အဲဒီညီလာခံႀကီးမွာ ကိုရာရွစ္က ABSU ရဲ. ဥကၠဌအျဖစ္လည္းေကာင္း၊ ကိုေအာင္ဆန္းက ဒုတိယဥကၠဌအျဖစ္လည္းေကာင္း ေရြးေကာက္ တင္ေျမွာက္ခံခဲ့ရတယ္။

                          ၁၉၅၁ ခုႏွစ္မွာ ဗမာတစ္ႏိုင္ငံလံုးက ေက်ာင္းသားအားလံုးကို ကိုယ္စားျပဳႏိုင္ဖို.အတြက္ ABSU ကို ABFSU အျဖစ္ အမည္ေျပာင္းလဲခဲ့တယ္။ ABFSU ဟာ ပညာေရးစနစ္ ျပင္ဆင္ဖြဲ.စည္းေရး၊ ဒီမိုကေရစီစနစ္ ထူေထာင္ႏိုင္ေရး၊ လူတိုင္း လြတ္လပ္စြာ ပညာသင္ၾကားခြင့္ရရွိေရးတို.အတြက္ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ တိုက္ပြဲ၀င္ခဲ့တယ္။ ၁၉၆၀ ခုႏွစ္မွာ က်င္းပခဲ့တဲ့ ABFSU ရဲ. ၆ ႀကိမ္ေျမာက္ ညီလာခံအတြင္း သူတို.ရဲ. မူ၀ါဒ ၅ ရပ္နဲ. အလံ ၃ မ်ဳိးတို.ကို တစ္ညီတစ္ညြတ္တည္း အတည္ျပဳ လက္ခံ က်င့္သံုးခဲ့ၿပီး ဒီမိုကေရစီပညာေရးစနစ္ ျဖစ္ေျမာက္လာေရး၊ ေက်ာင္းသားရပိုင္ခြင့္၊ ဒီမိုကေရစီ၊ အမ်ိဳးသားၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ. ရင္ၾကားေစ့ေရးတို.ကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ႏိုင္ေရးတို.အတြက္ လုပ္ကိုင္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ဖို. သေဘာတူညီခဲ့ၾကတယ္။

                         ၁၉၆၂၊ မတ္လ ၂ ရက္ေန.မွာေတာ့ ဗမာတို.ရဲ. အပ်ံသင္စ ပါလီမန္ဒီမိုကေရစီစနစ္ဟာ ဖ်က္သိမ္းျခင္း ခံခဲ့ရၿပီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေန၀င္းနဲ. အေပါင္းအပါတို.ရဲ. အတင္း အဓမၼ အာဏာသိမ္းယူျခင္း ခံခဲ့ရတယ္။ (အတင္း အဓမၼ အာဏာသိမ္းယူျခင္း ခံခဲ့ရတယ္လို. ေရးရတာက ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ. ၁၉၆၀ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲဟာ မာ့က္စ္၀ါဒနဲ. ဒီမိုကေရစီတို.ၾကား လြန္ဆြဲခဲ့ၾကၿပီး အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံေရးမွာလိုပဲ ပါတီမူ၀ါဒေတြကို ေဘးခ်ိတ္ၿပီး ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး လူ.မလိုင္လႊာအတြင္း “လူကို ခင္ေတာ့ မူကို ျပင္တယ္၊ လူကို မုန္းေတာ့ မူကို သံုးတယ္” ဆိုတဲ့ စကားပံုအတိုင္း မဲေပးခဲ့မႈေတြ ရွိခဲ့သလို ပါလီမန္အတြင္း အကြဲအၿပဲေတြျဖစ္၊ စည္းလံုးမႈေတြ ၿပိဳကြဲခဲ့ေပမယ့္ စစ္တပ္ဆိုတာ ဒီမိုကေရစီအရပ္သားအစိုးရရဲ. လက္ေအာက္မွာသာ တရားဥပေဒအရ တည္ရွိထားတဲ့ အရာျဖစ္လို. ကိုယ့္တိုင္းျပည္ နယ္ခ်ဲ.က်ဴးေက်ာ္ခံရမႈနဲ. သူပုန္ထၾကြေသာင္းက်န္းမႈတို.မဟုတ္ရင္ တျခား ဘယ္ကိစၥမွာမွ ၀င္ေရာက္ စြက္ဖက္ပိုင္ခြင့္ မရွိဘူးလို. ကၽြန္ေတာ့္အေနနဲ. အျပည့္အ၀ ယူဆၿပီး အဲလို ေရးျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေန၀င္းလို ျမာေပြတဲ့ လူမ်ိဳးကို (အေၾကာင္းသိေနရဲ.သားနဲ.) စစ္ဦးစီးခ်ဳပ္အျဖစ္ ခန္.အပ္ၿပီး ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္ေအာင္ႀကီးနဲ. ေနာက္က ထိန္းမယ္လို. တြက္တဲ့ ဦးႏုရဲ. ႏိုင္ငံေရးညံ့ဖ်င္းမႈတခ်ိဳ.လည္း ပါမယ္ ထင္ပါတယ္)

                            စစ္တပ္ အာဏာသိမ္းပြဲကို ABFSU က ေက်ာင္းသားသပိတ္နဲ. ႀကိဳဆိုခဲ့ၿပီးေနာက္ပိုင္း ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ရဲ. တစ္ခုတည္းေသာ ရန္သူဟာ လက္၀ဲယိမ္း၊ လက္ယာယိမ္း၀ါဒီတုိ.လည္း မဟုတ္၊ အဖ်က္အေမွာင့္ လက္နက္ကိုင္ သူပုန္ေတြလည္း မဟုတ္၊ နယ္ခ်ဲ.၀ါဒီေတြလည္း မဟုတ္ဘဲ ကိုယ့္ျမန္မာျပည္တြင္း ေက်ာင္းသား၊ ေက်ာင္းသူ လူငယ္ေလးေတြ ျဖစ္လာခဲ့တယ္။ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ေက်ာင္းပရ၀ုဏ္တစ္ခုလံုးကို သူ.တပ္သားေတြနဲ. တပ္စြဲ သိမ္းပိုက္ၿပီး ေက်ာင္းသားသပိတ္ကို ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေန၀င္း ရက္စက္ ၾကမ္းၾကဳတ္စြာ ဖိႏွိပ္ ၿဖိဳခြင္းခဲ့တယ္။ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္၊ ဇူလိုင္ ၇ ရက္ေန.မွာေတာ့ စစ္တပ္က ရုတ္တရက္ အလစ္၀င္ေရာက္တိုက္ခိုက္ခဲ့မႈေၾကာင့္ ေက်ာင္းသားရာေပါင္းမ်ားစြာ သတ္ျဖတ္ခံခဲ့ရၿပီး ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာလည္း အက်ဥ္းက်ခံခဲ့ရသလို ေက်ာင္းသားသမဂၢ အေဆာက္အအံုလည္း ၿဖိဳခ် ဖ်က္ဆီးျခင္း ခံခဲ့ရတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္ကစၿပီး Kleptocracy (တိုင္းျပည္အရင္းအျမစ္ေတြကို အာဏာနဲ. အပိုင္စီး ခိုးထုတ္ အုပ္ခ်ဳပ္ျခင္း) နဲ. တစ္ဦးအေပၚတစ္ဦး ယံုမွားသံသယ လြန္ကဲၿပီး အၾကြင္းမဲ့အာဏာရွင္ပံုစံ အုပ္ခ်ဳပ္ျခင္းတို.နဲ.ပဲ ႏိုင္ငံေရးအေျခအေနေတြဟာ လႈိင္းထန္ ၾကမ္းတမ္းေနခဲ့တယ္။ အဲလိုနဲ. ABFSU လည္း ေျမေအာက္အဖြဲ.တစ္ခုအသြင္ ျဖစ္သြားခဲ့ၿပီး လွ်ိဳ.၀ွက္ ေဆာင္ရြက္ေနခဲ့တယ္။

                           ၁၉၈၈ခုႏွစ္၊ ဒီမိုကေရစီအေရးနဲ. အေျပာင္းအလဲတို.အတြက္ ႏႈိးေဆာ္မႈေတြကေန လူထုအံုၾကြမႈႀကီးျဖစ္လာၿပီး အႀကီးအက်ယ္ဆႏၵျပမႈေတြဟာ ရန္ကုန္ၿမိဳ.ေတာ္ လမ္းမမ်ားေပၚ တစ္ဖန္ ျပန္လည္ေရာက္ရွိလာတယ္။ ၈ ေလးလံုး အေရးအခင္းႀကီးရဲ. တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းအေနနဲ. ၁၉၈၈ မွာ ABFSU ကို လူသိထင္ရွား ျပန္လည္ ဖြဲ.စည္းခဲ့တယ္။ ၁၉၈၈၊ ၾသဂုတ္လ ၂၈ ရက္ေန.မွာ (ကို)မင္းကိုႏိုင္နဲ. နီးစပ္ရာသူငယ္ခ်င္းတို.ကို ေက်ာင္းသားညီလာခံတစ္ခုကို ယခင္ေက်ာင္းသားသမဂၢ အေဆာက္အအံုေနရာမွာ က်င္းပခဲ့ၾကၿပီး (ကို)မင္းကိုႏိုင္ကို ABFSU ဥကၠဌအျဖစ္ တစ္ညီတစ္ညြတ္တည္း ေထာက္ခံ ေရြးေျမွာက္ခဲ့ၾကတယ္။ ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈေတြ အရွိန္ရလာခ်ိန္မွာပဲ (ကို)မင္းကိုႏိုင္နဲ. တျခားေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ေတြဟာ စစ္တပ္ရဲ. ဖမ္းဆီး ထိန္းသိမ္းျခင္းကို ခံခဲ့ရတယ္။ တခ်ိဳ.ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ေတြ နယ္စပ္ကို ထြက္ေျပးသြားခဲ့ၾကေပမယ့္ ABFSU ဟာ သူတို.ရဲ. လႈပ္ရွားမႈေတြကို ေရွ.ဆက္ခဲ့တယ္။

                           ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲကတည္းက ABFSU ဟာ အဲဒီႏွစ္ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲမွာ အျပတ္အသတ္ အႏိုင္ရခဲ့တဲ့ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ.ခ်ဳပ္ (National League for Democracy) (NLD) အေပၚ သူတို.ရဲ. ေထာက္ခံမႈေတြ ပံုေအာခဲ့့ၿပီး လူထုအစိုးရတစ္ရပ္ ေပၚထြန္းလာဖို.အတြက္ NLD ကို ေထာက္ခံတဲ့ ဆႏၵျပပြဲႀကီးေတြ စီစဥ္ ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကတယ္။ ၁၉၉၀၊ ဒီဇင္ဘာမွာ ABFSU ရဲ. ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္အားလံုး ဖမ္းဆီးခံခဲ့ရၿပီး ႏွစ္ရွည္လမ်ား ေထာင္ဒဏ္ခ်မွတ္ျခင္းခံခဲ့ရတယ္။ [သူတို.ကို ေထာင္ဒဏ္ ႏွစ္ရွည္ခ်မွတ္ခဲ့တဲ့ ဥပေဒက လံုးေထြးစြာ စကားလံုးစီထားတဲ့ ၁၉၅၀ ခုႏွစ္၊ အေရးေပၚအေျခအေန ျပဌာန္းခ်က္ အက္ဥပေဒပုဒ္မ ၅ (ည) ျဖစ္ပါတယ္။ ေသြးထိုး ဆူပူ အံုၾကြမႈတို.ကို ျပဳလုပ္ပါတယ္ဆိုၿပီး ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြကို ဖမ္းဆီး ေထာင္ခ်ႏိုင္ဖို.အတြက္ မၾကာခဏ အသံုးခ်ေလ့ရွိတဲ့ ဥပေဒလည္း ျဖစ္ပါတယ္]

                             ၁၉၉၁ ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာ ၁၀ ရက္ေန.၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ႏိုဘယ္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆု ရရွိေၾကာင္းလည္း ၾကားေရာ ေက်ာင္းသားေတြ ေအာင္ပြဲခံခဲ့ၿပီး သူမကို ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္က လႊတ္ေပးဖို.ကို ေတာင္းဆို ဆႏၵျပခဲ့ၾကတယ္။ ၁၉၉၆ ခုႏွစ္တုန္းကလည္း ဒီမိုကေရစီအေရးနဲ. ေက်ာင္းသားရပိုင္ခြင့္တို.အတြက္ ေတာင္းဆို ဆႏၵျပခဲ့ၾကေသးတယ္။

                               ABSFU နဲ. ဆက္ႏြယ္ခဲ့သူ အမ်ားစုဟာ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးေလာကမွာ အလြန္အေရးပါတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြ ျဖစ္ခဲ့ၿပီး တရားမွ်တမႈနဲ. လြတ္လပ္ေရးတို.ကို ကတိျပဳ ႏွစ္ျမွဳပ္ထားခဲ့ၾကတယ္။ ABFSU ရဲ. အထင္ရွားဆံုး ေခါင္းေဆာင္တခ်ိဳ.ကေတာ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၊ ဦးႏု၊ ဦးသိန္းေဖျမင့္ (ေနာင္တြင္ ဗမာျပည္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴး ျဖစ္လာသူ) ဦးေက်ာ္ၿငိမ္းနဲ. (ကို)မင္းကိုႏိုင္ [လက္ရွိတြင္ ရွမ္းျပည္နယ္ အက်ဥ္းေထာင္တစ္ခု၌ ေထာင္ဒဏ္ ၆၅ ႏွစ္ အက်ဥ္းက်ခံေနရၿပီး ABFSU ရဲ. ေခါင္းေဆာင္ (တစ္ျဖစ္လဲ) ထင္ရွားတဲ့ ႏိုင္ငံေရးအတိုက္အခံေခါင္းေဆာင္တစ္ဦး] တို. ျဖစ္ၾကပါတယ္။ (ေခါင္းေဆာင္အမ်ားစုမွာ ေထာင္ထဲ ေရာက္ေနၾကၿပီး တခ်ိဳ.က ေျမေအာက္လႈပ္ရွားမႈေတြ ျပဳလုပ္ေနေသးသလို တခ်ိဳ.ကေတာ့ နယ္စပ္ေတြမွာ လုပ္ကိုင္ ေဆာင္ရြက္ေနၾကဆဲ)

                             ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ကတည္းက ABFSU ရဲ. လက္ရံုး အဖြဲ.ခြဲတစ္ခုဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံျပင္ပမွာ လႈပ္ရွားေနခဲ့ၿပီး လူ.အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြအေၾကာင္း၊ ပညာေရးပဠိပကၡေတြအေၾကာင္း ႏိုင္ငံတကာကို အသိေပးႏိုင္ခဲ့တယ္။ ဥပမာ - ABFSU ရဲ. ႏိုင္ငံျခားေရးရာ ေကာ္မတီ (Foreign Affairs Committee) (ABFSU - FAC) ဆိုရင္ ျမန္မာျပည္ကိစၥေတြကို လူအမ်ား ပိုမို သိရွိ နားလည္လာေရး ၊ ႏိုင္ငံတကာေက်ာင္းသားအဖြဲ.အစည္းတို.ရဲ. လႈပ္ရွားမႈေတြ ပိုမိုတိုးတက္ က်ယ္ျပန္.လာဖို.အတြက္ အရွိန္အဟုန္ ျမွင့္တင္ႏိုင္ေရးနဲ. ကမာၻတစ္၀န္း ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈေတြကို အေထာက္အကူျပဳေပးႏိုင္ေရးတို.ကို ရည္မွန္းခ်က္ထား ၊ ေဆာင္ရြက္လ်က္ ရွိေနတာ ေတြ.ရတယ္။     

                            အႏွစ္ျပန္ခ်ဳပ္ရရင္ ABFSU ဆိုတာ ျမန္မာျပည္မွာ ရွိတဲ့ ေက်ာင္းသားသမဂၢေတြအားလံုးကို စုစည္း တည္ေထာင္ထားတဲ့ အဖြဲ.ခ်ဳပ္ျဖစ္ခဲ့ၿပီး ပညာေရးသင္ၾကားေရး လြတ္လပ္ခြင့္နဲ. ေက်ာင္းသားရပိုင္ခြင့္တို.အတြက္ ႏိုးၾကားတက္ၾကြတဲ့ ေလာ္စပီကာတစ္လံုးသဖြယ္ ျဖစ္ခဲ့တယ္။ ေက်ာင္းသားအေရးကိစၥတို.အတြက္ ေဟာေျပာရာ စင္ျမင့္တစ္ခုျဖစ္သလို စကားရည္လုရာ စည္းေ၀း ေဆြးေႏြးပြဲ (ဖိုရမ္) တစ္ခု ျဖစ္ခဲ့တယ္။ အသြင္အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ. ႏိုင္ငံေရးဖိႏွိပ္သူ အင္အားစုေတြကို တြန္းလွန္ရာမွာ ေရွ.တန္းကေန ႏွစ္ ၈၀ နီးပါး ပါ၀င္ေနဆဲ ျဖစ္တယ္။ ABFSU ဦးေဆာင္တဲ့ ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈေတြဟာ ျပည္သူလူထုရဲ. သေဘာထားနဲ. အေျခအေနေတြကိုလည္း အၿမဲတေစ မီးေမာင္းထိုး ၊ ကိုယ္စားျပဳႏိုင္ခဲ့တယ္။ ၿဗိတိသွ်ကိုလိုနီစနစ္ကို ဆန္.က်င္ ေတာ္လွန္တာကအစ၊ ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္ အလယ္၊ တပ္မေတာ္အစိုးရကို သပိတ္ေမွာက္တာအဆံုး အားလံုးကို ေလ့လာၾကည့္ရင္ အလြယ္တကူ ေတြ.ျမင္ႏိုင္တယ္။ အခ်ိန္ကာလေတြ ေရြ.လ်ား ေျပာင္းလဲလာတာနဲ.အမွ် ABFSU ရဲ. ရည္မွန္းခ်က္ေတြလည္း ေျပာင္းလဲလာခဲ့တယ္။ ကနဦးတည္ေထာင္စ လြတ္လပ္ေရးႀကိဳးပမ္းခ်က္ေတြကေန လက္ရွိအေျခအေနေတြအရ ဒီမိုကေရစီအေရး၊ တရားမွ်တမႈနဲ. အမ်ိဳးသား ရင္ၾကားေစ့ေရးတို.ကို (မလႊဲမေရွာင္) ေျပာင္းလဲ အာရံုစိုက္ခဲ့ေတာ့တယ္။

                           ေနာက္ဆံုးသိထားရသေလာက္ေတာ့ ၂၀၀၇ (ၾသဂုတ္ + စက္တင္ဘာ) ၊ စက္သံုးဆီ ေစ်းတက္မႈကို အေၾကာင္းျပဳ ၊ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ အၾကမ္းမဖက္ အမ်ိဳးသားေရး လႈပ္ရွားမႈႀကီးရဲ. ဆႏၵျပပြဲကာလအတြင္း ABFSU ကို တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားတို.က လွ်ိဳ.၀ွက္စြာ ျပန္လည္ ဖြဲ.စည္းခဲ့တယ္လို. သိရွိရပါတယ္။

                          [ “သမဂၢမ်ားႏွင့္ စပ္လ်ဥ္းေသာ အေရးအသားမ်ား” အပိုင္း (၃) ဒီတြင္ ၿပီးပါၿပီ။]


                          [ဒီလထဲ ခရီးသြားစရာေတြ ရွိေနလို. အပိုင္း (၄ + ၅) ကို အေခ်ာသပ္ ေရးတင္ႏိုင္ဖို. ၂ ပတ္၊ ၃ ပတ္ေလာက္ ၾကာဦးမယ္ ထင္တယ္။ အခုလို စိတ္ရွည္ လက္ရွည္နဲ. ၿပီးတဲ့အထိ ဖတ္ရွဳေပးတာကို ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။ ေ၀ဖန္ ေထာက္ျပေပးႏိုင္ရင္ အမ်ားႀကီး ပိုေက်းဇူးတင္ပါဦးမယ္]  :)


လိုရာခရီး ေရာက္ႏိုင္ၾကပါေစ။

ခြန္းခ်ိဳ

ဒီဇင္ဘာ ၁၂၊ ၂၀၁၀ (တနဂၤေႏြေန.)



<span> </span>
<span>မွီျငမ္း ကိုးကားခ်က္မ်ား စာရင္း </span>

1. http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/261968.stm
2. www.redpepper.org.uk/Burma-crisis
3. www.aappb.org/2007_April_Eng.pdf
4. http://fmccb.tripod.com/abfsu.htm
5. http://www.irrawaddy.org/article.php?art_id=8410
6. http://www.aungsan.com/
7. http://burmadigest.wordpress.com/2006/07/02/seventh-july-student-massacre/
8. http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/4051235.stm
9. http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2008/07/19/AR2008071901609.html
10.  http://myamarnews.blogspot.com/2008/06/abfsu-aid-workers-remain-in-detention.html
11.  http://www.burmacampaign.org.uk/mkn_action.html
12.  http://peoplewinthrough.com/
13.  http://www.myanmar.gov.mm/Perspective/persp2002/4-2002/bio.htm
14.  http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,862231,00.html
15. http://www.myanmar.gov.mm/Article/Article2005/April05/April03.htm
16.  http://www.irrawaddymedia.com/article.php?art_id=683
17.  http://www.ftub.org/FTUBBackground
18.  Kyaw Zaw Win, A history of Burma Socialist Party (Ph.D thesis)
19.  Norman Nyun-Han, Burma’s Experiment In Socialism(Ph.D thesis)
20.  Nay Nyunt Ba Swe, A history of the Peoples’ Revolutionary Party (1939 – 1946), (M.A. thesis)
21.  Robert H.Taylor, “Burma” : Haruhiro Fukui (Editor-in-Chief), “Political Parties Of Asia And the Pacific” ,
22.  “Burma” , (British Empire History) edited by Sir Reginald Coupland.
23. http://www.ide.go.jp/English/Publish/Periodicals/De/pdf/74_04_03.pdf
24. Oliver Hensengerth (2005). “The Burmese Communist Party and the State-to-State Relations between China and Burma”
25.  International Confederation of Free Trade Unions (1987), “Violations of Trade Union Rights in Asia and the Pacific”
26.  `ျမန္မာ့သမိုင္းဖတ္စာ၊ စတုတၳတန္း´ ၊ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရ ပညာေရး၀န္ႀကီးဌာန၊ အေျခခံပညာသင္ရိုးညႊန္းတမ္း၊ သင္ရိုးမာတိကာႏွင့္ ေက်ာင္းသံုးစာအုပ္ေကာ္မတီ
27.  သိန္းေဖျမင့္၊ `ေတာ္လွန္ေရးကာလ ႏိုင္ငံေရးအေတြ.အႀကံဳမ်ား´
28.  ေက်ာ္ေဇာ္၀င္း၊ `ျပည္သူ.လြတ္လပ္ေရး (ဆိုရွယ္လစ္)ပါတီသမိုင္း (၁၉၄၄ - ၁၉၄၈) ၊ မဟာ၀ိဇၨာဘြဲ.ယူက်မ္း
29.  Khai Suu, “Burma badly needs trade unions for workers”  edited by Ye Yint Aung, an article on Mizzima news website as at February 12, 2010 (Friday)
30.  Khun Sam, “Historic Student Union ABFSU Revived in Burma” , an article on Irrawaddy news website as at August 28, 2007 (Tuesday)
31.  ခြန္းခ်ိဳ၊ `ဒီမိုကေရစီႏွင့္ စပ္လ်ဥ္းေသာ အေရးအသားမ်ား (အပိုင္း - ၂)´
32.  Countless Articles on Wikipedia

Khun Cho

သမဂၢမ်ားႏွင့္ စပ္လ်ဥ္းေသာ အေရးအသားမ်ား (အပိုင္း - ၂)

၁း၀ ။      ။ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ တစ္ခ်ိန္က ရွိခဲ့ဖူးေသာ အလုပ္သမားသမဂၢ၊ ေက်ာင္းသားသမဂၢတို.၏ သမိုင္းအႏွစ္ခ်ဳပ္   

၁း၁ ။           ။ အလုပ္သမားသမဂၢတို.၏ သမိုင္းေကာက္ေၾကာင္း


(က) နိဒါန္း


                     ေျပာခ်င္တာေတြ သိပ္မ်ားေနလို. အမွာစာမွာ မဆိုင္တာေတြေရာ ဆိုင္တာေတြေရာ နည္းနည္း ေပရွည္သြားတာကို သည္းခံေပးပါ။

                     အခုလို သမဂၢေတြအေၾကာင္း ေရးရာမွာ လက္လွမ္းမီသေလာက္ ရရွိတဲ့ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးသမိုင္း အထူးျပဳ မဟာ၀ိဇၨာဘြဲ.ယူ က်မ္း၊ ပါရဂူဘြဲ.ယူ က်မ္း (Dissertations/ Theses) တခ်ိဳ.၊ စာအုပ္တခ်ိဳ.နဲ. ေဆာင္းပါး (Article items) ေပါင္း ၄၀ ေလာက္ကိုပဲ ႏွစ္လေက်ာ္ ၾကာ ဖတ္ရွဳၿပီး မွီျငမ္း ေရးသားခဲ့ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ သမဂၢဆိုတာ အထူးအဆန္းကိစၥေတာ့ မဟုတ္။ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးသမိုင္းမွာ (ေက်ာင္းသံုး ျပဌာန္း ဖတ္စာအုပ္ေတြမွာ) တရား၀င္ အသိအမွတ္ျပဳ ေရးသားျခင္း ခံရၿပီး (လြတ္လပ္ေရး ရရွိရာမွာ အေရးပါခဲ့တဲ့အတြက္) ထည့္မေျပာလို. မျဖစ္တဲ့ မွတ္မွတ္ရရအရွိဆံုး အျဖစ္အပ်က္ႏွစ္ခုကေတာ့ ဆရာစံ အေရးေတာ္ပံု (၁၉၃၀) နဲ. ၁၃၀၀ ျပည့္ အေရးေတာ္ပံု (ခရစ္ႏွစ္ ၁၉၃၈-၁၉၃၉ တြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ ေတာင္သူလယ္သမား၊ အလုပ္သမား၊ ေက်ာင္းသားတို. ပါ၀င္ေသာ သပိတ္ေမွာက္ပြဲမ်ား) ျဖစ္ပါတယ္။ ကိုလိုနီစနစ္ရဲ. ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈ အမ်ိဳးမ်ိဳးတို.ေၾကာင့္ သပိတ္ေမွာက္ပြဲေတြ အႀကိမ္ႀကိမ္ ေပၚေပါက္ခဲ့တယ္။ အဲဒီအေရးေတာ္ပံုႏွစ္ခုဟာ လက္နက္မပါ၊ စစ္တပ္မပါဘဲ ေတာ္လွန္ခဲ့တာေၾကာင့္ က်ရွဳံးခဲ့ရတာ ျဖစ္တယ္လို. ျပည္သူ.ေတာ္လွန္ေရးပါတီက သံုးသပ္ၿပီး ျပည္ပလက္နက္အကူအညီေတြဟာ တိုင္းျပည္ လြတ္လပ္ေရး ရရွိဖို.အတြက္ မရွိမျဖစ္ လိုအပ္ခ်က္ေတြလို. သိျမင္ခဲ့ၾကတယ္။ အေရးေတာ္ပံုတို.ရဲ. ေနာက္ဆက္တြဲ ေကာင္းက်ိဳးတစ္ခုကေတာ့ အလုပ္သမားသမဂၢေတြ ေပၚေပါက္လာခဲ့တာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။


(ခ) ဗမာႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ အလုပ္သမားသမဂၢ ကြန္ဂရက္


                      ဗမာႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ အလုပ္သမားသမဂၢကြန္ဂရက္ (All Burma Trade Union Congress) (ABTUC) ကို ၁၉၄၀၊ ဇန္န၀ါရီ ၃၀ ရက္ေန.မွာ သခင္ေလးေမာင္နဲ. သခင္ဘတို.က ဦးေဆာင္ ဖြဲ.စည္းခဲ့တယ္။ ၁၉၃၉၊ ဇူလိုင္လမွာ သခင္ေတြ ဦးေဆာင္က်င္းပခဲ့တဲ့ ဗမာႏုိင္ငံလံုးဆိုင္ရာ အလုပ္သမားညီလာခံကေန ABTUC ျမစ္ဖ်ားခံလာခဲ့တယ္။ ၁၉၄၀၊ ၾသဂုတ္မွာေတာ့ ABTUC ဟာ သူတို.ရဲ. ရည္မွန္းခ်က္ေတြအေၾကာင္း ျပည္သူလူထုကို ထုတ္ေဖာ္ ေၾကညာခဲ့ၿပီး လူမ်ိဳးတိုင္း တန္းတူညီမွ်ေရး၊ က်ား/မ မခြဲျခားေရး၊ လူမႈဘ၀ သက္သာေခ်ာင္ခ်ိ ဖူလံုေရး၊ အနိမ့္ဆံုး လုပ္ခ လစာေငြ သတ္မွတ္ႏိုင္ေရး၊ အလုပ္ခ်ိန္ သတ္မွတ္ ထိန္းညိွႏိုင္ေရး၊ ပိုမိုေကာင္းမြန္တဲ့ လုပ္ငန္းခြင္ အေျခအေနမ်ား ဖန္တီးေပးႏိုင္ေရးနဲ. ကုန္ထုတ္လုပ္မႈ၊ ျဖန္.ခ်ီမႈ၊ အေရာင္းအ၀ယ္ လည္ပတ္မႈေတြကို လူမႈပတ္၀န္းက်င္အတြင္း မွ်တ ၀င္ဆံ့ေစျခင္းျဖင့္ ဆိုရွယ္လစ္တိုင္းျပည္သစ္တစ္ခု တည္ေဆာက္ႏိုင္ေရးတို.အထိ ပါ၀င္ပါတယ္။ ၁၉၄၁ ခုႏွစ္၊ မတ္လမွာ ABTUC ကို သခင္ဘဟိန္းနဲ. သခင္ဘတင္တို.က ျပန္လည္ဖြဲ.စည္းခဲ့တယ္။ အေစာပိုင္းကာလေတြမွာ (ဦး)ဘေဆြဟာ ABTUC ရဲ. ကန္.လန္.ကာ ေနာက္ကြယ္ကေန အေရးပါ ထင္ရွားတဲ့ ပုဂၢိဳလ္တစ္ဦး ျဖစ္ခဲ့တယ္။

                       ဒါေပမဲ့ ဒုတိယကမာၻစစ္ကာလအတြင္း ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္တို.က ဗမာျပည္ကို သိမ္းပိုက္ၿပီးတဲ့ေနာက္ ABTUC ရဲ. လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္မႈေတြအားလံုး ရုတ္သိမ္း ရပ္ဆိုင္းျခင္း ခံခဲ့ရၿပီး အလုပ္သမားသမဂၢ ဖြဲ.စည္းခြင့္နဲ. အလုပ္သမားရပိုင္ခြင့္ေတြကုိ ပိတ္ပင္ခဲ့ၾကတယ္။ ဒုတိယကမာၻစစ္အၿပီး ၁၉၄၅ ခုႏွစ္၊ ေမ ၂၄ မွာ သခင္ေက်ာ္စိန္နဲ. သခင္လွၾကြယ္တို.က ABTUC ကို ျပန္လည္ဖြဲ.စည္းခဲ့တယ္။ ၁၉၄၅၊ ဇြန္လ ၁ ရက္ေန.မွာ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီရဲ. ထင္ရွားတဲ့ ေခါင္းေဆာင္တစ္ဦး ျဖစ္သူ သခင္ဘဟိန္းကို ABTUC ရဲ. ဥကၠဌအျဖစ္ တင္ေျမွာက္ခဲ့တယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ လက္ေအာက္ခံ အလုပ္သမားသမဂၢအဖြဲ.ေပါင္း ၁၄ ဖြဲ.တို.က ဆက္ႏြယ္ေပါင္းစည္းလာၿပီး အဖြဲ.၀င္အင္အား စုစုေပါင္း ၁၁, ၅၀၀ အထိ ျဖစ္လာခဲ့တယ္။ ၁၉၄၅၊ ဇူလိုင္ ၉ ရက္ေန.မွာ ကမာၻ.အလုပ္သမားသမဂၢအဖြဲ.ခ်ဳပ္ထံ အဖြဲ.၀င္ခြင့္ ေတာင္းခံခဲ့တယ္။ ၁၉၄၆၊ သခင္ဘဟိန္း ကြယ္လြန္အၿပီးမွာ ဘဂၤလီလူမ်ိဳး သခင္ဘတင္ (ေခၚ) ဂိုရွယ္ (H.N.Ghoshal) ယာယီေခါင္းေဆာင္ ျဖစ္လာတယ္။ (သခင္ဘတင္ဟာ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီရဲ. အေစာပိုင္းေခါင္းေဆာင္တစ္ဦးလည္း ျဖစ္တယ္)

                       ၁၉၄၆၊ ဇူလိုင္လ၊ သခင္သန္းထြန္းရဲ. ဦးေဆာင္မႈေအာက္မွာ ABTUC ဟာ ဖဆပလအစိုးရရဲ. ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈေတြအေပၚ ဆန္.က်င္ သပိတ္ေမွာက္မႈေတြ ဆက္တိုက္ ျပဳလုပ္ခဲ့ၿပီး စက္တင္ဘာမွာေတာ့ အေထြေထြ သပိတ္ႀကီးကို ဆင္ႏႊဲခဲ့ၾကတယ္။ သပိတ္ေမွာက္ပြဲမွာ အစိုးရဌာန ၀န္ထမ္းေတြလည္း ပါ၀င္လာခဲ့တယ္။ ဒီမိုကေရစီအခြင့္အေရးေတြ ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကတဲ့အျပင္ နယ္ခ်ဲ.ဆန္.က်င္ေရး သေဘာထားေတြကိုလည္း ျပသခဲ့ၾကၿပီး၊ ေတာင္သူလယ္သမားထုရဲ. ရုန္းကန္ေနရမႈတို.နဲ. တစ္သားတည္း က်ေစဖို.ကိုပါ ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကတယ္။

                       လြတ္လပ္ေရးရၿပီး ၁၉၄၈၊ မတ္လမွာေတာ့ ABTUC ဟာ ၿဗိတိသွ်ပိုင္ စက္မႈလုပ္ငန္းေတြ၊ စက္ရံု၊ အလုပ္ရံုေတြ၊ သေဘၤာက်င္းေတြမွာ လုပ္ကိုင္ေနတဲ့ အလုပ္သမားေတြကို အေထြေထြ သပိတ္ေမွာက္ၾကဖို. စည္းရံုး ေဆာ္ၾသခဲ့ၾကတယ္။ တပ္မေတာ္အင္အားစုေတြဟာ အဲဒီသပိတ္ပြဲကို ႏွိမ္နင္းဖို. လႈံ.ေဆာ္ျခင္း ခံခဲ့ရတယ္။ သပိတ္ေမွာက္အလုပ္သမားေတြခမ်ာ တိုက္ခိုက္ခံရၿပီး လူေပါင္း ၁၀၀ ေက်ာ္ ဒဏ္ရာ ရရွိခဲ့ၾကတယ္။ အဲဒီအျဖစ္အပ်က္ေတြလည္း ၿပီးေရာ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီဟာ လက္နက္ကိုင္ တိုက္ပြဲ၀င္ဖို. စတင္ ျပင္ဆင္လာခဲ့ၾကေတာ့တယ္။ အဲလိုနဲ. ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီကို အစိုးရက ႏွိမ္နင္း ၿဖိဳခြင္းဖို. ႀကိဳးစားလာခဲ့တဲ့ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ဗမာႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ အလုပ္သမားသမဂၢ ကြန္ဂရက္ (ABTUC) လည္း ဖ်က္သိမ္းျခင္း ခံခဲ့ရပါေတာ့တယ္။    


(ဂ) အလုပ္သမားသမဂၢ ကြန္ဂရက္ (ဗမာ)


                       အလုပ္သမားသမဂၢ ကြန္ဂရက္ (ဗမာ) [Trade Union Congress (Burma)] [TUC(B)] ကို ၁၉၄၅၊ ႏို၀င္ဘာလမွာ ဆိုရွယ္လစ္ပါတီက ဖဆပလအဖြဲ.ခ်ဳပ္ရဲ. အကူအညီနဲ. တည္ေထာင္ခဲ့ၿပီး ကြန္ျမဴနစ္တို. ဦးေဆာင္လာတဲ့ ABTUC ရဲ. လႊမ္းမိုးမႈကို တန္ျပန္ တြန္းလွန္ႏိုင္ရန္ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ. တည္ေထာင္ခဲ့တဲ့ ဗဟိုအလုပ္သမားသမဂၢတစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။ TUC(B) ရဲ. ပထမဆံုးဥကၠဌက ဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ိဳ ျဖစ္ၿပီး TUC(B) ဟာ ဖဆပလအစိုးရရဲ. လက္ေအာက္ခံ အဖြဲ.အစည္းတစ္ခုအျဖစ္ ရပ္တည္ခဲ့တယ္။

                       ၁၉၄၉ ခုႏွစ္မွာ သခင္လြင္ ဥကၠဌ ျဖစ္လာၿပီး သူ.ရဲ. ဦးေဆာင္မႈေအာက္မွာ TUC(B) ဟာ ကြန္ျမဴနစ္လမ္းေၾကာင္းေပၚ သိသိသာသာ ဦးတည္လာခဲ့ေတာ့တယ္။ ကမာၻ.အလုပ္သမားအဖြဲ.ခ်ဳပ္မွာ အဖြဲ.၀င္သင့္၊ မ၀င္သင့္ အေပၚ အျငင္းပြားခဲ့ၾကတာေတြကို ၾကည့္ရင္ TUC(B) ရဲ. ကြန္ျမဴနစ္အေရြ.ကို ေတြ.ျမင္ႏိုင္တယ္။ ၁၉၅၀၊ အလုပ္သမားေန. (May Day) လူထုစုေ၀းပြဲႀကီးမွာ TUC(B) အဖြဲ.၀င္ေတြဟာ ကားလ္မာ့က္စ္၊ အိန္ဂ်ယ္စ္၊ လီနင္၊ စတာလင္၊ ေမာ္ဇီတံုးတို.ရဲ. ရုပ္ပံုႀကီးေတြကို ကိုင္ေဆာင္ ဆႏၵျပခဲ့ၾကတယ္။ အဲဒီေန. လူထုကို ေျပာတဲ့ မိန္.ခြန္းထဲမွာ သခင္လြင္က TUC(B) ဟာ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီလမ္းေၾကာင္းကို ေလွ်ာက္လွမ္းေတာ့မွာ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ကမာၻ.အလုပ္သမားအဖြဲ.ခ်ဳပ္သို. အဖြဲ.၀င္မွာ ျဖစ္ေၾကာင္းတို.ကို ေျပာၾကားခဲ့ၿပီး ၿဗိတိသွ်တို.ရဲ. ဘ႑ာေရးအထာက္အပံ့ေတြ လက္ခံရယူေနတဲ့ ဗမာအစိုးရရဲ. မူ၀ါဒကို အျပစ္တင္ ရွဳတ္ခ်ခဲ့တယ္။ ထူးဆန္းတာက သူ.မိန္.ခြန္းထဲမွာ အလံျဖဴကြန္ျမဴနစ္ပါတီ၊ အလံနီကြန္ျမဴနစ္ပါတီနဲ. ဂ်ိဳးဇစ္ဘေရာ့စ္တီတို တို.ကို `ေဖာက္ျပန္ေရးသမားေတြ´ လို. ေျပာခဲ့တာပဲ ျဖစ္တယ္။ သခင္လြင္ရဲ. မိန္.ခြန္းေၾကာင့္ ဆိုရွယ္လစ္ပါတီတြင္း အကြဲအၿပဲဇာတ္လမ္းေတြအေၾကာင္း လူသိထင္ရွား ျဖစ္လာခဲ့ေတာ့တယ္။

                       သခင္လြင္ရဲ. အလုပ္သမားေန. မိန္.ခြန္းေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေရးဂယက္ရုိက္ခတ္မႈ ႀကီးမားခဲ့ေပမယ့္ ဆိုရွယ္လစ္ပါတီနဲ. ဖဆပလတို.က သူ.ကို အျပစ္ေပး၊ အေရးယူတာမ်ိဳးေတာ့ မလုပ္ခဲ့ဘူး။ ဒါေပမဲ့ TUC(B) ရဲ. ဒုတိယဥကၠဌ တစ္ျဖစ္လဲ ဖဆပလ ပါလီမန္အဖြဲ.၀င္ျဖစ္သူ သခင္လွၾကြယ္က ၁၉၅၀၊ စက္တင္ဘာမွာ အစိုးရရဲ. ကိုရီးယားစစ္ပြဲအေပၚ ေထာက္ခံမႈကို ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ပုတ္ခတ္ ရွဳတ္ခ်လာတဲ့အခါ TUC(B) ကို ဖဆပလအဖြဲ.က ရပ္ဆိုင္းထားလိုက္ေတာ့တယ္။ TUC(B) ကို ဖဆပလနဲ. ျပန္လည္ ပူးေပါင္းလာႏိုင္ဖို.အတြက္ သခင္လြင္နဲ. သခင္လွၾကြယ္တို.ကို သူတို.ရာထူးေတြကေန ဖယ္ရွားေပးဖို. ဖဆပလ က ေတာင္းဆိုခဲ့တယ္။ အဲဒီေနာက္မွာေတာ့ သခင္လြင္နဲ. အေပါင္းအပါ လက္၀ဲယိမ္း၀ါဒီတို.ဟာ ဆိုရွယ္လစ္ပါတီမွ ခြဲထြက္ၿပီး ဗမာႏိုင္ငံအလုပ္သမားမ်ားႏွင့္ ေတာင္သူလယ္သမားမ်ားပါတီ (Burma Workers and Peasants Party) (BWPP) ကို ဖြဲ.စည္းခဲ့ၾကတယ္။ ၁၉၅၁ ခုႏွစ္မွာေတာ့ ဆိုရွယ္လစ္ေခါင္းေဆာင္ ဦးဘေဆြက TUC(B) ရဲ. ဥကၠဌ ျဖစ္လာခဲ့တယ္။        


(ဃ) တျခားေသာ အလုပ္သမားသမဂၢတခ်ိဳ.



အလံနီအလုပ္သမားသမဂၢမ်ား (Red Flag Labour Unions) ။               ။ အလံနီကြန္ျမဴနစ္ပါတီဆိုတာ လြတ္လပ္ေရးမတိုင္မီေခတ္က ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီကေန ခြဲထြက္လာခဲ့တဲ့ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ ခြဲထြက္လာခဲ့ၿပီးေနာက္မွာေတာ့ သမဂၢေတြ ဖြဲ.စည္းခဲ့တယ္။ အလုပ္သမားသမဂၢလႈပ္ရွားမႈေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့တယ္။


အလံနီလယ္သမားမ်ားသမဂၢ (Red Flag Cultivators Unions) ။                ။ ေတာင္သူလယ္သမားလႈပ္ရွားမႈျဖစ္တယ္။ လယ္ငွားခေတြ၊ အခြန္ေတြ မေပးေဆာင္ဖို. ႏႈိးေဆာ္ခဲ့တဲ့ လယ္သမားသမဂၢျဖစ္တယ္။ ၁၉၄၆၊ ဇူလိုင္ ၃ ရက္ေန.မွာေတာ့ အလံနီသမဂၢေတြအားလံုးကို ဗမာျပည္ရဲ. ၿဗိတိသွ်ဘုရင္ခံ ဆာဟင္နရီႏိုက္ထ္ (Sir Henry Knight) က ပိတ္ပင္ ဖ်က္သိမ္းခဲ့တယ္။


ဗမာ့အလုပ္သမားသမဂၢကြန္ဂရက္ (Burma Trade Union Congress) (BTUC) ။              ။ ဗဟိုအလုပ္သမားသမဂၢအဖြဲ.အစည္းတစ္ခု ျဖစ္တယ္။ ၁၉၅၀ ခုႏွစ္မွာ ဗမာႏိုင္ငံအလုပ္သမားမ်ားႏွင့္ ေတာင္သူလယ္သမားမ်ားပါတီ (BWPP) ရဲ. အလုပ္သမားသမဂၢ ဂိုဏ္းခြဲတစ္ခုအေနနဲ. [TUC(B) နဲ. ဆိုရွယ္လစ္ပါတီကေန ခြဲထြက္လာတဲ့) သခင္လွၾကြယ္နဲ. သခင္လြင္တို.က တည္ေထာင္ခဲ့ၾကတယ္။ [BTUC ကို TUC(B) ႏွင့္ မေရာေထြးေစလိုပါ။ TUC(B) ကို ဆိုရွယ္လစ္ပါတီက ဖြဲ.စည္းခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္)


ဗမာသေဘၤာသားမ်ားသမဂၢ (Seafarers Union of Burma) (SUB)  ။               ။ ျပည္ပေရာက္ အလုပ္သမားသမဂၢတစ္ခု ျဖစ္တယ္။ ႏိုင္ငံတကာ သေဘၤာကုန္စည္ပို.ေဆာင္ေရး လုပ္ငန္းေတြမွာ လုပ္ကိုင္ေနသူ ျမန္မာလူမ်ိဳး (ခန္.မွန္းေျခ) ၃ ေသာင္းခန္.ကို ကိုယ္စားျပဳထားတယ္။ လုပ္ငန္းခြင္အေျခအေန နိမ့္က်ၿပီး လုပ္ခလစာေငြ နည္းပါးစြာ ရရွိ ၊ ဒုကၡေရာက္ေနၾကတဲ့ (Flag of Convenience) သေဘၤာမ်ိဳးေတြမွာ အလုပ္လုပ္ကိုင္ေနၾကရသူေတြကို အဓိက ကိုယ္စားျပဳထားတဲ့ သမဂၢျဖစ္တယ္။ (Flag of Convenience ဆိုတာ အေကာက္ခြန္သက္သာၿပီး ဥပေဒအရ အခြင့္သာတဲ့ ႏုိင္ငံေတြမွာ မွတ္ပံုတင္ထားလို. လႊင့္ထူရတဲ့ အဲဒီႏိုင္ငံရဲ. အလံ ။ အဲဒီအလံကို လႊင့္ထူထားတဲ့ သေဘၤာေပါ့) ၁၉၉၁ ခုႏွစ္မွာ ဒုကၡသည္ ျမန္မာသေဘၤာသားတို.က စတင္တည္ေထာင္ခဲ့တဲ့ SUB ဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အပိတ္ခံထားရေပမယ့္ ျမန္မာသေဘၤာသားမ်ားရဲ. တရား၀င္ ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ ႏိုင္ငံတကာ သေဘၤာသားမ်ား သမဂၢအဖြဲ.တို.ရဲ. အသိအမွတ္ျပဳ၊ ေထာက္ခံမႈကို ရရွိထားၿပီး ႏိုင္ငံတကာ ပို.ေဆာင္ေရးလုပ္သားမ်ား အဖြဲ.ခ်ဳပ္ (International Transport Workers Federation) (ITF) ရဲ. အဖြဲ.၀င္ သမဂၢလည္း ျဖစ္ပါတယ္။


ျမန္မာႏိုင္ငံအလုပ္သမားသမဂၢမ်ားအဖြဲ.ခ်ဳပ္ (Federation of Trade Unions – Burma) (FTUB) ။           ။ ၁၉၉၁ ခုႏွစ္မွာေတာ့ ၈ ေလးလံုး အေရးအခင္းႀကီးမွာ ပါ၀င္ခဲ့ၾကတဲ့ ျပည္ပေရာက္ ျမန္မာအလုပ္သမားေတြနဲ. ေက်ာင္းသားတို.က ျမန္မာႏိုင္ငံအလုပ္သမားသမဂၢမ်ားအဖြဲ.ခ်ဳပ္ (FTUB) ကို ဖြဲ.စည္းခဲ့ၾကပါတယ္။ FTUB ရဲ. လက္ရွိ ဥကၠဌက ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ျပည္သူ.ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ ေရြးေျမွာက္ခံခဲ့ရသူ ဦးလွဦး ျဖစ္ၿပီး အေထြေထြ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ကေတာ့ ဦးေမာင္ေမာင္ ျဖစ္ပါတယ္။ ထိုင္း၊ အေမရိကန္၊ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံနဲ. ၾသစေၾတးလ်ႏိုင္ငံတို.မွာ FTUB ရဲ. ရံုးခန္းခြဲေတြ တည္ရွိၿပီး ႏိုင္ငံတကာ အလုပ္သမားသမဂၢ အဖြဲ.အစည္း (International Trade Union Confederation) (ITUC) သို. အဖြဲ.၀င္ထားတဲ့အျပင္ ၾသစေၾတးလ် အလုပ္သမားသမဂၢမ်ား ေကာင္စီ (Australian Council of Trade Unions) (ACTU) နဲ. အေမရိကန္ အလုပ္သမားအဖြဲ.ခ်ဳပ္ - စက္မႈလုပ္ငန္းအဖြဲ.မ်ားကြန္ဂရက္ (American Federation of Labour and Congress of Industrial Organizations) (AFL-CIO) တို.ရဲ. အသိအမွတ္ျပဳ၊ ေထာက္ပံ့မႈေတြကို ရရွိထားပါတယ္။ လက္ရွိမွာ FTUB ဟာ ဗမာ့ လက္ရက္ကန္း အလုပ္သမားမ်ား သမဂၢ (Handloom Workers Union – Burma) နဲ. ဗမာသေဘၤာသားမ်ားသမဂၢ (SUB) တို.အပါအ၀င္ သမဂၢေပါင္း ၉ ခုနဲ. ဆက္ႏြယ္ လုပ္ကိုင္ေနၿပီး သမဂၢဖြဲ.စည္းမႈမ်ား တြင္က်ယ္လာေရး၊ လြတ္လပ္မႈ၊ ဒီမိုကေရစီ၊ အလုပ္သမားသမဂၢ ရပိုင္ခြင့္မ်ား၊ လူ.အခြင့္အေရး ရပိုင္ခြင့္မ်ားအတြက္ ဦးတည္ ေဆာင္ရြက္လ်က္ ရွိပါတယ္။ FTUB ဟာ တိုင္းရင္းသားညီအစ္ကို ေမာင္ႏွမတို.အတြက္လည္း သမဂၢ၀ါဒ ကို ျဖန္.ျဖဴးေပးႏိုင္ခဲ့တာ ေတြ.ရတယ္။ ကရင္ ပညာေရးအလုပ္သမားမ်ား သမဂၢ၊ ကရင္ က်န္းမာေရးအလုပ္သမားမ်ား သမဂၢနဲ. ကရင္ လယ္ယာစိုက္ပ်ိဳးေရး သမဂၢေတြနဲ. ေပါင္းစပ္ဖြဲ.စည္းထားတဲ့ ေကာ္သူးေလ အလုပ္သမားသမဂၢမ်ား အဖြဲ.ခ်ဳပ္ (Federation of Trade Unions – Kawthoolei) (FTUK) ဟာ ၁၉၉၈၊ ေအာက္တိုဘာလမွာ ေပၚေပါက္လာခဲ့တယ္။ ကရင္နီ ဆရာ၊ ဆရာမမ်ားသမဂၢ၊ ကရင္ ေရႊ.ေျပာင္းအလုပ္သမားမ်ားသမဂၢ (Migrant Karen Labour Union) နဲ. ကရင္နီ လယ္သမားမ်ားသမဂၢတို.ကလည္း ေဒသခံလူမ်ိဳးတို.ရဲ. အေျခခံ အလုပ္သမား ရပိုင္ခြင့္၊ လူ.အခြင့္အေရး ရပိုင္ခြင့္နဲ. သမဂၢမ်ား လြတ္လပ္ခြင့္တို.အတြက္ လုပ္ကိုင္ ေဆာင္ရြက္ ပံ့ပိုးေပးလ်က္ ရွိပါတယ္။


(င) နိဂံုး                          


                       ၁၉၄၅ - ၁၉၆၂ အတြင္း ႏိုင္ငံေရး အရွဳပ္အေထြး၊ အကြဲအၿပဲမ်ိဳးစံု ျဖစ္ခဲ့ေပမယ့္ ABTUC နဲ. TUC(B) တို.လို လြတ္လပ္တဲ့ အလုပ္သမားသမဂၢေတြ တရား၀င္ ဖြဲ.စည္းခြင့္ ရခဲ့စဥ္တုန္းက အလုပ္သမားတို.ရဲ. ရပိုင္ခြင့္ေတြ၊ လုပ္ငန္းခြင္ ျပႆနာေတြ၊ အလုပ္ရွင္၊ အလုပ္သမားနဲ. အစိုးရၾကား ညွိႏႈိင္း ေျဖရွင္းမႈေတြ ျပဳလုပ္ေပးႏိုင္ခဲ့လို. အေရးပါတဲ့ သမဂၢေတြ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။

                       ကံဆိုးမႈေတြအားလံုး အစျပဳခဲ့တဲ့ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္မွာ အာဏာရွင္ေဟာင္း ဦးေန၀င္းရဲ. ျမန္မာ့ဆိုရွယ္လစ္လမ္းစဥ္ပါတီ (မဆလ/ Burmese Socialist Program Party/ BSPP) တစ္ျဖစ္လဲ တပ္မေတာ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဆိုတာႀကီးက အလုပ္သမားသမဂၢ အပါအ၀င္ လြတ္လပ္တဲ့ ဘယ္လို သမဂၢမ်ိဳးကိုမဆို ဖြဲ.စည္းခြင့္ မျပဳေတာ့ဘဲ ပိတ္ပင္ ရပ္ဆိုင္းခဲ့ပါေတာ့တယ္။ (အပိတ္ခံရတဲ့ထဲမွာ လြတ္လပ္တဲ့ ဂ်ာနယ္လစ္ေတြလည္း ပါတယ္) အစိုးရဌာနေတြကသာ ထိန္းခ်ဳပ္ကြပ္ကဲတဲ့ အလုပ္သမား၊ လယ္သမား အစည္းအရံုးေတြကိုေတာ့ ဖြဲ.စည္းေစခဲ့တယ္။

                       ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ ၊ မဆလ ဒဏ္ကို ၂၆ ႏွစ္ၾကာ ခံစားခဲ့ရၿပီးေနာက္ သမိုင္းမွာ လ်စ္လ်ဴရွဳ ၊ ခ်န္ရစ္လို. မရႏိုင္တဲ့ ၈ ေလးလံုး အေရးအခင္းႀကီး ျဖစ္လာခဲ့တဲ့အခ်ိန္မွာေတာ့ ေက်ာင္းသားေတြေရာ အလုပ္သမားေတြေရာ တက္ၾကြ ပါ၀င္ လႈပ္ရွား ဆႏၵျပခဲ့ၾကတယ္။ အေရးအခင္းကာလအတြင္း စစ္တပ္နဲ. ရဲတပ္ဖြဲ.ေတြအပါအ၀င္ အစိုးရဌာနအားလံုးမွာ အလုပ္သမားသမဂၢေတြ ဖြဲ.စည္းလာခဲ့ၾကတယ္။ ၁၉၈၈၊ စက္တင္ဘာလမွာ ဗမာႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ အလုပ္သမားသမဂၢ (All Burma Labor Union) ကို ရန္ကုန္ၿမိဳ. ၊ လွည္းတန္းက ထန္းတပင္ အထက္တန္းေက်ာင္းမွာ ဖြဲ.စည္းခဲ့ၿပီး ဆက္သြယ္ေရးသမဂၢ ကိုယ္စားျပဳသူ ဦးခင္ေက်ာ္က ဥကၠဌအျဖစ္ ေရြးေျမွာက္ခံရတယ္။ အလုပ္သမားသမဂၢေတြလည္း ေက်ာင္းသားသမဂၢရဲ. ႏႈိးေဆာ္မႈနဲ.အညီ အလုပ္ေတြ ရပ္ၿပီး ဆႏၵျပပြဲေတြမွာ ပါ၀င္လာခဲ့ၾကတယ္။ မၾကာခင္ အဲဒီလထဲမွာပဲ စစ္တပ္ကို စစ္တပ္ (ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေစာေမာင္) ကပဲ အာဏာသိမ္းခဲ့ၿပီးေနာက္မွာေတာ့ သမဂၢေတြအားလံုးလည္း မတရားအသင္းေတြအျဖစ္ ေၾကညာျခင္း ခံခဲ့ရၿပီး သမဂၢေခါင္းေဆာင္ေတြလည္း ႏုတ္ထြက္ဖို. ဖိအားေပးခံရတာတစ္မ်ိဳး၊ အဖမ္းခံရတာတစ္ဖံု မ်ိဳးစံု ႀကံဳခဲ့ၾကရေတာ့တယ္။

                        အခု ေရးခဲ့သမွ်ဟာေတြအားလံုးကေတာ့ လက္လွမ္းမီသေလာက္ သိရွိထားတဲ့ အလုပ္သမားသမဂၢတို.ရဲ. သမိုင္းအက်ဥ္းခ်ဳပ္မွ်သာ ျဖစ္ပါေတာ့တယ္။

[စာၾကြင္း - ထိုင္းႏိုင္ငံ၊ မဲေဆာက္ၿမိဳ. အေျခစိုက္ ေရာင္ျခည္ဦး အလုပ္သမား အဖြဲ.တစ္ခု ရွိေသးတယ္။ ေရာင္ျခည္ဦးအဖြဲ.ရဲ. လက္ရွိ အေထြေထြ အတြင္းေရးမွဴးက ဦးမိုးေဆြ ျဖစ္ပါတယ္။ အခ်က္အလက္ အမွားအယြင္းမ်ား ရွိပါက (သို.) ထပ္မံ ျဖည့္စြက္သင့္တယ္လို. ယူဆပါက အားမနာတမ္း ေျပာျပေပးၾကပါဦးလို. ေမတၱာရပ္ခံလိုပါတယ္]

Khun Cho

သမဂၢမ်ားႏွင့္ စပ္လ်ဥ္းေသာ အေရးအသားမ်ား (အပိုင္း - ၁)

လူငယ္တစ္ေယာက္ရဲ. ေျဖာင့္ခ်က္တခ်ိဳ. (ေရာက္တတ္ရာရာ အမွာစာ)


                       ဘာမွ မေရးခင္ အရင္ဆံုး ၀န္ခံခ်င္တာကေတာ့ အသင္းအဖြဲ.ေတြ၊ သမဂၢေတြနဲ. ပတ္သက္ၿပီး (အထူးသျဖင့္ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးသမိုင္းနဲ. ပတ္သက္ၿပီး) ကၽြန္ေတာ့္မွာ ဗဟုသုတ ေတာ္ေတာ့္ကို နည္းပါးတယ္ဆိုတဲ့အေၾကာင္း။ ေမြးကတည္းက ေတာ္ေတာ္ႀကီးတဲ့အထိ ကုလသမဂၢဆိုတာကလြဲလို. တျခား ဘာ သမဂၢမွ မၾကားဖူးခဲ့။ “Union” ဆိုတဲ့ စကားလံုးကိုေတာင္ “The Soviet Union”  “European Union”  နဲ. “Union of Myanmar (Burma)” မွာကလြဲလို. တျခား ဘယ္မွာမွ မေတြ.မိခဲ့။ အလုပ္သမားသမဂၢဆိုတာ မသိ (မရွိေအာင္ လုပ္ထားေတာ့ ရွိမွ မရွိတာ၊ ဘယ္လိုလုပ္ သိႏိုင္ဦးမွာတုန္း) ၊ အေမရိကန္တကၠသိုလ္ေတြမွာသာ မ်ားေသာအားျဖင့္ ရွိတတ္တဲ့ “Fraternity” ၊ “Sorority” ဆိုတာေတြလည္း မၾကားဖူး၊ ေက်ာင္းသားသမဂၢဆိုတာလည္း ေ၀လာေ၀းေပါ့။ ဒါေပမဲ့ ေျပာဖို. အင္မတန္ကို အေရးတႀကီး လိုအပ္ေနတယ္ ယူဆမိလို. (ဘာမွ သိပ္မသိေသးဘဲ) မေနႏိုင္ မထိုင္ႏိုင္ ၀င္ေျပာမိပါတယ္။ သိသေလာက္၊ လက္လွမ္းမီသေလာက္ေလးအေပၚမွာသာ အေျခခံၿပီး ေရးျဖစ္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ့္ထက္ မ်ားစြာ သိကၽြမ္း ႏွံ.စပ္သူမ်ား၊ အေတြ.အႀကံဳ ဗဟုသုတ ၾကြယ္၀သူမ်ားအေနနဲ. လိုအပ္ ခၽြတ္ေခ်ာ္တာမ်ားကို ျဖည့္စြက္ ေထာက္ျပေပးၾကပါလို. ဦးစြာ ေမတၱာရပ္ခံ/ တိုက္တြန္းလိုပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ဟာ ကိုယ့္တိုင္းျပည္ကို လမ္းေၾကာင္းမွန္ေပၚ ေရာက္ေစခ်င္တဲ့ သာမန္ျမန္မာႏိုင္ငံသား ေက်ာင္းသားလူငယ္တစ္ေယာက္မွ်သာ ျဖစ္ပါတယ္။ (Library Membership ေတြကလြဲလို.) တျခား ဘယ္ႏိုင္ငံေရးပါတီ၀င္၊ အသင္းအဖြဲ.၀င္၊ လူႀကီး သားသမီး၊ အစိုးရ၀န္ထမ္း၊ ၾသဇာလက္ေ၀ခံ…….ဘာဆို ဘာတစ္ခုမွ မဟုတ္ပါ။ ႏိုင္ငံေရးနဲ. ႏိုင္ငံေရးသမိုင္းေၾကာင္းေတြကို သာမန္စိတ္၀င္စားသူ ကဗ်ာ၀ါသနာရွင္ လူငယ္တစ္ေယာက္မွ်သာ။ ေသြးထိုး ေသြးခြဲ အပုပ္ခ်ေသာ အေရးအသားမ်ိဳးလည္း တစ္ခါမွ် မေရးခဲ့မိဖူးပါ။ (ေရးသြားမွာလည္း မဟုတ္ပါ) ကၽြန္ေတာ့္အေရးအသားအားလံုးအတြက္ တာ၀န္ယူရဲသလို အေ၀ဖန္ခံရဲပါတယ္။ Facebook ေပၚမွာ “Khun Cho” ကလြဲလို. တျခား Account ခြဲ မရွိသလို နာမည္အရင္း၊ ကိုယ္ပိုင္ဓာတ္ပံုအစစ္နဲ.သာ ကိုယ္တိုင္ စာေရးေနျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ အခု ေရးမွာေတြဟာ ဒီမိုကေရစီနဲ. လံုး၀ႀကီးကို အေရးတႀကီး တိုက္ရိုက္ သက္ဆိုင္ေနပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ ျပဳစုခဲ့တဲ့ `ဒီမုိကေရစီႏွင့္ စပ္လ်ဥ္းေသာ အေရးအသားမ်ား (အပိုင္း - ၂)´ ထဲမွာလည္း အခုလို ေရးထားခဲ့ပါတယ္။

“ဖြံ.ၿဖိဳးတိုးတက္ေသာ လူ.ေဘာင္အဖြဲ.အစည္း (Civil Society) ။            ။

အက်ဥ္းခ်ံဳးေျပာရလွ်င္ NGO မ်ား၊ သမဂၢမ်ား (Unions)၊ ပညာရပ္၀န္းမ်ား (Academia)၊ လူ.အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ အဖြဲ.အစည္း (Human Rights Organizations) မ်ားသည္ တိုးတက္ေသာ လူ.အဖြဲ.အစည္း ေရွးရွဳရာတြင္ လိုအပ္သည္။ လူမႈကြန္ရက္ (Social Networks) မ်ား တည္ေဆာက္ၾကျခင္းျဖင့္ ႏိုင္ငံေရး အသိအျမင္ အားေကာင္းလာႏိုင္ၿပီး ဒီမိုကေရစီ ေက်ာရိုး ခိုင္မာေစရန္ ျဖစ္သည္။ Ohio State University မွ လက္ေထာက္ပါေမာကၡ Pamela Paxton ၏ ေလ့လာေတြ.ရွိခ်က္အရ လူ.အသိုင္းအ၀ိုင္းႏွင့္ ခ်ိတ္ဆက္ေနေသာ ကလပ္အသင္းမ်ား၊ ေစတနာ့၀န္ထမ္းအဖြဲ.အစည္းမ်ားကို ၀င္ေရာက္ အဖြဲ.၀င္ထားသူ တိုးပြားလာပါက ဒီမိုကေရစီ ပိုမိုအားေကာင္းႏိုင္သည္ဟု ဆိုသည္။ အေၾကာင္းမွာ ဘယ္အဖြဲ.အစည္းတြင္မဆို တိုင္းျပည္တြင္း ျဖစ္ပ်က္ေနမႈမ်ား၊ ႏိုင္ငံေရးျဖစ္စဥ္မ်ားအေပၚ အဖြဲ.၀င္အခ်င္းခ်င္း ေျပာဆိုမႈမ်ား အဆက္မျပတ္ ျဖစ္ေပၚေနႏိုင္ေသာေၾကာင့္ဟု ဆိုသည္။ (Group Membership) အဖြဲ.၀င္ျခင္းႏွင့္ ဒီမိုကေရစီၾကား အျပန္အလွန္ ဆက္ႏြယ္မႈ ရွိျခင္းပင္ ျဖစ္ေလသည္။ တစ္ခုေတာ့ ရွိပါသည္။ ဒီမိုကေရစီကို အားေပးအားေျမွာက္ျပဳေသာ အဖြဲ.အစည္းျဖစ္ရန္ေတာ့ လိုေသးသည္။ ထိုမွသာ ႏိုင္ငံတကာ အကူအညီ၊ အေထာက္အပံ့တို.ကို ရရွိႏိုင္ရန္ ေသခ်ာေလသည္။”



                          အေပၚကဟာေလးကို လြန္ခဲ့တဲ့ ၃ လေလာက္က ေရးထားခဲ့တာပါ။ ဥပေဒပုဒ္မ (၆/၈၈) အရ လြတ္လပ္ေသာ သမဂၢမ်ား တရား၀င္ ဖြဲ.စည္းခြင့္ကို ပိတ္ပင္ခံထားရတာေၾကာင့္ ျမန္မာျပည္က တကၠသိုလ္ေတြ၊ ေက်ာင္းေတြမွာ တရား၀င္ လြတ္လပ္ေသာ ေက်ာင္းသား သမဂၢ (Students’ Union) ဆိုတာလည္း မရွိ (ေတာ့) ၊ အလုပ္သမားတို.ရဲ. ရပိုင္ခြင့္ေတြ ကာကြယ္ႏိုင္ဖို.အတြက္ တရား၀င္ လြတ္လပ္ေသာ အလုပ္သမား သမဂၢ (Trade Union/Labour Union) ဆိုတာလည္း မရွိ၊ အစိုးရအဖြဲ.အစည္း အခ်င္းခ်င္းက်ေတာ့လည္း ေကာင္းရာေကာင္းက်ိဳး ကိစၥေတြ ခ်ိတ္ဆက္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္မႈမွာ အၿမဲတေစ (အလြန္တရာ) အားနည္း ညံ.ဖ်င္းလြန္းလွပါတယ္။ ဥပမာ - အစိုးရ ၀န္ထမ္းေရြးခ်ယ္ေလ့က်င့္ေရးအဖြဲ.က စာရင္းကိုင္ (Accountant) ေနရာအတြက္ ေခၚေတာ့ အရည္အခ်င္းလိုအပ္ခ်က္မွာ B.Com. ဘြဲ.ရ ျဖစ္ရမည္တဲ့။ ရန္ကုန္စီးပြားေရးတကၠသိုလ္မွာ Bachelor of Accounting (B.Acct) ရွိတယ္ဆိုတာေလးေတာင္ မသိၾကဘူးတဲ့လား။ B.Com. ဘြဲ.ရတစ္ေယာက္ စာရင္းအင္း ကိုင္တြယ္တာ B.Acct. ေလာက္ ဘယ္လိုလုပ္ ကၽြမ္းက်င္ႏိုင္မွာတုန္း……..။

                         (မသိေအာင္၊ မလုပ္ရဲေအာင္ တမင္လုပ္ခံထားရေလေတာ့) မသိလို. မရွိ၊ မရွိလို. မသိ၊ မသိလို. မလုပ္၊ မလုပ္လို. မျဖစ္ေျမာက္၊ မျဖစ္ေျမာက္လို. မထူး၊ မထူးလို. Drain brain (ေျမာင္းထဲက ဦးေႏွာက္ေတြ) ျဖစ္၊ Drain brain ေတြ ျဖစ္မွာစိုးလို. ႏိုင္ငံျခားထြက္၊ ႏုိင္ငံျခားထြက္လို. ျပန္မလာႏိုင္၊ ျပန္မလာႏိုင္လို. ဦးေႏွာက္ယိုစီးမႈ (Brain drain) ျဖစ္၊ Brain drain ျဖစ္လို. က်န္ရစ္သူ တိုင္းျပည္မွာ Drain brain ေတြ ထပ္ျဖစ္ကုန္ၾကရတာေပါ့ (တခ်ိဳ.ေတြက အစကတည္းက Drain brain ျဖစ္ေနၾကၿပီး လူအမ်ားကိုလည္း Drain brain ျဖစ္ေအာင္ အင္တာနက္ေခတ္ႀကီးမွာ ဆက္လက္ လုပ္ေဆာင္ေနၾကေပါ့)…….Drain brain ျဖစ္ေတာ့ ႏိုင္ငံျခားေရာက္ ျမန္မာေတြခမ်ာ Drain brain တိုင္းျပည္က လူေတြပဲလို.သာ မွတ္ယူခံၾကရရွာၿပီး ခ်ိဳးႏွိမ္ခံၾကရတာေတြလည္း တစ္ပံုတစ္ပင္။ တခ်ိဳ.က အဲဒီ Drain brain တိုင္းျပည္ကို ဘယ္နားမွာ ရွိမွန္းေလးေတာင္ မသိရွိၾက (ႏိုဘယ္ဆုရပုဂၢိဳလ္ကိုေတာ့ အားလံုး သိၾကတယ္) ၊ မရွိေအာင္ တမင္လုပ္ထားေတာ့ မရွိလို. မသိ၊ မသိေအာင္ တမင္လုပ္ထားေတာ့ မသိလို. မရွိ (သိေပမယ့္လည္း ရွိခြင့္ မရွိ = ရွိေပမယ့္လည္း သိခြင့္ မရွိ)……….အဲလိုနဲ.ပဲ စိတ္မေကာင္းဖြယ္ သံသရာလည္ေနၾကရပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို. အဖိုးေတြ အဖြားေတြလက္ထက္က တကၠသိုလ္ေတြ ေခတ္ေကာင္းခဲ့ပါတယ္။ အားကစားဆိုလည္း အားကစားအေလ်ာက္၊ ပညာေရးဆိုလည္း သင္ၾကားမႈအဆင့္အတန္း ျမင့္မားခဲ့၊ တိုးတက္ျဖစ္ထြန္းမႈေတြ အထိုက္အေလ်ာက္ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ရိုးရိုး (Bachelor) ဘြဲ.ရတစ္ေယာက္ဟာ လူေတာတိုးႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ အခုမ်ားေတာ့ ျမန္မာျပည္က Ph.D ဘြဲ.ရ၊ ေဒါက္တာဘြဲ.ရတို.ရဲ. အေနအထားဟာ တစ္လကို ၄၊ ၅ ေသာင္းပဲ ရၿပီး ကိုယ့္ပညာနဲ. မဆိုင္တာေတြ လုပ္ရတဲ့ ေမာ္ကြန္းထိန္းလို အလုပ္မ်ိဳး ၊ သုေတသနျပဳဖို. ေနေနသာသာ ေငြေနာက္ တေကာက္ေကာက္လိုက္ေနရတဲ့ သာမန္က်ဴရွင္ဆရာလို အလုပ္မ်ိဳးေတြကို လုိအပ္သလို သမုဒၵရာ၊ ၀မ္းတစ္ထြာအတြက္ လုပ္ေနၾကရရွာတာ ၾကာခဲ့ပါၿပီ……………………… :((

                        မႏွစ္က Hawaii Pacific University, USA ကို ေက်ာင္းေလွ်ာက္ဖို.အတြက္ အြန္လိုင္းေပၚမွာ ေမႊေနွာက္ၾကည့္ခဲ့တုန္းက B.A. (English) Program မွာ ပါ၀င္တဲ့ သင္ရိုးေတြကို အခုလို ေတြ.ျမင္ရပါတယ္။ [Semester တစ္ခုအတြက္ သင္ရိုး ၅ ခု အနည္းဆံုး ယူရတယ္၊ သင္ရိုးတစ္ခုကို Credit ၃ ခု ေပးၿပီး တက္ခ်င္တဲ့ သင္ရိုးကို စိတ္ႀကိဳက္ေရြး၊ ထံုးစံအတိုင္း သင္ရိုးတစ္ခုစီအတြက္ Assignment တစ္ေစာင္စီ ေရး၊ ကိုယ္ပိုင္စာသား (In your own words) ပဲေပါ့]

ENG 3101 Shakespeare on Screen

LIT 3200 British Literature to 1800
LIT 3210 19th-Century British Literature
LIT 3335 Asian Literature in Translation
LIT 3340 Traditional Chinese Fiction
LIT 3345 Modern Chinese Writers
LIT 3355 Modern Japanese Fiction
LIT 3410 Nineteenth Century American Literature
LIT 3625 Nonfiction Film: Documentary, Docudrama, and Historical Film
LIT 3630 Biography
LIT 4120 Seminar in Modernism
LIT 4200 Shakespeare Seminar

ENG 3300 Theoretical Perspectives
ENG 3350 Literature Adapted to Screen

LIT 3620 Film Theory and Criticism
LIT 4000 Seminar in Textual Criticism
LIT 4520 Seminar in Post-Colonial Literature

ENG 3401 Wanderlust: Student Literary Magazine
ENG 3402 Sacred and Erotic in Lyric Poetry

WRI 3310 Poetry Workshop
WRI 3312 Haiku East and West
WRI 3320 Scriptwriting
WRI 3330 Fiction Writing
WRI 3340 Creative Nonfiction Writing Workshop
WRI 3390 Literary Magazine
WRI 3510 Composition Studies
WRI 3950 Professions in Writing Practicum
WRI 3990 Non-paid Internship
WRI 3991 Paid Internship
WRI 4990 Professional Writing Portfolio Seminar



                               စိတ္၀င္စားဖြယ္ Course ေတြခ်ည္းပါပဲ။ ေက်ာင္းၿပီးရင္ လုပ္စားလို.ရေအာင္အတြက္ပါ ဇာတ္ညႊန္းေရးနည္း၊ ထိုးဇာတ္ေရးနည္း၊ ရုပ္ရွင္သီ၀ရီႏွင့္ ေ၀ဖန္ေရး၊ Paid/Unpaid Internship…အစရွိတဲ့ သင္ရိုးေတြလည္း ပါ၀င္တာ ေတြ.ရမွာပါ။ Research, Analysis နဲ. Writing အပိုင္းကိုေတာ့ ေထြေထြထူးထူး မေျပာလိုေတာ့ပါဘူး။ ဒါေတာင္ သာမန္ B.A.(English) Program ပဲ ရွိေသးတာေနာ္။ Hawaii Pacific University ဆိုတာလည္း အေမရိကန္တစ္ႏိုင္ငံတည္းမွာေတာင္ အဆင့္ (၁၀၀) ေက်ာ္ေလာက္မွာပဲ ရွိတဲ့ ပုဂၢလိက တကၠသိုလ္မ်ိဳး၊ သိပ္အျမင့္ႀကီး မဟုတ္။ (ဟာ၀ိုင္ယီျပည္နယ္မွာေတာ့ အဆင့္ ၂) ျမန္မာျပည္က B.A. (English) ေရာ ဘယ္လိုလဲ……(`မႏႈိင္းေကာင္း ႏႈိင္းေကာင္းႀကီးကြာ´ လို. စာဖတ္ရင္း စိတ္ထဲ ေတြးမိသြားတယ္မလား)….J  :) …….။ အစဥ္အဆက္ အရည္အခ်င္း မရွိတဲ့ ပညာေရးဆိုင္ရာ အစိုးရအဖြဲ.အစည္းတို. ျမန္မာႏိုင္ငံဘြဲ.ဟာ သံုးစားမရတဲ့ အရာလို ျဖစ္လာေစပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာေက်ာင္းေၾကာ္ျငာေတြရဲ. Brainwash လုပ္ျခင္းေၾကာင့္လည္း ျမန္မာဘြဲ.ဟာ အဆင့္မရွိသေယာင္ေယာင္ (တကယ္လည္း အဆင့္မရွိ) ျဖစ္ေနပါၿပီ။ ဘယ္ႏိုင္ငံကပဲ ဘြဲ.ရရ၊ တကယ္ေတာ့ ဘြဲ.ရတစ္ေယာက္ရဲ. တန္ဖိုး (ဘြဲ.တစ္ခုရဲ. တန္ဖိုး) ဟာ ကမာၻႀကီးရဲ. ဘယ္ေနရာမွာပဲ ေရာက္ေနေန တန္းတူ အသိအမွတ္ျပဳခံရျခင္းမ်ိဳးပဲ ျဖစ္ရမွာပါ။ ျမန္မာျပည္မွာ သာမန္ B.A. ဘြဲ.ရၿပီး ဘန္ေကာက္ AIT (Asian Institute of Technology) မွာ (ဘာမွ မဆိုင္ဘဲ) Master (M.B.A.) ဘြဲ.ရရွိသူေတြ ဒုနဲ.ေဒး၊ ျမန္မာျပည္မွာ M.A. ဘြဲ.ရၿပီး ၾသစေၾတးလ်ႏိုင္ငံ၊ University of Wollongong မွာ Ph.D. တက္လို.ရတာကိုလည္း ၾကားဖူးပါတယ္။ ဒါဆို မင္းက ဘာကို ေျပာခ်င္တာတုန္း။ တကယ္ သိကၽြမ္း တတ္ေျမာက္မႈ (သို.) ဘြဲ.ရတစ္ေယာက္ရဲ. လုပ္ရည္ကိုင္ရည္ (Competency) ၊ ၀မ္းစာျပည့္၀မႈ (Resourcefulness) နဲ. အလုပ္ရရွိႏိုင္စြမ္း/ အလုပ္ခန္.အပ္ခံရႏိုင္စြမ္း အလားအလာ (Employability/ Graduate Prospects) အပိုင္းေတြကို သက္ဆိုင္ရာ ပညာရပ္၀န္း (Academia) တစ္ခုဟာ ဘယ္အတိုင္းအတာထိ ပံ့ပိုး ျဖည့္ဆည္းေပးႏိုင္မႈ ရွိသလဲ ??? ဆိုတာကို ေထာက္ျပလိုရင္းပါ။ ဆိုၾကပါစို.။ ျမန္မာျပည္က သိပ္ဟုတ္လွပါၿပီဆိုတဲ့ ေဆးတကၠသိုလ္တို.၊ ဘာတကၠသိုလ္ ညာတကၠသိုလ္တို.ေတြဟာ သူတို.ေက်ာင္းထြက္ ဘြဲ.ရေတြ (အၿမီးရွည္ရွည္ ဘြဲ.ရေတြ၊ ေဒါက္တာဘြဲ.ရေတြ) ေက်ာင္းၿပီးတဲ့အခါ ဘယ္လိုအလုပ္မ်ိဳးေတြ လုပ္ေနၾကရတယ္၊ ဘယ္ႏွေယာက္က ဆရာ၀န္အလုပ္ကို တကယ္လုပ္ေနပါတယ္၊ ဘယ္ႏွေယာက္ကေတာ့ အင္ဂ်င္နီယာအလုပ္ကို တကယ္လုပ္ေနပါတယ္………အစရွိတဲ့ စစ္တမ္းေကာက္ယူမႈေတြ (Survey Assessments) ဘယ္ႏွခါ လုပ္ခဲ့ဖူးပါသလဲ ??? ေက်ာင္းဆိုတာ (တကၠသိုလ္ဆိုတာ) ေက်ာင္းသားကို စာေမးပြဲေတြ စစ္ေပး ၊ အၿမီးရွည္ႏိုင္ၾကဖို. ဘြဲ.ေတြ ခ်ီးျမွင့္ေပး ၊ ဘြဲ.ရ မ်ားမ်ား ေမြးထုတ္ေပးရံုေလာက္နဲ. တာ၀န္ေက်ၿပီဆိုတာ ေသခ်ာပါရဲ.လား ???   ႏိုင္ငံတကာတကၠသိုလ္ေတြမွာ သူတို.ေက်ာင္းထြက္ ဘြဲ.ရတို.ရဲ. Employability/ Graduate Prospects တို.ကို ႏွစ္စဥ္ စစ္တမ္းေကာက္၊ တြက္ခ်က္၊ တရား၀င္ ထုတ္ျပန္ေပးၾကတယ္။ ဘြဲ.နဲ. ဘြဲ.အဆင့္အတန္းက ပဓာနမဟုတ္။ Harvard M.B.A. ေတာ့ ရထားပါရဲ.၊ တကယ္ အေရးရယ္ အေၾကာင္းရယ္ Crisis ျဖစ္လို. ဘာမွ မေျဖရွင္းတတ္ရင္ ဘာအသံုးက်ဦးမွာတုန္း။ တိုင္းေရးျပည္ေရးနဲ. ကိုယ္ေရးကိုယ္တာ အေျခအေနအမ်ိဳးမ်ိဳးတို.ေၾကာင့္ ရခ်င္တဲ့ ဘြဲ.နဲ. ရထားတဲ့ ဘြဲ. တျခားစီ၊ ရထားတဲ့ ဘြဲ.နဲ. လုပ္ေနတဲ့ အလုပ္ တျခားစီ ျဖစ္ေနရတဲ့ ဘ၀ေတြကိုလည္း အမ်ားႀကီး ႀကံဳဖူး ၾကားဖူးပါတယ္။ ထားလိုက္ပါေတာ့။ သမဂၢေတြအေၾကာင္းပဲ ေျပာေတာ့မယ္။

                        `သမဂၢမ်ားႏွင့္ စပ္လ်ဥ္းေသာ အေရးအသားမ်ား´ ကို ေရးျဖစ္ရတာ အလြန္ ရိုးရွင္းလွတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ေလးေတြေၾကာင့္ပါပဲ။

(၁) အလုပ္သမားေတြရဲ. လူမႈဘ၀ဖူလုံေရး၊ ရပိုင္ခြင့္ေတြကို အကာအကြယ္ေပး ၊ ေတာင္းဆိုႏိုင္မယ့္ သမဂၢေတြ ေပၚေပါက္လာေစခ်င္တယ္။ Unionism (သမဂၢ၀ါဒ) တြင္က်ယ္လာေစခ်င္တယ္။ အလုပ္သမားရပိုင္ခြင့္ေတြအတြက္ အစိုးရက ဥပေဒေတြ သတ္မွတ္ ျပဌာန္းေပးႏိုင္ဖို. အလုပ္သမားသမဂၢတို.လို ၾကားခံ ဖိအားေပး အဖြဲ.အစည္းေတြ လိုအပ္ပါတယ္။ အခု ျမန္မာျပည္မွာက အလုပ္သမား လူမႈဖူလံုေရးစနစ္ (Social Security System) ေသခ်ာ မရွိ၊ အလုပ္သမားတို.အတြက္ အာမခံခ်က္ အျပည့္အ၀ မရွိ။ အလုပ္ရွင္နဲ. အလုပ္သမား စာခ်ဳပ္ (Contract) ရွိရမယ့္ဟာ မရွိၾက (တခ်ိဳ.စက္ရံုေတြ စာခ်ဳပ္ မရွိ) ၊ အလုပ္သမားရပိုင္ခြင့္ (Labor Rights) ေတြ ေတာင္းဆိုေပးႏိုင္ၿပီး အလုပ္သမားေတြဘက္က ရပ္တည္ေပးႏိုင္တဲ့ အလုပ္သမားသမဂၢ မရွိ / (ရွိခြင့္ မရွိ) ၊ ျပႆနာေတြ မျဖစ္သင့္ဘဲ ျဖစ္ေနၾကရတယ္။ အထည္ခ်ဳပ္စက္ရံု အလုပ္သမားတစ္ေယာက္ တစ္လကို လုပ္ခ ၄၈,၀၀၀ က်ပ္ ရတယ္လို. သိရတယ္။ ဒီလုပ္ခေလး ရဖို.အေရး၊ အလုပ္သမားတစ္ေယာက္ဟာ နားခ်ိန္ နားရက္ မရွိဘဲ အလုပ္လုပ္ရတယ္။ အလုပ္ရွင္ေတြကလည္း လက္ရွိအစိုးရရဲ. တည္ဆဲဥပေဒေအာက္မွာ အလုပ္သမားသမဂၢ ဖြဲ.စည္းခြင့္ မရွိဘူးဆိုတာကို အခြင့္ေကာင္းယူေနၾကတယ္။ လက္ရွိျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အလုပ္သမား၊ လယ္သမား၊ လူ.အခြင့္အေရး၊ ေက်ာင္းသား၊ အမ်ိဳးသမီးေရးရာ အစရွိတဲ့ လူတန္းစားအလႊာအသီးသီးတို.ရဲ. အေရးကိစၥေတြကို တစ္ဖက္တစ္လမ္းက ေစာင့္ၾကည့္ ေျဖရွင္းေပးတဲ့ ေျမေအာက္အဖဲြ.အစည္းေတြ တိတ္တဆိတ္ ရွိေနေပမယ့္ ထိေရာက္စြာ ေဆာင္ရြက္ေပးႏိုင္ျခင္း မရွိတာ ေတြ.ရတယ္။ INGO ေတြကလည္း သူတို. Project ေတြနဲ. သူတို.ဘာသာ အၿမဲ ရွဳပ္ရွပ္ခက္ေနၾကတယ္။ [ၿပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၀၊ ေဖေဖာ္၀ါရီလတုန္းက လႈိင္သာယာစက္မႈဇုန္ ျမဖက္ရွင္ (Opal 2) စက္ရံုမွာ အလုပ္သမားဆႏၵျပပြဲ ျဖစ္ပြားခဲ့တယ္၊ လိုင္းႀကီးၾကပ္သူ Supervisor ကိုေတာ့ လစာေငြ က်ပ္တစ္ေသာင္းတိုးေပးၿပီး တျခားလုပ္သားေတြကို မတိုးေပးလို.ဆိုၿပီး လစာတိုးေပးဖို.၊ အလုပ္ခ်ိန္ နံနက္ ၇ နာရီကေန ည ၁၁ နာရီအထိကို ေလွ်ာ့ေပးဖို.၊ အလုပ္သမားေတြ စားေသာက္ေနထိုင္တဲ့ ေနရာေတြကို သန္.ရွင္းေပးဖို.ေတြကို ဆႏၵျပ ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကတယ္။ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပဲ လႈိင္သာယာစက္မႈဇုန္ ၃ ရွိ တိုင္ရီ ဖိနပ္စက္ရံု လုပ္သားတို.က လုပ္ငန္းခြင္ မ၀င္ဘဲ ဆႏၵျပခဲ့ၾကၿပီး အစိုးရ ႐ံုးပိတ္ရက္တြင္ အလုပ္႐ံုပိတ္ဖို.၊ နားေနခ်ိန္ အျပည့္ေပးဖို.၊ လုပ္သက္ဆုေၾကးကုိ တစ္ႏွစ္ကို (က်ပ္) ၂၀၀၀ တိုးေပးဖို.၊ ရက္မွန္ေၾကး မူလ ၃,၀၀၀ မွ ၆,၀၀၀ သို႔ တိုးေပးဖို.၊ ေန႔တြက္ေၾကး ၂၅ က်ပ္အစား ၇၅ က်ပ္တိုးေပးရန္နဲ. အခ်ိန္ပိုေၾကး  ၅၅ က်ပ္အစား ၁၅၀ က်ပ္ ေပးဖို.တို. အပါအဝင္ ေတာင္းဆိုခ်က္ ၁၀ ခ်က္ ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကတယ္။ က်ားမင္း အထည္ခ်ဳပ္စက္ရံုမွာလည္း အလားတူ ဆႏၵျပမႈမ်ိဳး ျဖစ္ပြားခဲ့ေသးတယ္]

(၂) ေက်ာင္းသားသမဂၢေတြကိုလည္း တရား၀င္ လြတ္လပ္စြာ ျပန္ေပၚေပါက္လာေစခ်င္တယ္။ ဒီေက်ာင္းသားသမဂၢဆိုတာကေနပဲ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းနဲ. ဦးႏုတို.လို ႏိုင္ငံ့ေခါင္းေဆာင္ေတြ ေမြးဖြားလာခဲ့ၾကတယ္။ ေက်ာင္းသားသမဂၢဆိုတာ (တစ္နည္းအားျဖင့္) ႏိုင္ငံေရး ေလ့က်င့္ေရး စခန္း/ စင္ျမင့္အေသးစားေလးတစ္ခုလိုပဲ။ (ပြဲၾကည့္ပရိသတ္ကြင္းထဲ မ၀င္ခင္ အစမ္း က်င့္တဲ့ သေဘာမ်ိဳးေပါ့) ကမာၻ.ႏိုင္ငံေခါင္းေဆာင္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ ေက်ာင္းသားဘ၀ေတြတုန္းက တကၠသိုလ္သမဂၢ ေခါင္းေဆာင္တို.၊ အတြင္းေရးမွဴးတို. ျဖစ္ခဲ့ၾကဖူးတာ ေတြ.ရတယ္။ ေက်ာင္းသားသမဂၢဆိုတာ လူငယ္ေတြကို ႏိုင္ငံေရး အသိအျမင္ ၾကြယ္၀လာေစဖို.၊ ဒီမိုကေရစီအေလ့အထေတြ ပ်ိဳးေထာင္ေပးႏိုင္ဖို. အသင့္ေတာ္ဆံုး နည္းလမ္းတစ္ခုလည္း ျဖစ္တယ္။ စကားရည္လုပြဲေတြ က်င္းပေစျခင္းျဖင့္ ေဟာေျပာမႈစြမ္းရည္ (Charismatic Skills) ျမင့္မား တုိးတက္လာေစမယ္။ မီဒီယာအမ်ိဳးမ်ိဳးကုိ ေကာင္းေကာင္း အသံုးခ်တတ္လာေစမယ္။ လုပ္တတ္ ကိုင္တတ္၊ စီမံ ခန္.ခြဲ ဖြဲ.စည္းတတ္၊ စည္းရံုး ေဆာ္ၾသတတ္လာေစမယ္။ ရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ ရွင္းပါတယ္။ ဆူပူအံုၾကြဖို. မဟုတ္ဘဲ တိုင္းျပည္ အနာဂတ္ေကာင္းတစ္ခုကို ပံုေဖာ္ေစႏုိင္ဖို.နဲ. ေခါင္းေဆာင္ေကာင္းေတြ ေမြးထုတ္ေပးႏိုင္ဖို.ပဲ ျဖစ္တယ္။ [အေမရိကန္ႏိုင္ငံမွာဆို “Student Governments” လို. ေခၚတဲ့ ေက်ာင္းသားအစိုးရအဖြဲ.ေတြ ရွိတယ္။ ဖြဲ.စည္းပံုက အေမရိကန္အစိုးရဖြဲ.စည္းပံုအတိုင္းပဲ ဖြဲ.စည္းၾကတာ မ်ားတယ္။ “Student Government” ကို အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကိုင္းခြဲ (Executive) ၊ ဥပေဒျပဳကိုင္းခြဲ (Legislative) ၊ တရားစီရင္ေရးကိုင္းခြဲ (Judicial) ဆိုၿပီး ဒီမိုကေရစီအစိုးရပံုစံ အာဏာကိုင္းခြဲ ၃ ရပ္နဲ. စနစ္တက် ဖြဲ.စည္းထားတတ္ၾကတယ္။ ေက်ာင္းသားစည္းေ၀းပြဲ (Students’ Assembly) ေတြ က်င္းပၿပီး ဥပေဒျပဳေကာင္စီကို ဆင့္ေခၚၾကတယ္။ ေက်ာင္းသားေရးရာ (ေက်ာင္းသား/ Student = ေက်ာင္းသား + ေက်ာင္းသူ) ကိစၥေတြ လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္ႏိုင္ၾကဖို.အတြက္ “Student Activity Center” ေတြ ထားရွိၾကတယ္။ “Student Activity Center” ကို “Student Union” လို.လည္း ေခၚတတ္ၾကတယ္။ (“Student Government” ကိုေတာ့ “Student Union” လို. မေခၚၾကဘူး) တခ်ိဳ.ေက်ာင္းေတြရဲ. “Student Government” က်ေတာ့ ပါလီမန္ပံုစံ ဖြဲ.စည္းၾကသလို တခ်ိဳ.က်ေတာ့ ဖက္ဒရယ္အစိုးရပံုစံမ်ိဳး ဖြဲ.စည္းတတ္ၾကတယ္။ အဲဒီအေၾကာင္းေတြအားလံုးကို ေနာင္ ဆက္ေရးမယ့္ အပိုင္းေတြက်မွ အက်ယ္ခ်ဲ. ေျပာသြားပါေတာ့မယ္]

                           (ဥေပကၡာျပဳ၊ ေရွာင္လႊဲလို. မလြယ္ေတာ့ဘဲ) မၾကာခင္ ေပၚေပါက္လာေတာ့မယ့္ လႊတ္ေတာ္အသစ္၊ အစိုးရအသစ္လက္ထက္မွာ လြတ္လပ္တဲ့ သမဂၢေတြ တရား၀င္ ျပန္လည္ ဖြဲ.စည္းခြင့္ျပဳလာဖို.ကို (မရဲတရဲ) ေမွ်ာ္လင့္ရင္း ဒီအေရးအသားေတြကို ေရးသား ျပဳစုျဖစ္ပါေၾကာင္း ။ လိုအပ္ ခၽြတ္ေခ်ာ္တာေတြ အမ်ားႀကီး ရွိေနဦးမွာမို. ၊ ဒီအေရးအသားေတြကိုလည္း အေျခခံဖတ္စာ (Primer) အဆင့္ေလာက္သာ သေဘာထားေစလိုပါေၾကာင္း ။ သမိုင္းဆိုင္ရာ အသိ၊ သမဂၢဆိုင္ရာ အသိ တစ္စံုတစ္ရာ ရရွိသြားခဲ့မယ္ဆိုရင္ ေရးရက်ိဳးနပ္ပါၿပီ။

Khun Cho

ဪ... ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြတဲ့လား?

ထူးကုမၸဏီမွ ဓါတ္ဆီကို ေမွာင္ခိုေစ်းကြက္ ေရာင္းခ်၍ စစ္ေတြ လူထု အခက္ၾကံဳဆိုတဲ့ ေခါင္းစဥ္နဲ႕narinjara သတင္းမွာဖတ္လိုက္ရေတာ့ ဪျမန္မာေတြမ်ား ေတာ္ေတာ္ေလာဘၾကီးက်ပါလားလို႕ ဗုဒၶဘာသာႏိုင္ငံျဖစ္ျပီး ကံကံရဲ့အက်ိဳးကိုယုံၾကည္ၾကပါလွ်က္နဲ႕ ဘာလို႕မ်ားဒီေလာက္ မိုက္လုံးၾကီးေနၾကလည္းဆိုတာ က်ေနာ္ျဖင့္နားကိုမလည္ႏိုင္ေလာက္ေအာင္ပါပဲဗ်ာ။ ေလးေဘးအတြက္လႉတာေတြကိုလည္း မယက ဥကၠဌေတြက အဆင့္ဆင့္ျဖတ္စားတာေတြလုပ္ေတာ့ ဘယ္သူကလႉခ်င္စိတ္ရွိေတာ့မွာတုန္းဗ်ာ ဘယ္ေလာက္လႉလႉလည္း ေလာက္မွာကိုမဟုတ္ဘူး အစိုးရလူေတြကို အလႉေပးသလိုၾကီးကိုျဖစ္ေနေတာ့တာပါပဲ။ ဒီၾကားထဲ wikileaks မွာဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးၾကီးကသူေျမးအတြက္ မန္ယူအသင္းကိုအေမရိကန္ေဒၚလာသန္းတေထာင္နဲ႕ ဝယ္ေပးဖို႕စီစဥ္ဖူးတယ္ဆိုတဲ့ သတင္းကိုၾကားေတာ့ အဲဒီထဲကတစ္ဆယ္သန္းေလာက္သာ ေလးေဘးဒုကၡသည္ေတြကို လႉလိုက္ရင္အားလုံးကသာဓုေခၚၾကမွာပါ။ အခုေတာ့အလႉေငြေတြကို မတရားလုပ္ေနတာကိုေတာင္ မသိခ်င္ဟန္ေဆာင္ေနၾကတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံကအခ်မ္းသာဆုံးပါဆိုတဲ့ သူေဌးေတြလည္း ထိုနည္းလည္းေကာင္းပါပဲ ဦးေဇာ္ေဇာ္တို႕ ဦးေတဇတို႕ နာဂစ္တုန္းကေဒၚလာတသန္းေလာက္ကေလးလႉတာကိုပဲ အဟုတ္ၾကီးျဖစ္ေနၾကတယ္ ေဒၚလာတစ္သန္း(သိန္းတေသာင္းက်ပ္ဝန္းက်င္)ဆိုတာ ထူးကုမၸဏီကရခိုင္မွာ ဓာတ္ဆီေမွာင္ခိုေရာင္းလို႕ရတဲ့ တပတ္စာေတာင္ရွိမယ္မထင္ပါ။ wikipedia မွာေရးထားတာအရဆိုရင္ ဦးေတဇက ၂၀၀၇မွာသစ္လုပ္ငန္းတစ္ခုထဲကေန ေဒၚလာေျခာက္ဆယ့္ငါးသန္းေက်ာ္ေတာင္ အျမတ္ရခဲ့တာပါ(ဦးေတဇမွာကုမၸဏီခြဲ တစ္ဆယ္ခုခန္႕ရွိတယ္လို႕သိရပါတယ္)။ ေနာက္နာမည္ၾကီးသူေဌးတစ္ေယာက္ျဖစ္တဲ့ မိုက္ကယ္မိုးျမင့္ရဲ့ myint associate ကတစ္လကိုအစိုးရအခြန္ၾကီးပဲ ေဒၚလာတစ္သန္းခန္႕ေဆာင္တယ္လို႕သိရပါတယ္။ သူတို႕ရဲ့ဝင္ေငြေတြအရဆိုရင္ သူတို႕ရဲ့လႉဒါန္းမႉေတြဟာတကယ္ကို ရယ္စရာၾကီးေတြကိုျဖစ္ေနပါတယ္။ Warren Buffett နဲ. Bill Gatesတို႕လိုပိုင္ဆိုင္မႈရဲ့ ရွစ္ဆယ္ရာခိုင္ႏွုန္းလႉစရာမလိုပါဘူး။ တစ္ ရာခိုင္ႏွုန္းေလာက္ပဲထိထိေရာက္ေရာက္ျဖစ္ေအာင္ လႉရင္ေတာင္ဒုကၡသည္ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာရဲ့ အသက္ေတြကိုကယ္တင္ႏိုင္မွာပါ။ ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြျဖစ္ပါလွ်က္နဲ႕ ဗုဒၶရဲ့အဆုံးအမေတြကိုယုံၾကည္သက္ဝင္ၾကပါလွ်က္နဲ႕ ေနာင္ဘဝေတြအထိေကာင္းက်ိဳးခ်မ္းသာရမဲ့ ကုသိုလ္ေတြမလုပ္ပဲ တနပ္စာစားရရုံမေတာ္ေလာဘတက္ေနၾကတဲ့လူေတြကိုၾကည့္ျပီး ေတာ္ေတာ္ၾကီးကိုသံေဝဂရမိပါတယ္ခဗ်ာ။

Apple iPod touch 32 GB (4th Generation) NEWEST MODEL 

ေျပေျပေလးေရာက္ရိွ

သံစဥ္/စာသား/ဝူးဝူးဝါးဝါး by ညီလင္းဟန္

Blogger Chat

AFC U-16 Women Championship 2011 Qualifiers ၿပိဳင္ပြဲ ျမန္မာအသင္း ဗီယက္နမ္ကို ထပ္မံအႏိုင္ရ

ထိုင္းႏိုင္ငံတြင္သြားေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္ေနေသာ AFC  U-16 Women Championship 2011  ေျခစစ္ ပြဲစဥ္တြင္   ဒီဇင္ဘာ ၇ ရက္ေန႔က  ျမန္မာ  အမ်ိဳးသမီးU-16အသင္းက ဗီယက္နမ္ အသင္းကို ၃ ဂိုး ဂိုးမရွိျဖင့္ အႏိုင္ရရွိသြားပါသည္။ျမန္မာ အမ်ိဳးသမီး U-16 အသင္းအတြက္ ဂိုးမ်ားကို ေမသူေက်ာ္ က ၅၃  မိနစ္ႏွင့္ ၆၃ မိနစ္တြင္ ႏွစ္ဂိုး၊ ေအးေအးမိုးက ၆၇ မိနစ္တြင္  အလြတ္တည္ကန္ေဘာမွ တစ္ဂိုးသြင္းယူခဲ့ပါသည္။  ျမန္မာအမ်ိဳးသမီး U-16  အသင္းသည္ ဒီဇင္ဘာ ၃ ရက္ေန႔ က တရုတ္တိုင္ေပအသင္းကို လည္း ၃ ဂိုး ဂိုးမရွိျဖင့္ အႏီုင္ရရွိထားသျဖင့္ ျမန္မာအမ်ိဳးသမီးအသင္းသည္ ဇယားထိပ္ဆံုးတြင္ရပ္တည္ေနေၾကာင္းသိရသည္။  ျမန္မာအမ်ိဳးသမီး U- 16 အသင္းသည္ ဒီဇင္ဘာ ၁၀ ရက္ေန႔တြင္ အီရန္အသင္းနွင့္ ယွဥ္ၿပိဳင္ကစားရမည္ျဖစ္သည္။

ျမန္မာအမ်ိဳးသားအသင္းေၾကာင့္ အရွက္တကြဲအက်ိဳးနည္းျဖစ္ခဲ့ရတဲ့ ျမန္မာေတြအတြက္ဂုဏ္ယူစရာသတင္းေကာင္းပါ က်ေနာ္သေဘာအရဆိုရင္ေတာ့ အျမဲတန္းစိတ္ေက်နပ္ေလာက္စရာရလဒ္ေတြ စြမ္းေဆာင္ႏိုင္တဲ့ ျမန္မာအအမ်ိဳးသမီးအသင္းကိုပဲ လိင္ေျပာင္းျပီးအမ်ိဳးသားအသင္းမွာကန္ေစခ်င္ပါတယ္ အမ်ိဳးသားအသင္းကလူေတြလိင္ေျပာင္းခိုင္းရင္ ျမန္မာအမ်ိဳးသမီးေတြအတြက္ပိုအရွက္ရစရာျဖစ္မွာစိုးလို႕ပါ။

ေခတ္ေပၚဇာတိမဲ့လူသားႏွင့္ ျမန္မာ့လူ.အဖြဲ.အစည္းလမ္းစဥ္သစ္

အခုအိုင္တီေခတ္ႀကီးရဲ. ယဥ္ေက်းမႈ၀ိေသသစံႏႈန္းကေတာ့ ကမာၻႀကီးဟာ ရြာဆန္လာတယ္ (Global Village) ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဗဟုသုတနဲ. သတင္းအခ်က္အလက္ေတြ အံုၾကြ ယိုစီးမႈကို ဘယ္သူ/ဘယ္အရာကမွ ထိန္းခ်ဳပ္ကန္.သတ္မထားႏုိင္ေတာ့ဘူး။ မတူညီတဲ့ လူမ်ိဳး၊ ယဥ္ေက်းမႈ၊ ဘာသာစကားေတြ ကူးလူး ဆက္ဆံ ထိေတြ.ရာကေန ေကာင္းႏိုးရာရာ ေရြးခ်ယ္လက္ခံတဲ့ ညြန္.ေပါင္းယဥ္ေက်းမႈ (Diversity of Cultures) ဆီ ဦးတည္လာတယ္။ Multiculturalism လို.လည္း ေခၚၾကတယ္။ စံ (Criterion) ကေတာ့ Globalism ျဖစ္ပါတယ္။

အရင္းရွင္/ဒီမိုကေရစီစနစ္ရဲ. လူ.အဓိပၸာယ္က ကိုယ့္ၾကမၼာ ကိုယ္စိတ္ႀကိဳက္ဖန္တီးပိုင္ခြင့္ရွိတဲ့ တစ္ကိုယ္ရည္ဘ၀ (Individualistic) ျဖစ္ၿပီး ကြန္ျမဴနစ္/ဆိုရွယ္လစ္စနစ္တို.ရဲ. လူ.အဓိပၸာယ္က စုေပါင္း မွ်ေ၀ ခံစား ဘ၀ (Collective) ျဖစ္တယ္လို. ပညာရွင္ေတြ ဆိုၾကတယ္။ Globalization ေၾကာင့္ ျဖစ္လာတဲ့ Multiculturalism ကေန ေပၚထြက္လာတဲ့ တတိယလူ.အဓိပၸာယ္မွာ Counter-culture ဆန္ၿပီး National Identity မရွိတဲ့ လူ (သို.) ဇာတိမဲ့လူသား (Rootless Man) ျဖစ္လိမ့္မယ္လို. ဆိုၾကတယ္။

နယူးေယာက္ရွိ Hudson Institute မွ ညႊန္ၾကားေရးမွဴး (Herman Kahn) က ျပႆနာေတြ ရွိေနမည္ျဖစ္ၿပီး ျပႆနာေတြထဲမွာ ေနထိုင္တတ္ျခင္းမွာ ျပႆနာကို ေျပလည္ေအာင္ ေျဖရွင္းႏိုင္ျခင္းတစ္မ်ိဳးလို. ဆိုပါတယ္။ ေရဆူအမွတ္ (Boiling Point) ထဲမွာေတာင္ အသက္ရွင္ ေနထိုင္ မ်ိဳးပြားႏိုင္တဲ့ ပိုးမႊားေတြ ရွိခဲ့ဖူးတယ္ေလ။ ဟာမင္ခန္ရဲ.အဆိုအရ အနာဂတ္နဲ. ပတ္သက္ၿပီး တကယ့္ျပႆနာမွာ အဓိပၸာယ္ဆိုင္ရာ ျပႆနာနဲ. ရည္ရြယ္ခ်က္ဆိုင္ရာ ျပႆနာတို. ျဖစ္တယ္လုိ. ေရးထားခဲ့တယ္။ လူသားအားလံုး လိုလားေတာင့္တတဲ့ လူ.ေဘာင္ အဖြဲ.အစည္းတစ္ခုကို ေရွးရွဳဖို.ရာ အလြယ္ကူဆံုး လမ္းစဥ္မွာ (ႏိုင္ငံေရး၊ စစ္ေရးကိစၥ၊ လူမႈေရး၊ စီးပြားေရး၊ ယဥ္ေက်းမႈတို. တစ္ခုမွ မဟုတ္ဘဲ) ဘာသာေရးလမ္းစဥ္ပဲ ျဖစ္တယ္လို.လည္း သူက ဆိုပါတယ္။ (တိက် မွန္ကန္ ယုတၱိရွိၿပီး ဆင္ျခင္နည္း အက်ိဳးအေၾကာင္း ဆီေလ်ာ္တဲ့၊ ၿငိမ္းခ်မ္း မွ်တ ခိုင္မာ ေလးနက္တဲ့ ဘာသာေရးမ်ိဳး ျဖစ္ဖို.ေတာ့ လိုမယ္ ထင္ပါရဲ.)

ခ်ားစ္ဒါ၀င္ရဲ. Evolution Theory အရ လူသားအားလံုးဟာ သဘာ၀တရားႀကီးရဲ. အဆင့္ဆင့္ ေရြးခ်ယ္မႈ (Natural Selections) ေတြကို ခံၾကရပါတယ္။ အဲဒီ ေရြးခ်ယ္မႈေတြကို ေက်ာ္လႊားႏိုင္ဖို.အတြက္ မိမိရဲ. ဆက္စပ္ပတ္၀န္းက်င္နဲ. လိုက္ေလ်ာညီေထြ အဆင္ေျပေအာင္ ေနထိုင္ၾကရပါတယ္။ ဒါမွသာ Survival of the fittest ျဖစ္မွာပါ။ Fittest ဆိုတဲ့ ေနရာမွာ အရင္က ခြန္အားဗလႀကီးသူ/ နည္းပညာ၊ အသိဥာဏ္၊ ဗဟုသုတ ႏွံ.စပ္ ကၽြမ္းက်င္သူ တို. ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အခုေခတ္လို သတ္မွတ္ခ်က္ေတြ၊ အဓိပၸာယ္ ေရြ.လ်ားေျပာင္းလဲမႈေတြ ရွဳပ္ေထြးတဲ့ (Age of Uncertainty) ေခတ္ႀကီးမွာေတာ့ ကိုယ္ေနထိုင္တဲ့ ဆက္စပ္၀န္းက်င္မွာ ေျပလည္ကိုက္ညီေအာင္ ေနႏိုင္သူမွန္သမွ်ကို Fittest လို. သတ္မွတ္ခ်င္ပါတယ္။

နိဂံုးခ်ဳပ္ေျပာခ်င္တာကေတာ့ အခုေခတ္မွာ အေ၀းေရာက္ ျမန္မာလူမ်ိဳးတို.ဟာ (အလုပ္အေရး၊ ပညာအေရး၊ မိသားစုအေရး၊ တိုင္းျပည္အေရး၊ ကိုယ့္ဘ၀အေရး…..စသျဖင့္) အရာရာမွာ ပိုေကာင္း/ ပိုသင့္ေတာ္တဲ့ တန္ဖိုးအသစ္၊ စံႏႈန္းအသစ္၊ ရည္မွန္းခ်က္အသစ္၊ အဓိပၸာယ္အသစ္ေတြကို လိုလားၿပီးရင္း လိုလား၊ ရွာေဖြၿပီးရင္း ရွာေဖြေနၾကပါျပီ/ တခ်ိဳ. ရွာေဖြၾကၿပီးပါၿပီ။ ဒါကို အျပစ္တင္လို. မရသလို အေပၚမွာ ေျပာခဲ့သလို Survival of the Fittest လည္း ျဖစ္ေနပါတယ္။ (ဦးသန္.ကေတာ့ ဘယ္ေနရာပဲ ေရာက္ေနေန ျမန္မာလူမ်ိဳးအေနနဲ.ပဲ ခံယူရမယ္လို. ေျပာခဲ့ဖူးပါတယ္။ အခုခ်ိန္ထိ သူ ဆက္ရွိေနေသးမယ္ဆိုရင္ ဒီလို ေျပာႏိုင္ပါ့ဦးမလားဆိုတာ စဥ္းစားစရာပဲ) တကယ္တမ္းေတာ့ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ လူသားတစ္ေယာက္ရဲ. ရည္ရြယ္ခ်က္၊ ရည္မွန္းခ်က္၊ အဓိပၸာယ္ျပဌာန္းခ်က္၊ ဘ၀ကို ေနထိုင္ ေတြးေခၚျဖတ္သန္းမႈပံုစံ…….အားလံုးဟာ သူ.ရဲ.ဆက္စပ္၀န္းက်င္မွာ ရွိတဲ့ လူ.အဖြဲ.အစည္းရဲ. လက္ေအာက္ခံမွ်သာ ျဖစ္ရပါလိမ့္မယ္။ ေနာက္ဆံုးမွာ အဲဒီ ဆက္စပ္လူ.အဖြဲ.အစည္းရဲ. အဓိက ရည္မွန္း ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြကို ပံ့ပိုးျဖည့္ဆည္းေပးရတဲ့ လူသားအျဖစ္နဲ.သာ အစစ္အမွန္တည္ရွိသြားရျခင္းမ်ိဳးလည္း ျဖစ္ပါေတာ့တယ္။




(ႏိုင္ငံျခားသား ျဖစ္ေတာ့မည့္ ျမန္မာလူမ်ိဳးမ်ားသို.)



ခြန္းခ်ိဳ
စက္၊ ၂၀၁၀။

အေမ့အိမ္(ပလပ္ေပါက္မပါေသာဗားရွင္း)

အေမ့အိမ္(ပလပ္ေပါက္မပါေသာဗားရွင္း)
ေရး - ထူးအိမ္သင္
ဆို - ညီလင္းဟန္ (ခ) ဒီေဂ်
တီး - ဒီေဂ် (ခ) ညီလင္းဟန္

ပထမဘဝရဲ့နိဂုံး

ဒီလိုနဲ႕ ႏွစ္ေတြသာတႏွစ္ျပီးတႏွစ္ခ်ည့္နဲ႕လို႕လာခဲ့
ငါ့ရဲ့အရက္ခြက္ထဲမွာေတာ့
အေရာင္မေျပာင္း အရသာမေျပာင္း
အရင္အတိုင္း လတ္လတ္ဆက္ဆက္
ခါးသက္။

Metalman

ဒီမိုကေရစီႏွင့္ စပ္လ်ဥ္းေသာ အေရးအသားမ်ား (အပိုင္း - ၅)

[အပိုင္း (၄) မွ အဆက္]


၃း၂ ။            ။ ဒီမိုကေရစီ ၀ိေရာဓိ အသြင္ ၃ မ်ိဳး       


                        Stanford University မွ Professor of Sociology and Political Science ျဖစ္သူ Larry Diamond ရဲ. “Three Paradoxes of Democracy” ဆိုတဲ့ Lecture Slides ေလးေတြကို က်စ္လ်စ္ ထိေရာက္ မွန္ကန္တယ္ ယူဆလို. ျပန္ေဖာက္သည္ခ်ခ်င္ပါတယ္။ ပထမဆံုးစာေၾကာင္းကို ဖြင့္ဆိုခ်က္ေလးေတြနဲ. စတင္ထားၿပီး ျပႆနာအလားအလာေတြကို ေအာက္မွာ ဆက္ရွင္းျပထားပါတယ္။ ဒီမိုကေရစီ ၀ိေရာဓိေတြကို အဓိကအားျဖင့္ ၃ မ်ိဳး ခြဲျခားႏိုင္တယ္လို. ဆိုတယ္။

(၁) ပဋိပကၡနဲ. အမ်ားဆႏၵ (Conflict versus Consensus)      
(၂) ကိုယ္စားျပဳမႈနဲ. အုပ္ခ်ဳပ္ႏိုင္စြမ္း (Representativeness versus Governability)
(၃) လူထု ေထာက္ခံခ်က္နဲ. လက္ေတြ. ေဆာင္ရြက္ ထိေရာက္မႈ (Consent versus Effectiveness)


(၁) ပဋိပကၡနဲ. အမ်ားဆႏၵ


                           Professor Larry Diamond ရဲ. အဆိုအရ
-      ဒီမုိကေရစီ ဆိုတာ (A system of institutionalized competition for power) အာဏာရဖို.အတြက္ အတည္တက်ဖြဲ.စည္းသတ္မွတ္ထားတဲ့ ယွဥ္ၿပိဳင္မႈစနစ္ တစ္ခုျဖစ္။
-      ပဋိပကၡမ်ားျပားျခင္းဟာ တည္ၿငိမ္မႈကို ပ်က္ျပားေစႏိုင္။
-      ဒီမိုကေရစီ မွာ ပဋိပကၡ (သို.) သေဘာထားကြဲလြဲမႈ လိုေပမယ့္ သိပ္မ်ားမ်ားစားစား မရွိသင့္၊ မရွိအပ္။
-      အက္ေၾကာင္းေတြ ရင္ၾကားေစ့ဖို.အတြက္ အမ်ားဆႏၵနဲ. ေလ်ာ္ညီစြာ ျပန္္ဖာေတးသင့္။


(၂) ကိုယ္စားျပဳမႈနဲ. အုပ္ခ်ဳပ္ႏိုင္စြမ္း


-      ဒီမိုကေရစီ ဆိုတာ အာဏာျဖန္.က်က္မႈသေဘာကို ေဆာင္ၿပီး အာဏာ အလြန္အကၽြံ အားျပဳစုစည္းမႈကို ဟန္.တားေပး။ (Dispersion of power rather than concentration)
-      အဲဒီေတာ့ Alexander Hamilton ေျပာခဲ့သလို ဒီမိုကေရစီတြင္ “Energy” ရွိထားသင့္။
-      အစိုးရေတြအေနနဲ. အခ်ိန္ျပည့္ သြက္လက္စြာ လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္ႏိုင္ရန္ လိုအပ္။
-      ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံေတြမွာ အစုအဖြဲ.တို.၏ ေတာင္းဆိုခ်က္မ်ားကို အလိုက္သင့္ တံု.ျပန္မႈ ျပဳရန္ လိုအပ္သလို တစ္ခါတစ္ရံ ျငင္းဆန္ေတာ္လွန္ရန္လည္း လိုအပ္တတ္။
-      ကိုယ္စားျပဳမႈ မ်ားျပားလြန္းျခင္းကလည္း `သြက္ခ်ာပါဒ´ လိုက္ေစႏိုင္။
-      ႀကီးမားေသာ စိန္ေခၚစမ္းသပ္ခ်က္တစ္ခုမွာ - ခ်ဳပ္ေႏွာင္ခံရမႈ ကင္းေ၀းစြာ၊ ဘက္လိုက္မႈ ကင္းေ၀းစြာျဖင့္ ကြဲလြဲေနေသာ သေဘာထားမ်ား၊ မတူညီေသာ အက်ိဳးစီးပြားမ်ားကို ကိုယ္စားျပဳျပႏိုင္ရန္ပင္ျဖစ္။


(၃) လူထု ေထာက္ခံခ်က္နဲ. လက္ေတြ. ေဆာင္ရြက္ ထိေရာက္မႈ


-      ဒီမုိကေရစီ ဆိုတာ “Rule by the people”  (လူထု အစိုးရ) ျဖစ္။
-      ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံေတြမွာ လူထု ေထာက္ခံမႈ ရရွိဖို.အျပင္ လုပ္ရည္ကိုင္ရည္ ထက္ျမက္တဲ့ အစိုးရမ်ားလည္း ရွိသင့္၊ ရွိအပ္။
-      အမ်ားလူထု၏ ေထာက္ခံမႈကို ရရွိႏိုင္ရန္ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံတို.အေနနဲ. ကိစၥမ်ိဳးစံုတို.တြင္ ထိေရာက္စြာ ေဆာင္ရြက္ပံ့ပိုးေပးႏိုင္သင့္။
-      လူထု ေထာက္ခံမႈကို သိမ္းပိုက္ႏိုင္ဖို.ဆိုတာ ခရီး အၿမဲ မတြင္တတ္ေပ။



၃း၃ ။           ။ လူ.အခြင့္အေရးကန္.သတ္ခ်က္တခ်ိဳ.ႏွင့္ က်င့္၀တ္


                   လစ္ဘရယ္ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံတို.တြင္ အရြယ္ေရာက္ၿပီးသူတိုင္း မဲေပးပိုင္ခြင့္ (Universal Suffrage) ရွိတယ္။ က်ား/ မ မေရြး၊ လူမ်ိဳးမေရြး၊ ဘာသာမေရြး၊ ဆင္းရဲ/ခ်မ္းသာ မေရြး မဲေပးပိုင္ခြင့္ ရွိတယ္။ တခ်ိဳ. ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံေတြမွာ မဲေပးခြင့္ ကန္.သတ္ခ်က္ေတြ ရွိၿပီး တခ်ိဳ.က်ေတာ့ လွိ်ဳ.၀ွက္မဲေပးစနစ္ (Ballots) မထားတတ္ၾကဘူး။ ႏိုင္ငံတိုင္းလိုလိုမွာေတာ့ မဲမေပးခင္ မွတ္ပံုတင္လုပ္ၾကရတာပါပဲ။

                    ဒီမိုကေရစီ အသားက်ၿပီးသားႏိုင္ငံေတြမွာေတာင္ လြတ္လပ္မႈနဲ. လူ.အခြင့္အေရးေတြနဲ. ပတ္သက္ၿပီး ကန္.သတ္ခ်က္ေတြ ရွိပါတယ္။ ဥပမာ - မူပိုင္ခြင့္ဆိုင္ရာ ဥပေဒ ကန္.သတ္္ ျပဌာန္းခ်က္ အမ်ိဳးမ်ိဳး ရွိသလို အသေရဖ်က္မႈဆိုင္ရာ ဥပေဒေတြလည္း ရွိတယ္။ ဒီမိုကေရစီ ဆန္.က်င္ေရး ေဟာေျပာမႈေတြကို တားျမစ္ထားသလို လူ.အခြင့္အေရးအေၾကာင္း ယုတ္ေလ်ာ့ပ်က္ျပားေအာင္ ေျပာဆိုျခင္းကိုလည္း ကန္.သတ္ထိန္းခ်ဳပ္တယ္။ ဥပမာ - အၾကမ္းဖက္၀ါဒ ေကာင္းေၾကာင္း၊ မွန္ေၾကာင္း ေဟာၿပီး စညး္ရံုးလႈပ္ရွားလို. မရဘူး။ စစ္ေအးေခတ္တုန္းက ကြန္ျမဴနစ္၀ါဒီေတြကို ကန္.သတ္ ပိတ္ပင္ထားခဲ့တာေတြလည္း ရွိတယ္။ အၾကြင္းမဲ့အာဏာရွင္စနစ္နဲ. ဆက္ႏြယ္ေနတဲ့ (ကြန္္ျမဴနစ္၊ ဖက္ဆစ္၊ နာဇီ) ပါတီ၀င္ေတြကို အလုပ္အကိုင္ အခြင့္အေရး မေပး၊ မဲ ေပးခြင့္ မေပး၊ ပါတီ ဖ်က္သိမ္းတာေတြ လုပ္ပစ္ခဲ့တယ္။ လူမ်ိဳး မုန္းတီးေရး စကားေတြ၊ ညစ္ညမ္းစကားေတြကို မိန္.ခြန္းထဲမွာ ေျပာခြင့္ မရွိဘူး။ Freedom of Speech ဆိုတိုင္းလည္း ႏႈတ္ေစာင့္စည္းမႈ ရွိရတယ္။ ဥပမာ - Holocaust ကို ေထာက္ခံေၾကာင္း ေျပာခြင့္ မရွိဘူး။ လူအစုလိုက္အၿပံဳလိုက္ သတ္ျဖတ္ျခင္းကို အားေပး အားေျမွာက္ ေျပာစရာ အေၾကာင္း မရွိဘူး။ တခ်ိဳ.ႏိုင္ငံေတြမွာ လိင္အသားေပး ေဖာ္ျပခ်က္ေတြ ခြင့္ျပဳၾကတယ္။ ကေနဒါလို ႏိုင္ငံမွာေတာ့ လိင္တူ ဆက္ဆံေရးကိစၥေတြ ပါတဲ့ စာမူေတြကို ထုတ္ေ၀ဖို. ျငင္းဆန္တဲ့ ပံုႏွိပ္တိုက္ပိုင္ရွင္ဟာ ေဒၚလာ ၅ ေထာင္ ကနဦး ဒဏ္ေငြ ေဆာင္ရသလို တရားဆိုင္တဲ့အခါ ဥပေဒ အက်ိဳးေဆာင္ခ ေဒၚလာ ၁ သိန္း ေဆာင္ရေသးတဲ့အျပင္ တရားလိုရဲ. တရားဆိုင္ေၾကး ေဒၚလာ ၄ ေထာင္ ကိုလည္း တရားလို ကိုယ္စား ေပးေဆာင္ဖို. အမိန္.ခ်မွတ္ခံရပါတယ္။ အဲလို အမႈမ်ိဳးဟာ ပံုမွန္ တရားရံုးေတာ္ (Regular Court) ေတြရဲ. လုပ္နည္း လုပ္ဟန္အတိုင္း သက္ေသခံပစၥည္းေတြအေပၚ အေျခခံတဲ့ စီရင္ခ်က္မ်ိဳး မဟုတ္တဲ့ ခံုရံုးတင္ စစ္ေဆးမႈမ်ိဳး (Tribunal) ျဖစ္ပါတယ္။

                            တခ်ိဳ.လူ.အခြင့္အေရးေတြက်ေတာ့ ႏိုင္ငံအလိုက္ ကြဲျပားမႈ ရွိႏိုင္တယ္။ တခ်ိဳ.က်ေတာ့ ဖြဲ.စည္းပံုအေျခခံဥပေဒအရ ကြဲျပားၾကတယ္။ ဥပမာ - ကေနဒါ၊ အေမရိက၊ အိႏၵိယ၊ အစၥေရး၊ မကၠဆီကို ႏိုင္ငံေတြမွာ Double Jeopardy ကို လြတ္ၿငိမ္း ခ်မ္းသာခြင့္ျပဳထားတယ္။ (Double Jeopardy ဆိုတာ တရား၀င္ျပစ္ဒဏ္က်ခံရၿပီးသား တရားခံကို လုပ္နည္းက်င့္ထံုးတို.နဲ. အညီ ေနာက္တစ္ႀကိမ္ ျပန္လည္ ထုေခ် ေလွ်ာက္လဲခြင့္မျပဳဘဲ ပိတ္ပင္ တားျမစ္ထားျခင္းကို ဆိုလိုပါတယ္) ေျပာခ်င္တာ အဲဒီႏိုင္ငံေတြမွာ တရားခံကို ထပ္ႀကိဳးစား ေခ်ပ ေလွ်ာက္လဲခြင့္ ျပဳထားတယ္ ဆုိတာပါပဲ။ အေမရိကန္ေတြက ေသနတ္ကိုင္ေဆာင္ခြင့္ (Gun Rights) ကို အေရးပါတဲ့ အေျခခံ လူ.အခြင့္အေရးလို. ယူဆတတ္ၾကေပမယ့္ တျခားႏိုင္ငံေတြမွာေတာ့ ဟုတ္ခ်င္မွ ဟုတ္မယ္။

                           လူ.အခြင့္အေရးနဲ. ပတ္သက္ၿပီး ယေန.ေခတ္ေပၚ အယူအဆက ဒုကၡေပးသူေတြကို ဘယ္လို ကိုင္တြယ္ အျပစ္ေပးမလဲ ဆိုတာကို အေျခခံတာမ်ိဳး ျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာ - လူ.အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ျခင္း (Human Rights Abuses) လို. ေျပာသံ ၾကားတာနဲ. ဒါဟာ ယုတ္မာရိုင္းစိုင္းတဲ့ တစ္ေယာက္ေယာက္ကို `ေဆာ္ပေလာ္တီး´ ဒဏ္ခတ္ရေတာ့မယ္ဆိုတဲ့ သေဘာမ်ိဳး ျဖစ္လာပါၿပီ။ အၾကမ္းဖက္၀ါဒ၊ Suicide Bombing ၀ါဒေတြ ေခတ္စားေနတဲ့ ဒီေန.ေခတ္မွာ လူ.အခြင့္အေရးျပဌာန္းခ်က္ ဆိုတာလည္း ဘာမွ သံုးစားမရေတာ့ပါ။ ဥပမာ ခပ္ၾကမ္းၾကမ္း ေပးရရင္ - ကိုယ့္အေမ အႏိုင္က်င့္ခံရရင္ေတာင္ အေမ့ရဲ. လူ.အခြင့္အေရး ရပိုင္ခြင့္ (Human Rights) ဆိုတာႀကီးက အေမ့ကို ဘာမွ ကာကြယ္ေပးႏိုင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ Human Rights ဆိုတာ ေသေနတဲ့ လူ ျပန္ရွင္ေအာင္လည္း လုပ္မေပးႏိုင္ဘူး။ ေနမေကာင္းတဲ့သူကို ေပ်ာက္ေအာင္ ကုမေပးႏိုင္ဘူး။ Gun Rights ရွိေပမယ့္ အသတ္ခံရတာပဲေလ။ 9/11 က သက္ေသပဲေလ။ တခ်ိဳ.ေတြက လူ.အခြင့္အေရးကိစၥကို အာသာေျဖ ေအာ္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ငတ္တဲ့သူေတြက ငတ္ၿပီးရင္း ငတ္၊ စစ္ပြဲေတြၾကားထဲ စုတ္ျပတ္သတ္ေအာင္ ေသေနတဲ့သူက ေသ။ ကၽြန္ေတာ္အေနနဲ. က်င့္၀တ္ (သို.) လူ.က်င့္၀တ္ (Ethics) ကို လူ.အခြင့္အေရး (Human Rights) ထက္ ပိုျမတ္ႏိုးပါတယ္။ အမွန္တရား (သို.) တရားမွ်တမႈကို ရွာေဖြဖို.ပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ ကိုယ့္ပိုင္ဆိုင္မႈကို အမ်ားေကာင္းက်ိဳးအတြက္ လွဴခ်င္၊ တန္းခ်င္လို.ပဲ ျဖစ္ျဖစ္ လူ.က်င့္၀တ္ေစာင့္ထိန္းမႈ (Ethics) က ပ်က္စီးေနတဲ့ ကမာၻႀကီးအတြက္ အမ်ားႀကီး အသံုး၀င္သလို ေပ်ာ္ရႊင္စရာ ေကာင္းပါတယ္။ Ethics ဟာ လူ.အသက္ေပါင္းမ်ားစြာကို ကယ္တင္ႏိုင္သလို ေနေကာင္းေအာင္လည္း ေစာင့္ေရွာက္ေပးႏိုင္တယ္။ လူ.အခြင့္အေရး ဆိုတာေတြထက္ အမ်ားႀကီး တန္ဖိုးျမင့္မားပါတယ္။ အၾကမ္းဖက္သမားလည္း လူပဲေလ။ သူ.မွာလည္း လူ.အခြင့္အေရး ရွိတာပဲေလ။ လူသတ္ဖို. လူ.အခြင့္အေရးမ်ိဳးေလ။ အသတ္ခံရတဲ့လူမွာလည္း လူ.အခြင့္အေရး ရွိရဲ.သားနဲ. ဘာလို. အသတ္ခံရတာတုန္း။

                          တစ္ခါတစ္ေလ ကၽြန္ေတာ္ေတြးမိပါတယ္။ လူသားတိုင္း တိရိစာၧန္ထက္ အသိဥာဏ္ ပို မျမင့္မားဘူးလို. ေတြးမိပါတယ္။ လူ.အခြင့္အေရး အရ မီတာခ မွန္မွန္ ေဆာင္ရပါတယ္။ အခြန္ မွန္မွန္ ေဆာင္ရပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို.ဟာ တာ၀န္၀တၱရားေတြကို အသိဥာဏ္/ဆင္ျခင္ဥာဏ္နဲ. လုပ္ေဆာင္ေနၾကရတဲ့ လူသားေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ၀တၱရား ပ်က္ကြက္တဲ့ လူ (သို.) အသိဥာဏ္ မရွိတဲ့ လူဟာ လူ.အခြင့္အေရးေတြနဲ. မထိုက္တန္ပါဘူး။ လူနဲ. တိရိစာၧန္ ခြဲျခားထားတဲ့ အဓိကအက်ဆံုး အရာက လူ.အခြင့္အေရး (Human Rights) မဟုတ္ဘဲ က်င့္၀တ္တန္ဖိုး (Ethical Values) ေတြပဲ ျဖစ္တယ္လို. ကၽြန္ေတာ္ကေတာ့ ေလးေလးနက္နက္ ယံုၾကည္ေနမိပါေတာ့တယ္။


                          ဒီမိုကေရစီႏွင့္ စပ္လ်ဥ္းေသာ အေရးအသားမ်ား အပိုင္း (၄) + (၅) ဒီတြင္ ၿပီးပါၿပီ။


                           [ L, E, J ဆိုတဲ့ Separation of Powers ဆိုတာ ေရွးေဟာင္း ၀ါဒ သေဘာတရားတစ္ခုလို. ၿဗိတိန္လူမ်ိဳး ႏိုင္ငံေရး ေတြးေခၚပညာရွင္ Harold Laski (၁၈၉၃ – ၁၉၅၀) က ေရးခဲ့တဲ့အတြက္ ဖက္ဒရယ္၀ါဒ အေၾကာင္းကို အမ်ားႀကီး ေလ့လာရပါဦးမယ္။ သူက “Authority must be federal.” ျပည္ေထာင္စုအာဏာ လို. ဆိုပါတယ္။ အာဏာကို ဗဟိုဦးစီး ခ်ဳပ္ကိုင္မထားဘဲ Local အလိုက္၊ Functional အလိုက္ အဖြဲ.အစည္းအသီးသီးကို ေပးအပ္ ခြဲေ၀သင့္တယ္လို. ဆိုတယ္။ ဌာနအသီးသီးအလိုက္ အလုပ္ၾကမ္းသမားက အစ၊ လက္ေတြ. လုပ္ေဆာင္ေနသူ အမႈထမ္းေတြ အလယ္၊ အာဏာပိုင္ အရာရွိေတြ အဆံုး အကုန္ပါ၀င္တဲ့ အႀကံေပး ဥာဏ္ေပး အဖြဲ. (Advisory Bodies) မ်ား ထားရွိသင့္တယ္လို. ဆိုၿပီး သူတို.ေတြအားလံုး ပါ၀င္တဲ့ (သို.) သူတို.ရဲ. ကိုယ္စားလွယ္ေတြ ပါ၀င္တဲ့ စည္းေ၀းပြဲမ်ား တိုင္ပင္ ျပဳလုပ္ျခင္းျဖင့္ မွန္ကန္တဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြ၊ တိုးတက္မႈ ေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္မွာ ျဖစ္တယ္လို. ဆိုတယ္။ တစ္ၿမိဳ.စီအလိုက္ ျမဴနီစပယ္ (Municipal) လို အဖြဲ.မ်ိဳးေတြကိုလည္း လုပ္ပိုင္ခြင့္ အာဏာ ပိုမို ေပးအပ္ျခင္းျဖင့္လည္း ပိုမို ထိေရာက္ႏိုင္တယ္လို. Laski က ယူဆတယ္။ လႊတ္ေတာ္မွာ ျပႆနာ အမ်ိဳးမ်ိဳးကို မတင္သြင္းမီ ႀကိဳတင္ စဥ္းစားႏိုင္ၾကရန္ လႊတ္ေတာ္ အမတ္ ေကာ္မတီေတြကို ဖြဲ.စည္းသင့္တယ္လို. ဆိုတယ္။ စက္မႈ လက္မႈ လုပ္ငန္းေတြအတြက္ (ပုဂၢလိက + အစိုးရ) စနစ္တက် လုပ္ေဆာင္သြားႏိုင္ဖို. ေကာင္စီ (Industrial Council) ေတြ ဖြဲ.စည္း ထားရွိသင့္တယ္လို. ဆိုပါတယ္။ အဲဒီေကာင္စီကို စက္မႈလက္မႈဆိုင္ရာ ဥပေဒေတြ သတ္မွတ္ပိုင္ခြင့္ကိုလည္း ေပးအပ္ၿပီး အဲဒီ စည္းမ်ဥ္း ဥပေဒေတြကို သက္ဆိုင္ရာ ၀န္ႀကီးဌာနေတြနဲ. လႊတ္ေတာ္ရဲ. ခ်ဳပ္ကိုင္မႈ ေအာက္မွာသာ ရွိသင့္တယ္လို. ဆိုပါတယ္။ သူ.အယူအဆတခ်ိဳ.ဟာ စိတ္၀င္စားဖို. ေကာင္းလို. ဆက္ေလ့လာရပါဦးမယ္]

                           [ေနာက္ ၂ လ ေက်ာ္ေလာက္ ၾကာဦးမယ့္ အပိုင္း (၆) မွာေတာ့ ဒီမိုကေရစီ ပံုစံအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ. Federalism အေၾကာင္းကို (မိတ္ဆက္သေဘာ ျဖစ္ျဖစ္) ေသခ်ာ ေျပာႏိုင္ေအာင္ ဆက္လက္ႀကိဳးစားသြားပါဦးမယ္။ အခုလို ၿပီးတဲ့အထိ ဖတ္ရွဳေပးတဲ့အတြက္ အမ်ားႀကီး ေက်းဇူးတင္ရပါတယ္။]


အဆင္ေျပႏိုင္ၾကပါေစ။
ခြန္းခ်ိဳ
စက္ ၂၇ - ေအာက္ ၂   

ဒီမိုကေရစီႏွင့္ စပ္လ်ဥ္းေသာ အေရးအသားမ်ား (အပိုင္း - ၄)

အႀကိဳက္ဆံုးအာဏာရွင္စနစ္ (အမွာစာ)




                              ဒီမိုကေရစီအေၾကာင္းကို တတြတ္တြတ္ ေရးေန၊ ေျပာေနတဲ့ေကာင္က အႀကိဳက္ဆံုးအာဏာရွင္စနစ္လို. ေျပာလိုက္လို. အထင္မလြဲေစလိုပါ။ ကမာၻေပၚမွာ ကၽြန္ေတာ္ အႀကိဳက္ဆံုး အာဏာရွင္တစ္ေယာက္ ရွိေၾကာင္း ၀န္ခံလိုပါတယ္္။ သူကေတာ့ ၁၉၅၉ - ၁၉၉၀ ထိ စင္ကာပူႏိုင္ငံရဲ. ပထမဆံုး၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ လုပ္ခဲ့ၿပီး လက္ရွိခ်ိန္ထိ Minister Mentor (၀န္ႀကီး အၾကံေပး) လုပ္ေနေသးတဲ့ လီကြမ္ယု (Lee Kuan Yew) ပဲျဖစ္ပါတယ္။ ကမာၻေပၚမွာ သက္တမ္းအရွည္ဆံုး၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ (၃၁ ႏွစ္ၾကာ)၊ တစ္ဦးတည္းေသာ အမ်ားအက်ိဳးေဆာင္ အာဏာရွင္ (Benevolent Dictator) လို. ေျပာရင္ လြန္မယ္ (လံုး၀) မထင္ပါ။ သူတည္ေထာင္ခဲ့တဲ့ People’s Action Party (၁၉၅၉ - လက္ရွိ) ဟာ ဂ်ပန္က Liberal Democratic Party of Japan (LDPJ) လို၊ ထိုင္၀မ္က Kuomintang လို၊ ေတာင္အာဖရိကႏိုင္ငံက မင္ဒဲလား ရဲ. African National Congress Party လို၊ အိႏၵိယက Sonia Gandhi ရဲ. Indian National Congress Party တို.လိုမ်ိဳး Dominant Party System အမ်ိဳးအစား ျဖစ္ပါတယ္။ (Party System ေတြအေၾကာင္းကို ေအာက္မွာ ရွင္းလင္းထားပါတယ္) ၁၉၅၉ ကတည္းက ေရြးေကာက္ပြဲတိုင္း အႏိုင္ရထားေတာ့ အာဏာကို အပိုင္စီးထားသလို၊ ပါလီမန္ကို `ခ်ဳပ္´ ထားသလို ျဖစ္ေနတယ္။ ႏိုင္ငံေရးအရၾကည့္ရင္ Political Democracy မရွိဘူးလို. ေျပာႏိုင္ပါတယ္။ (ဥပမာ - လီကြမ္ယု ကို ၾကည့္မရလို. လမ္းေပၚမွာ ဆႏၵျပ၊ ေအာ္ဆဲရင္ `အထဲ´ ေရာက္ႏိုင္တယ္။ ေအာ္ခ်င္တိုင္း၊ ေရးခ်င္တိုင္း ေအာ္ခြင့္၊ ေရးခြင့္ မရွိ။ လူ.အခြင့္အေရးကန္.သတ္ခ်က္တခ်ိဳ. ရွိ။ ညစ္ညမ္း၀က္ဘ္ဆိုက္တခ်ိဳ.ကို ပိတ္ပင္ထား။ ႏိုင္ငံေရးသေဘာထားကြဲလြဲမႈကို အျဖစ္မခံ၊ ထိန္းခ်ဳပ္ကန္.သတ္ထားတယ္) ဒါေပမဲ့ လီကြမ္ယု တကယ္က်င့္သံုးခဲ့တဲ့ လမ္းစဥ္က Economic Democracy လို. ေခၚပါတယ္တဲ့။ အလြယ္ေျပာရရင္ Economic Democracy ဆိုတာ လူမႈေရးနဲ. စီးပြားေရး သာတူညီမွ်ရွိေရး၊ တိုးတက္တည္ၿငိမ္မႈရွိေရးတို.ကို အဓိက ေဖာ္ေဆာင္တဲ့ (ႏိုင္ငံေရးနဲ. မဆိုင္တဲ့) အယူအဆတစ္မ်ိဳး ျဖစ္ပါတယ္။ အစိုးရက ခ်ဳပ္ကိုင္ထားတဲ့ စီးပြားေရးလက္၀ါးႀကီးအုပ္မႈ (Centralized Corporate Monopoly/ Corporate Capitalism) ေတြေတာ့ ရွိတယ္။ ဒါေပမဲ့ တျခား ဘယ္အာဏာရွင္ေတြနဲ.မွ မတူတဲ့အခ်က္က ျပည္သူလူထုရဲ. လူမႈစီးပြား ဖြံ.ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ (Socio-economic Development) ကို အၿမဲေရွးရွဳ အာရံုစိုက္တာပါပဲ။ Social Equality (လူမႈညီမွ်ခ်က္) နဲ. Scarcity Management (သယံဇာတ ရွားပါးမႈ စီမံခန္.ခြဲတာ) ကို ႏိုင္ႏိုင္နင္းနင္း ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းႏိုင္တယ္။ Development Plan ကို ေရတိုေရာ ေရရွည္စီမံကိန္းေတြေရာ ခ်မွတ္တယ္။ ပညာေရးကို လြတ္လပ္ေရးရကတည္းက ႏိုင္ငံတည္ေဆာက္ေရးအတြက္ လက္နက္တစ္ခုလို အသံုးခ်တယ္။ ၁၉၆၀ တ၀ိုက္ေလာက္က စင္ကာပူရဲ. စီမံကိန္းအုတ္ျမစ္တခ်ိဳ.ကို ေျပာျပခ်င္ပါတယ္။ (Ruth Gruber တည္းျဖတ္တဲ့ ၁၉၆၅ ခုႏွစ္ထုတ္ Science and the New Nations စာအုပ္ကို မွီျငမ္းပါတယ္။ ပန္းဆိုးတန္းလမ္းေဘးက ေပါေခ်ာင္ေကာင္း ေကာက္ရတဲ့ အဲဒီစာအုပ္ေဟာင္းႀကီးက ၁၉၆၀၊ အစၥေရးမွာ က်င္းပခဲ့တဲ့ သိပၸံပညာရွင္ေတြနဲ. ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ေတြ ေတြ.ဆံုေဆြးေႏြးၾကတဲ့ ညီလာခံမိန္.ခြန္းေတြကို စုစည္းတည္းျဖတ္ ထုတ္ေ၀တာမ်ိဳး။ အဲလိုမ်ိဳး သိပၸံနဲ. ႏိုင္ငံေရး ေတြ.ဆံုညီလာခံလုပ္တာ ကမာၻေပၚမွာ ပထမဆံုးလို. ဆိုတယ္။ အဲဒီ ညီလာခံမွာ စင္ကာပူပညာေရး၀န္ႀကီး Yong Nyuk Lin မိန္.ခြန္းတက္ေျပာပါတယ္။ စာအုပ္ထဲမွာ ပါတဲ့ အဲဒီ မိန္.ခြန္းအေၾကာင္း နည္းနည္းျပန္ေျပာျပခ်င္ပါတယ္) အဲဒီတုန္းက (၁၉၅၉ - ၁၉၆၀) စင္ကာပူလူဦးေရရဲ. ၄၃ ရာခိုင္ႏႈန္းက အသက္ ၁၅ ေအာက္ ကေလးေတြတဲ့။ အဲေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္ဘ႑ာရဲ. ၄ ပံု ၁ ပံု ကို ပညာေရးအတြက္ (တကယ္) အျပည့္သံုးတယ္။ ၆ ႏွစ္ၾကာတက္ရတဲ့ မူလတန္းပညာေရးကို ကေလးတိုင္း (အခမဲ့) တက္ေစခဲ့တယ္။ မူလတန္းၿပီးေတာ့မွ ပညာေရးဓာတ္ခံ အထံုမပါတဲ့ ကေလးေတြကို Vocational Schooling (အသက္ေမြး၀မ္းေၾကာင္းဆိုင္ရာ ပညာသင္ေက်ာင္း) မွာ ၂ ႏွစ္ တက္ေစၿပီး Semi-skilled workers (အသင့္အတင့္ ကၽြမ္းက်င္လုပ္သား) ျဖစ္လာေအာင္ ေလ့က်င့္သင္ၾကားေပးတယ္။ ပညာေရးလိုလားတဲ့ (Academically-inclined) ကေလးေတြက်ေတာ့ အဲဒီ အခမဲ့ မူလတန္းၿပီးရင္ အလယ္တန္းပညာေရး (Secondary Education) ကို ဆက္တက္ေစတယ္။ အလယ္တန္းမွာမွ Academic, Technical, Commercial Types စသျဖင့္ ခြဲျခား ေရြးခ်ယ္ သင္ေပးတယ္။ (အခမဲ့ မဟုတ္ေတာ့ဘူး) လူမ်ိဳးကြဲမ်ားသလို (Chinese, Malayan, Indian) ဘာသာစကားကြဲမ်ားတဲ့ (English, Chinese, Malay, Tamil စသျဖင့္။ အဲဒီတုန္းက အေျပာအမ်ားဆံုးက Malay နဲ. English) စင္ကာပူႏိုင္ငံငယ္ေလးရဲ. အလယ္တန္းပညာေရး ထုတ္ကုန္ဟာ ကေလးတိုင္း ဘာသာစကား ၂ ခု အနည္းဆံုး တတ္ကိုတတ္ရမယ္ ဆိုတာပါပဲ။ ႏိုင္ငံလူဦးေရ ၁.၆ သန္းမွာ ၈၀ ရာခိုင္ႏႈန္းက တရုတ္လူမ်ိဳးေတြ ဆ္ိုေပမယ့္ ၁၉၅၉ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အျပတ္အသတ္ အႏိုင္ရထားတဲ့ လီကြမ္ယုရဲ. People’s Action Party က တရား၀င္ ရုံးသံုးဘာသာစကားကို Malay ကိုသာ အဲဒီတုန္းက သတ္မွတ္ထားခဲ့တယ္။ (သူတို. လြတ္လပ္ေရးရဖို. Malaya တို.က ပူးေပါင္းကူညီေပးခဲ့တာကို ဂုဏ္ျပဳတဲ့ သေဘာမ်ိဳးနဲ.လို. ဆိုတယ္။ အခု နာမည္ေက်ာ္ NUS (National University of Singapore) ဆိုတာ အရင္တုန္းက University of Malaya လို. ေခၚခဲ့တာ၊ ၁၉၆၂ ေရာက္မွ University of Singapore ဆိုၿပီး ျဖစ္လာၿပီး Malaya တို.ရဲ. လႊမ္းမိုးမႈကို တျဖည္းျဖည္းခ်င္း ေလွ်ာ့ခ်ခဲ့တယ္) စင္ကာပူႏိုင္ငံ အဘက္ဘက္က တိုးတက္မႈမွာ Polytechnic Institute က အဓိကေနရာမွာ ပါ၀င္ၿပီး Professional Technicians ေတြ ေမြးထုတ္ေပးတယ္။ အဲဒီတုန္းက တကၠသိုလ္ပညာေရး (Higher Education) ကို သင္ယူတာ တစ္ႏိုင္ငံလံုးမွာမွ ၁,၆၂၅ ေယာက္ပဲ ရွိခဲ့တယ္တဲ့။

                         ကမာၻႀကီးကို ကိုင္လႈပ္ခဲ့တဲ့ တရုတ္တို.ရဲ. ကြန္ျမဴနစ္၀ါဒ၊ အိႏၵိယရဲ. ပါလီမန္ ဒီမိုကေရစီစနစ္၊ အင္ဒိုနီးရွားရဲ. Guided Democracy တို.ေတြနဲ. ယွဥ္ၿပိဳင္ႏိုင္ဖို.အတြက္ တစ္သီးပုဂၢလ လြတ္လပ္မႈအေပၚ ကန္.သတ္ခ်က္တခ်ိဳ. ျပဌာန္းထားတဲ့ ပါလီမန္ ဒီမိုကေရစီစနစ္မ်ိဳးကိုသာ ႀကိဳးစားထိန္းခဲ့တယ္။ ၀န္ႀကီးေျပာတဲ့ မိန္.ခြန္းထဲမွာ မွတ္သားဖြယ္ အေကာင္းဆံုးကေတာ့ “We require more discipline of the masses without overstepping into totalitarianism. In short, we hope to change the social structure of Singapore through peaceful revolution – by legislation, by example, and by honest hard work.” ဆိုတာေလးပါပဲ။ ေရွ.မွာ Totalitarianism လို.ေျပာၿပီး ေနာက္မွာ Peaceful Revolution လို.ေျပာတာကို ၾကည့္ရင္ အဲဒီတုန္းက “ေဟာ့” ျဖစ္ေနတဲ့ ထင္တိုင္းႀကဲ အာဏာရွင္၀ါဒနဲ. ကြန္ျမဴနစ္၀ါဒတို.ကို သာသာေလး `ႏွိပ္´ ထားသလိုပဲ။ ဘာသာျပန္ၾကည့္ရရင္

                        `အၾကြင္းမဲ့အာဏာရွင္စနစ္ထဲကို ေဘာင္ေက်ာ္၊ သြတ္သြင္းစရာမလိုဘဲဲ ျပည္သူလူထုဘက္က အလိုက္တသိ စည္းကမ္းထိန္းသိမ္းမႈ ရွိတာမ်ိဳးကို ကၽြန္ေတာ္တို.အေနနဲ. ပိုအလိုရွိပါတယ္။ အတိုခ်ဳံးေျပာရရင္ စင္ကာပူရဲ. လူမႈစနစ္တည္ေဆာက္ပံုကို ဥပေဒေတြ ေသခ်ာခ်မွတ္ၿပီး ရိုးရိုးသားသား ႀကိဳးစားေဆာင္ရြက္ၾကရင္း စံနမူနာျပ ေနထိုင္ကာ ၿငိမ္းခ်မ္းသာယာစြာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲသြားႏိုင္ဖို. ကၽြန္ေတာ္တို. ေမွ်ာ္လင့္မိပါတယ္။ ´

ပါတီစနစ္ ၄ မ်ိဳး

အေပၚမွာတုန္းက Dominant Party System လို. ေရးခဲ့မိလို. ႀကံဳတုန္း Party System ၄ မ်ိဳးအေၾကာင္း မိတ္ဆက္သေဘာမ်ိဳး ေျပာခ်င္ပါတယ္။

(၁) Single-party System ။ ။ အဲဒီစနစ္က ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံေတြမွာ မရွိဘူး။ ဥပမာ - BSPP (ေခၚ) မဆလပါတီ၊ တရုတ္နဲ. ဗီယက္နမ္တို.က ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ၊ က်ဴးဘား၊ လာအို၊ ေျမာက္ကိုရီးယားတို.က လက္၀ဲယိမ္းတဲ့ ဆိုရွယ္လစ္/ကြန္ျမဴနစ္ပါတီေတြလိုမ်ိဳး…..စသျဖင့္….။ အာဏာရွင္ ဆန္တယ္။ အထက္ --> ေအာက္ တိုက္ရိုက္ပံုစံပဲ သြားတယ္။

(၂) Multi-party System ။ ။ ကမာၻ.ႏိုင္ငံအမ်ားစုမွာ အဲဒီစနစ္က်င့္သံုးပါတယ္။ ဥပမာ - ျပင္သစ္၊ အီတလီ၊ ဂ်ာမနီနဲ. UK မွာ Liberal Democrats, Conservative, Labour ဆိုၿပီး ကြဲသလိုမ်ိဳး….စသျဖင့္…..) ယွဥ္ၿပိဳင္မႈသေဘာ (Competitive) ျဖစ္တယ္။

(၃) Two-party System ။ ။ ဒီစနစ္က ရွင္းတယ္။ က်င့္သံုးတဲ့ ႏိုင္ငံေတာ့ ရွားတယ္။ ဥပမာ - ဇင္ဘာေဘြ၊ ပါလက္စတိုင္း၊ အေမရိကန္ (Democratic vs. Republican)….စသျဖင့္) သူလည္း Competitive ျဖစ္တယ္။

(၄) Dominant Party or One-party System (လူႀကိဳက္မ်ား၊ သက္ေတာ္ရွည္ပါတီ) ။ ။ Single-party System နဲ. ကြဲတဲ့အခ်က္က ဒီမိုကေရစီ ဆက္စပ္ရပ္၀န္းေတြ (Democratic Contexts) မွာ Dominant Party စနစ္ ျဖစ္ႏိုင္တယ္ဆိုတာနဲ. အာဏာရွင္ မဆန္ဘူးဆိုတာပါပဲ။ ဥပမာ - အိႏၵိယရဲ. Dominant Party ျဖစ္တဲ့ Indian National Congress ကို ဒီမိုကေရစီ တည္ၿငိမ္မႈ ေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္လို. ဆိုၿပီး အိႏိၵယလူမ်ိဳးေတြက လိုလားစြာ မွတ္ယူေထာက္ခံထားၾကတာ ေတာ္ေတာ္ၾကာပါၿပီ။ စင္ကာပူေကာ ဘာထူးေသးလဲ။ ၂၀၀၆ ေရြးေကာက္ပြဲတုန္းက PAP က ပါလီမန္အမတ္ ေနရာစုစုေပါင္း ၈၄ မွာ ၈၂ ေနရာေတာင္ အႏိုင္ရခဲ့တယ္ဆိုပဲ။ သေဘာက အစိုးရ Active ျဖစ္ေနသေရြ. (တိုင္းျပည္နဲ. လူမ်ိဳး အက်ိဳးစီးပြားကို တကယ္ေဆာင္ရြက္ေနသေရြ.) လူထုက Passive ျဖစ္ၿပီး ႏွပ္ေနရံု၊ ေထာက္ခံေနလိုက္ရံုပါပဲ။ အကယ္၍ အစိုးရက Active မျဖစ္ဘူးဆိုရင္ေတာ့ …………………။

ပါလီမန္စနစ္ (Parliamentary System) 


                            ပါလီမန္စနစ္မွာ Head of Government (Prime Minister) နဲ. Head of State (Figurehead/Hereditary Monarch/Constitutional Monarch) တို.အေၾကာင္း။ (Head of State = ႏိုင္ငံေတာ္ အႀကီးအကဲ // Head of Government = အစိုးရ အႀကီးအကဲ) Figurehead ဆိုတာ လုပ္ပိုင္ခြင့္မရွိတဲ့ အေဆာင္ေယာင္ ဟန္ျပေခါင္းေဆာင္ (Ceremonial Symbol သေဘာမ်ိဳး)။ အိႏၵိယရဲ. Figurehead က သမၼတ၊ UK မွာဆို ဘုရင္မ၊ ဂ်ပန္၊ ထို္င္းနဲ. စပိန္တို.မွာဆို Figurehead က ဘုရင္ စသျဖင့္။ Head of Government ျဖစ္တဲ့ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ကသာ တကယ္လုပ္ရတဲ့ ေခါင္းေဆာင္။ Parliamentary System မွာမွ လႊတ္ေတာ္တစ္ရပ္ (Unicameral System) ရွိတဲ့ ႏိုင္ငံေတြ (စင္ကာပူ၊ နီေပါ၊ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္……) ရွိသလို လႊတ္ေတာ္ ႏွစ္ရပ္ --> (Two Houses) --> (အထက္လႊတ္ေတာ္ + ေအာက္လႊတ္ေတာ္) --> (Upper Chamber + Lower Chamber) --> (Bicameral System) ရွိတဲ့ အိႏၵိယ၊ ဂ်ပန္၊ UK …………စသျဖင့္ ရွိပါတယ္။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကိုင္းခြဲ (Executive Branch) ကို ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးေဆာင္တဲ့ Cabinet (၀န္ႀကီးမ်ားအဖြဲ.) တို.က ဦးစီးၿပီး ဥပေဒျပဳအဖြဲ. (Legislature) ကို တိုက္ရိုက္တာ၀န္ခံ လိုက္နာရသလို Legislature ကလည္း ေနာက္ကြယ္ကေန ေစာင့္ၾကည့္ေနပါတယ္။ (Legislature ကို Parliament (သို.) Diet (သို.) Chamber စသျဖင့္ ေခၚၾကတယ္။ ပါလီမန္စနစ္မွာ ပံုမွန္အားျဖင့္ Legislature ကို ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္က ျဖစ္ေစ၊ Cabinet က ျဖစ္ေစ၊ (၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ + Cabinet) က ျဖစ္ေစ တရား၀င္ ဖ်က္သိမ္းပိုင္ခြင့္ရွိတယ္။ ဓနသဟာယႏိုင္ငံေတြ (UK, Canada, Australia, New Zealand) မွာေတာ့ ပါလီမန္စနစ္ကို Westminster System လို.ေခၚၾကတယ္။ လန္ဒန္က Houses of Parliament ကို Palace of Westminster လို.လည္း တင္စားေခၚေ၀ၚၾကတယ္။ အခန္းက႑ေတြ၊ လုပ္ေဆာင္ပံုေတြကေတာ့ ႏိုင္ငံအလိုက္ ကြာျခားမႈ ရွိႏိုင္ပါတယ္။



သမၼတစနစ္ (Presidential System)


                           သမၼတစနစ္မွာ Head of State နဲ. Head of Government က သမၼတ တစ္ေယာက္တည္းပဲ။ ရွင္းတယ္။ အဓိက အေျခခံထားတာက Legislative နဲ. Executive ကို ျခားနားေရးပါပဲ။ Separation of Powers အရ ဥပေဒေတြကို Legislative Power က ျပဌာန္းေပမယ့္ သမၼတ မွာ Veto ရွိတယ္။ ဒါေပမဲ့ Legislative ရဲ. Supermajority (ေပါင္းစည္းစြမ္းအားအမ်ားစု) က အဲဒီ သမၼတ Veto ကို ဖယ္ရွားႏိုင္တယ္။ သမၼတနဲ. ဥပေဒျပဳအဖြဲ. (Legislature) ၾကားမွာ Checks and Balances System နဲ. ပါ၀ါ သံုးသပ္ခ်ိန္ဆမႈေတြ ျပဳလုပ္ၾကတယ္။ ဥပေဒေတြ ျပဌာန္းတဲ့အခါ သမၼတမွာ အထူးခံစားခြင့္အာဏာေတြ ရွိတယ္။ ဥပေဒမူၾကမ္းေတြကို Veto သံုးၿပီး ပယ္ခ်ႏိုင္တယ္။ သမၼတမွာ သက္တမ္းရွိသလို (၄ ႏွစ္ (သို.) ၅ ႏွစ္) Legislature မွာလည္း သက္တမ္းရွိတယ္။ သက္တမ္းေစ့မွ Legislature ကို ဖ်က္သိမ္းပိုင္ခြင့္ ရွိတယ္။ Legislature ကို ဂရုစိုက္စရာမလိုဘဲ ၀န္ႀကီးအဖြဲ.၀င္ကို သမၼတက စိတ္ႀကိဳက္ေရြးခ်ယ္ႏိုင္တယ္။ သံအမတ္ (Ambassador) ကိုလည္း Head of State အျဖစ္ သမၼတမွာ သတ္မွတ္ပိုင္ခြင့္အာဏာ ရွိတယ္။ ႏိုင္ငံျခားေရးမူ၀ါဒ (Foreign Policy) ကို စိတ္ႀကိဳက္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ရန္ အာဏာ ေပးအပ္ခံထားရျခင္း သေဘာမ်ိဳး။ သမၼတမွာ ဖြဲ.စည္းပံုဆိုင္ရာ အာဏာ (Constitutional Authority) ရွိတယ္။ သမၼတကို စစ္ေသနာပတိ (Commander-in-chief) ဆိုတဲ့ Constitutional Title ကို မည္ကာမတၱ သေဘာမ်ိဳး ေပးအပ္ထားၿပီးသားလည္းျဖစ္တယ္။


ကျပား စနစ္ (သို.) သမၼတ တစ္ပိုင္း၊ ပါလီမန္တစ္ပိုင္း စနစ္ (Semi-presidential System/ Hybrid System)


                          ျပင္သစ္လို Semi-presidential system က်င့္သံုးတဲ့ ႏိုင္ငံမ်ိဳးလည္း ရွိတယ္။ အဲဒီစနစ္က ျပင္သစ္မွာ စေပၚၿပီး “a régime semi-présidentiel” ဆိုတဲ့ ျပင္သစ္စကားက ဆင္းသက္လာတယ္။ Semi-presidential System မွာ ၀န္ႀကီးအဖြဲ.က Legislature ကို တာ၀န္ခံ လိုက္နာစရာ မလိုဘူး။ သမၼတက စိတ္ႀကိဳက္ ၀န္ႀကီး ေရြးႏိုင္တယ္။ Head of State က အေဆာင္ေယာင္ Figurehead မ်ိဳးမဟုတ္ဘဲ အမ်ားဆႏၵနဲ. ေခါင္းေဆာင္အျဖစ္ ေရြးေကာက္ခံရတာမ်ိဳး။ သမၼတေရာ၊ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ေရာ (ဟန္ျပသက္သက္ Symbol မဟုတ္ဘဲ) တက္ၾကြလႈပ္ရွားအုပ္ခ်ဳပ္ၾကတယ္။ (ဥပမာ - ရုရွား၊ တရုတ္၊ ဗီယက္နမ္၊ Finland၊ ဇင္ဘာေဘြ၊ သီရိလကၤာ စသျဖင့္….သမၼတေရာ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ေရာ တက္ၾကြစြာ အုပ္ခ်ဳပ္တယ္) ပါလီမန္ ရွိေပမယ့္ ပါလီမန္ အလုပ္ကို ေလွ်ာ့ခ်တယ္။ ပါလီမန္က ဥပေဒျပဌာန္းပိုင္ခြင့္ သိပ္မရဘူး။ အစိုးရအဖြဲ.ကသာ အဓိကက်တယ္။ သမၼတနဲ. ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ၾကားမွာ Division of powers ရွိတယ္။ ဥပမာအလြယ္ေပးရရင္ သမၼတက Foreign Affairs (ျပည္ပေရးရာ) ကိုင္ရင္ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္က Domestic Affairs (ျပည္တြင္းေရး) ကိုင္တယ္။ သမၼတနဲ. ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ၾကား အာဏာခြဲေ၀မႈ မရွင္းခဲ့ရင္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ဖြဲ.စည္းပံုအေျခခံဥပေဒနဲ. တိုက္စစ္ၾကည့္လို. မရွင္းလင္းရင္ေသာ္လည္းေကာင္း ႏိုင္ငံေရးညီလာခံ က်င္းပၿပီး အေျဖရွာၾကရတယ္။ တခ်ိဳ.ႏိုင္ငံေတြကေတာ့ Constitution ထဲမွာ Division of Powers ကို ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ေတြ.ရတတ္တယ္။ ၀န္ႀကီးမ်ားအဖြဲ. (Cabinet) က သမၼတေရာ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္နဲ.ေရာ အဆင္ေျပေအာင္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ရတယ္။ သမၼတနဲ. ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ၾကား ႏိုင္ငံေရးခံယူခ်က္ မတိုက္ဆိုင္တဲ့အခါမ်ိဳး ရွိႏိုင္တယ္။ အဲဒီအခါ “Cohabitation” လို.ေခၚတဲ့ လက္မထပ္ဘဲ Living-together ေနတာမ်ိဳးကို က်င့္ႀကံၾကရတာေပါ့။ ဥပမာ - ၁၉၈၆ က ျပင္သစ္မွာ သမၼတက လက္၀ဲ၀ါဒီ (Leftist) ၊ Legislative Election (ဥပေဒျပဳေရြးေကာက္ပြဲ) မွာ ျပည္သူလူထုက ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္လိုက္တဲ့ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္က လက္ယာ၀ါဒီ (Rightist) ။ အဲဒီေတာ့ သမၼတမွာ မခ်စ္ေသာ္လည္း ေအာင့္ကာ မနမ္းခ်င္ရင္ေတာင္မွ Living-together ေနကို ေနရတဲ့ အေျခအေနမ်ိဳးကို ေရာက္သြားေရာေပါ့ ။ (အဲဒီ Semi-presidential system ကိုေရာ၊ Cohabitation ကိုေရာ ကၽြန္ေတာ္ ေသခ်ာနားမလည္ေသးပါ။ မခ်စ္ပါဘူးဆိုမွ ဘယ္သူက အတူေနခ်င္ပါ့မလဲကြယ္) Secularism, Leftist, Rightist ဆိုတဲ့ စကားလံုးေတြဟာ ၁၇၈၉ က အခြင့္ထူးခံလူတန္းစားေတြကို ျဖဳတ္ခ်ႏိုင္ခဲ့တဲ့ ကမာၻေက်ာ္ ျပင္သစ္ေတာ္လွန္ေရး (French Revolution) အၿပီးမွာ တီထြင္၊ ေပၚေပါက္လာၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အေပၚယံအားျဖင့္ လက္၀ဲယိမ္းႏိုင္ငံေရး (Left-wing Politics)ဆိုတာ ဆိုရွယ္လစ္၀ါဒ (Socialism), မင္းမဲ့၀ါဒ (Anarchism) တို.ကို ကိုယ္စားျပဳၿပီး လက္ယိမ္းႏိုင္ငံေရး (Right-wing Politics) ဆိုတာ အရင္းရွင္၀ါဒ (Capitalism)၊ Conservative ၊ Liberal Democracy ၊ ေစ်းကြက္စီးပြားေရး (Market Economy) တို.ကို ရည္ညႊန္းပါတယ္။

                               ေယဘုယ်အားျဖင့္ သမၼတစနစ္မွာ ႏိုင္ငံေရးအယူအဆ ကြဲလြဲတဲ့ ပါတီ ရွားတတ္တယ္။ [ဥပမာ - အေမရိကန္ (Democratic Vs. Republican) Two-party System] ပါလီမန္စနစ္မွာေတာ့ Ideology ကြဲလြဲတဲ့ ပါတီ မ်ားတတ္တယ္။ [ဥပမာ - UK၊ Multi-party System] Semi-presidential System ကေတာ့ သမၼတ ပါတီနဲ. ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ပါတီၾကား မူ၀ါဒကြဲတာ အမ်ိဳးမ်ိဳး ရွိႏိုင္ပါတယ္။

                               အခုေရးခဲ့တာေတြဟာ အၾကမ္းဖ်င္း ပင္မေၾကာရိုး စမ္းျပရုံေလာက္မွ်သာ ျဖစ္လို. ပံုေသကားခ်ပ္ အတိအက် မမွတ္ယူေစလိုပါ။ Semi-presidential System မဟုတ္ဘဲ သမၼတစနစ္ထဲ အက်ံဳး၀င္ေပမယ့္ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္လည္း ရွိေနတဲ့ ေတာင္ကိုရီးယားနဲ. သီရိလကၤာတို.လို ျခြင္းခ်က္ႏိုင္ငံေတြလည္း ရွိေနပါတယ္။ သမၼတစနစ္ဆိုေပမယ့္ ေတာင္အာဖရိကႏိုင္ငံရဲ. တကယ့္ အစိုးရစနစ္ကို အတိအက်အားျဖင့္ Mixed Republican System လို.ေခၚပါတယ္တဲ့။ အေသးစိတ္ အတိအက် မွန္မွန္ကန္ကန္ က်ယ္က်ယ္ျပန္.ျပန္. သိႏိုင္ဖို.အတြက္ အမ်ားႀကီးကို ေလ့လာရပါဦးမယ္။



ဒီမိုကေရစီနဲ. စပ္လ်ဥ္းမႈ ရွိ၊ မရွိ


                        အေပၚကဟာေတြကို ဖတ္ၿပီး ဒီမိုကေရစီနဲ. ဘာမွ မဆိုင္ဘူးလို. မထင္လိုက္ပါနဲ.။ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံေတြ ဆိုေပမယ့္ အစိုးရဖြဲ.စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုအမ်ိဳးမ်ိဳး ကြဲေနႏိုင္ေသးတယ္ ဆိုတဲ့ အခ်က္ကိုသာ အဓိက ရည္ညႊန္းလိုရင္းပါ။ အုပ္ခ်ဳပ္ပံု၊ ဖြဲ.စည္းပံု ကြဲတဲ့အတြက္ ႏိုင္ငံသားရပိုင္ခြင့္မွာ ကြဲႏိုင္သလို လူ.အခြင့္အေရး ကန္.သတ္မႈမွာလည္း အမ်ိဳးမ်ိဳး ကြဲထြက္ကုန္ပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ ဒီမိုကေရစီစနစ္ဆိုတာႀကီးမွာလည္း ျပႆနာေတြ၊ စိန္ေခၚမႈေတြ၊ ၀ိေရာဓိေတြနဲ. ရင္ဆိုင္ႀကံဳေတြ.လာခဲ့ရပါၿပီ။ ဒီမိုကေရစီ အေၾကာင္း တစ္ေက်ာ့ျပန္ ေရာက္ရွိလာျပန္ပါၿပီ။



၃း၀ ။ ။ မဲဆႏၵ ျပႆနာ၊ ၀ိေရာဓိ အသြင္ ၃ မ်ိဳး၊ လူ.အခြင့္အေရး ကန္.သတ္ခ်က္တခ်ိဳ.ႏွင့္ က်င့္၀တ္




၃း၁ ။ ။ ဒီမိုကေရစီႏွင့္ မဲဆႏၵ ျပႆနာ




                             ဆိုၾကပါစို.။ တစ္ႏိုင္ငံလံုးမွာ မဲေပးႏိုင္တဲ့ လူဦးေရ ၁၀၀ % မွာ ၅၀ % က မဲ မေပးဘဲ ေနရင္ ဘယ္လိုလုပ္မလဲ။ က်န္တဲ့ မဲေပးမယ့္လူ ၅၀ % မွာမွ လူႀကိဳက္မ်ား ပါတီ ၂ ခု က အသာရေအာင္ လုၾကရမယ္။ ပါတီ A က တစ္ႏိုင္ငံလံုးရဲ. မဲဆႏၵရွင္ စုစုေပါင္း ၁၀၀ % မွာ ၂၆ % ရၿပီး ၂၄ % ပဲရတဲ့ ပါတီ B ကို ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အႏိုင္ရသြားတယ္ဆိုပါစို.။ ဒီမိုကေရစီ ဟုတ္ပါ့ဦးမလား။ စဥ္းစားစရာ ျဖစ္လာၿပီ။ Majority Rule သေဘာကို ေမးခြန္းထုတ္စရာ ျဖစ္လာၿပီ။ အေမရိကန္နဲ. ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံတို.မွာ အဲလို ျဖစ္ရပ္ေလးေတြ ရွိခဲ့ဖူးတယ္။

                           အဲဒီ အႏိုင္ရတဲ့ ပါတီ A ကို မဲဆႏၵရွင္ စုစုေပါင္းရဲ. ၇၄ % ႀကီးမ်ားေတာင္ မဲ မေပးဘဲ ေနခဲ့ၾကတာဆိုေတာ့ ဒီမိုကေရစီ နားေစး၊ ေခ်ာင္းဆိုး ကင္းပါဦးမလား။ ကိုယ့္ဘက္မွာ ပရိသတ္နည္းေနမွေတာ့ အဲဒီ ေရြးေကာက္ခံရတဲ့ ပုဂၢိဳလ္က ျပည္သူလူထုတစ္ရပ္လံုး (၁၀၀ %) ကို ကိုယ္စားျပဳႏိုင္ပါဦးမလား။ စစ္မွန္တဲ့ ဒီမိုကေရစီစနစ္ ေဖာ္ေဆာင္ရာမွာ အဲလိုကိစၥေတြက စိုးရိမ္ပူပန္မႈကို ျဖစ္ေစတာေတာ့ အမွန္ပဲ။ အဲလိုေတြ မျဖစ္ရေလေအာင္ တခ်ိဳ.ႏိုင္ငံေတြမွာေတာ့ `မဲ မေပး၊ မေနရ´ ဥပေဒ ျပဌာန္းထားတယ္။ (ဥပမာ - ေဟာ္လန္) တခ်ိဳ.က်ေတာ့ မဟာမိတ္ဖြဲ.ၿပီး ျပတ္ျပတ္သားသား အႏိုင္ရဖို. ႀကိဳးစားၾကတယ္။ (မဟာမိတ္အခ်င္းခ်င္း စည္းလံုး ခိုင္မာ တည္ၿမဲဖို.ေတာ့ လိုမယ္) ပယ္မဲကို အားေပးတဲ့ တိုင္းျပည္ေတာ့ မၾကားဖူးေသးဘူး။

                           ဘာလို. မဲေပးသူ အေရအတြက္နည္းရသလဲ။ အေၾကာင္းအရင္း ၄ မ်ိဳး ရွိႏိုင္ပါတယ္။

(၁) မဲ ေပးဖို. စိတ္မ၀င္စားျခင္း (Voter Apathy)
(၂) မဲ ေပးခြင့္ မရရွိျခင္း (Disfranchisement)
(၃) လူထု ကိုယ္စားမျပဳတဲ့ ပါတီမ်ား (Parties not representing people)
(၄) မဲ ေပးရာတြင္ ၿခိမ္းေျခာက္ခံရျခင္း (Voter Intimidation)




                         မဲ ေပးဖို. စိတ္မ၀င္စားသူေတြ၊ မဲ မေပးလိုသူေတြကို တာ၀န္မဲ့သူေတြ၊ မ်ိဳးခ်စ္စိတ္မဲ့သူေတြလို. ေ၀ဖန္ အျပစ္တင္ေလ့ရွိၾကတယ္။ (သူမ်ားႏိုင္ငံေတြမွာေပါ့) လူ.အခြင့္အေရးမ်ားနဲ.အတူ တာ၀န္သိတတ္မႈ ရွိျခင္း (အသိႏွင့္ ယွဥ္သည့္ လြတ္လပ္မႈမ်ိဳး) ကို သူတို. အေနာက္ဘက္မွာ တန္ဖိုးထားၾကတယ္။ “With rights come responsibilities.” လို. ဆိုတယ္။ အဲဒီစကား မွန္ေပမယ့္ မဲေပးျခင္းဆိုတာကိုက တစ္ခုတည္းေသာ အဓိကအက်ဆံုး တာ၀န္တစ္ရပ္မ်ိဳးေတာ့ မဟုတ္ေသးေခ်။

                         ဆိုလိုတာ မဲ မေပးခင္ သိသင့္ သိထိုက္ေသာ ဗဟုသုတမ်ားကိုလည္း ရင္းႏွီးကၽြမ္း၀င္ထားပါမွ မွန္ကန္တဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြကို ခ်မွတ္ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အထင္ကရ ကမာၻ.ႏိုင္ငံႀကီးေတြမွာေတာင္ အႏိုင္ရ ပါတီေတြဟာ တစ္ခုနဲ. တစ္ခု သိ္ပ္မကြာျခားလွဘဲ မဲေပးသူတို.အေပၚ အာမခံခ်က္ေတြ၊ ကတိေတြ ေထြေထြထူးထူး ေပးႏိုင္တာမ်ိဳး၊ တည္ႏိုင္တာမ်ိဳး မေတြ.ရသေလာက္ပဲ။ အဲဒီေတာ့ မဲ မေပးဘဲ ေနတာ (သို.) မဲ ေပးဖို. စိတ္မ၀င္စားတာဟာ ယုတၱိ ရွိၿပီးရင္း ရွိလာၿပီ။ မဲ မေပးဘဲ ေနတာကိုက အသိဥာဏ္ရွိတဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ (Informed Decision) လိုမ်ိဳးေတာင္ ျဖစ္လာၿပီလို. ယူဆရမယ္။ မီဒီယာဘက္က ပံ့ပိုးမႈ အားနည္းတာ၊ စာနယ္ဇင္း အသံုးမက်တာေတြေၾကာင့္လည္း မဲ မေပးျဖစ္ေစဖို. အေၾကာင္းတရားေတြ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ပါတီေတြကိုကလည္း ျပည္သူလူထုဘက္က ေရြးခ်ယ္စရာ နည္းေအာင္ တမင္ ဖန္တီးေနၾကတာမ်ိဳးလည္း ျဖစ္ႏိုင္တယ္။

                          တခ်ိဳ.ႏိုင္ငံေတြမွာက်ေတာ့ အၾကမ္းဖက္ ၿခိမ္းေျခာက္မႈေတြေၾကာင့္ မဲ ေပးဖို. ခက္ခဲၾကရတာမ်ိဳးေတြ ရွိတယ္။ ဥပမာ - တပ္မေတာ္အလိုက် ပါတီကလြဲလို. တျခားပါတီ မဲေပးရင္ ဘာျဖစ္မယ္၊ ညာျဖစ္မယ္ စသျဖင့္ အဟန္.အတား လုပ္တတ္တာေလးေတြ ရွိတယ္။ ဇင္ဘာေဘြလို ႏိုင္ငံမ်ိဳးေပါ့။ အာဏာရွင္ မူဂါဘီကို ေထာက္ခံတဲ့ စစ္တပ္ရဲ. ဆိုးရြားလာတဲ့ ၿခိမ္းေျခာက္မႈေတြေၾကာင့္ အသာရေနတဲ့ အတိုက္အခံ Movement for Democratic Change (MDC) ပါတီကေတာင္ ေရြးေကာက္ပြဲက ႏုတ္ထြက္ဖို. ဆံုးျဖတ္ခဲ့ၾကတယ္။ အဲဒါေတာင္ အာဏာရွင္ မူဂါဘီက အဓိပၸာယ္ မရွိ၊ ဘယ္သူမွ မရွိေတာ့တဲ့ အဲဒီ ေရြးေကာက္ပြဲ ဆက္လုပ္/ ဆက္၀င္ၿပိဳင္ၿပီး တစ္ဦးတည္း ၿပိဳင္ကာ အႏိုင္ရသြားတာကို အရွက္မရွိ ေအာင္ပြဲခံေနေသးတယ္။

                           ႏိုင္ငံေရး (Politics) ဆိုတာ ႏိုင္ငံေရးသမား (Politicians) ေတြလက္ထဲမွာသာ ထားထားလို.မရေအာင္ကို အေရးႀကီးတယ္လို. ယံုၾကည္ပါတယ္။ ႏိုးၾကားတက္ၾကြတဲ့ အသိအျမင္မ်ားသူ ႏိုင္ငံသားေတြ ျဖစ္လာေအာင္ အားလံုး ႀကိဳးပမ္းၾကသင့္ပါတယ္။

အဆင္ေျပႏိုင္ၾကပါေစ။
ခြန္းခ်ိဳ

ဒီမိုကေရစီႏွင့္ စပ္လ်ဥ္းေသာ အေရးအသားမ်ား (အပိုင္း - ၃)

(အပိုင္း (၂) မွ အဆက္)

ေက်ာရိုး ခိုင္မာရန္ အသိပညာစြမ္္းရည္ တိုးတက္ဖြံ.ၿဖိဳးေစျခင္းႏွင့္ စည္းလံုးညီညြတ္ေရးနည္းလမ္းမ်ား

                           ျပန္ခ်ဳပ္ရလွ်င္ ဒီမိုကေရစီစနစ္ေၾကာင့္ တိုင္းျပည္ႏွင့္ လူမ်ိဳး တိုးတက္တည္ၿငိမ္မႈကို ရရွိႏိုင္သည္မွာ ႀကိမ္းေသသည္။ ဘယ္လို အသြင္ကူးေျပာင္းၾကမလဲႏွင့္ ခိုင္ၿမဲေအာင္ ဘယ္လို လုပ္မလဲ ဆိုလွ်င္ အေပၚ (အပိုင္း - ၂) က အခ်က္မ်ားကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားၾကရန္ လိုအပ္ပါသည္။ ကၽြန္ေတာ္တို. ယခု အင္တာနက္ႏွင့္ Facebook သံုးေနၾကသည္။ အင္တာနက္ႏွင့္ Facebook သည္ ကမာၻေပၚမွာ ရွိသမွ်အရာအားလံုးထက္ က်ယ္ျပန္.ႏိုင္ေသာ အရာမ်ားျဖစ္ပါသည္။ ထိုအရာတို.ကို အသံုးခ်ရပါမည္။ ထိုသို. အသံုးခ်ရာတြင္ အရင္ဆံုး ဦးစားေပးလုပ္ရမည့္ အခ်က္မွာ ကၽြန္ေတာ္တို.၏ ဗဟုသုတမ်ား၊ သိမွတ္နားလည္မႈမ်ားကို ဒီမိုကေရစီအသြင္ကူးေျပာင္းရပါမည္။ လူအနည္းငယ္သာ သိေနေသးေသာ အရာမ်ားကို သာမန္ျပည္သူအားလံုး (အထူးသျဖင့္ မ်ိဳးဆက္သစ္တို.) သိရွိနားလည္လာေအာင္ ျဖန္.ျဖဴး မွ်ေ၀ေပးတတ္ရမည္ ျဖစ္ပါသည္။ လုပ္ႏိုင္ေသာ နည္းလမ္း ၄ မ်ိဳးမွာ -

(၁) Online Deliberations (အြန္လိုင္းေပၚတြင္ Agenda တို.ကို စဥ္းစားေဆြးေႏြး ႏႈိင္းခ်ိန္မႈ)

(၂) Proxy Dialogues (Deliberative Process ၊ ေဆြးေႏြးျဖစ္ေစရန္ ၾကားခံမီဒီယာတို.မွတဆင့္ အျပန္အလွန္ေျပာဆိုၾကျခင္း)

(၃) Community Forums (နီးစပ္ရာ အသိုင္းအ၀ိုင္းတို.တြင္ ဖိုရမ္တည္ေဆာက္၊ ေလ့က်င့္၊ ေဆြးေႏြး၊ အားလံုးကို ပါ၀င္ေစျခင္း)

(၄) Self-Facilitated Discussions (အိမ္တြင္ျဖစ္ေစ၊ အလုပ္တြင္ျဖစ္ေစ Discussion Guidelines မ်ား ခ်မွတ္ကာ Video (သို.) တျခားတစ္ခုခုကို သံုးျခင္းျဖင့္ Deliberative Process ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ၾကျခင္း)

                       အထက္ပါနည္းလမ္းမ်ား သံုးၾကျခင္းျဖင့္ တစ္ဦးႏွင့္ တစ္ဦးၾကား သေဘာတူညီမႈမ်ား တည္ေဆာက္ၾကၿပီး ဘံုေကာင္းက်ိဳး (Common Good) တို.အတြက္ ေျဖရွင္းႏိုင္ေသာ နည္းလမ္းမ်ားကို ရွာေဖြရမည္ ျဖစ္သည္။ အားလံုး ပါ၀င္လာႏိုင္ေအာင္လည္း လႈံ.ေဆာ္ စည္းရံုးရမည္ ျဖစ္သလို ႀကိဳးကိုင္ခ်ယ္လွယ္ျခင္း ကင္းေ၀းစြာျဖင့္ ေဆြးေႏြး ေျပာဆိုၾကရမည္ ျဖစ္သည္။ ဓမၼဓိဌာန္က်က် ေတြးေခၚ ေျပာဆိုၾကရမည္ျဖစ္သည္။ (America speaks အဖြဲ.မွ ထုတ္ေ၀ေသာ Millions of voices စာအုပ္ကို မွီျငမ္းပါသည္)

ေဆြးေႏြးရာတြင္ သိထားရမည့္ အေျခခံဥပေဒသမ်ား 

(၁) ပါ၀င္ေဆြးေႏြးသူမ်ားကို မွန္ကန္ေသာ အသိပညာ၊ သတင္းအခ်က္အလက္ႏွင့္ ဗဟုသုတတို.ကို လြတ္လပ္မွ်တစြာ ျဖန္.ျဖဴး ပို.ခ် မွ်ေ၀ေပးရမည္။

(၂) ေဆြးေႏြးရမည့္အခ်က္မ်ား၊ ကိစၥမ်ား၊ Agenda မ်ားကို ဓမၼဓိဌာန္က်က် ေဘာင္ခတ္တည္ေဆာက္ စီစဥ္တတ္ရမည္။

(၃) တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးႏြယ္စုမ်ိဳးစံု ပါ၀င္ႏိုင္ေလေလ ပိုမိုထိေရာက္ႏိုင္ေလ ျဖစ္သည္။

(၄) မူ၀ါဒဖန္တီးသူတို.ႏွင့္ ယံုၾကည္မႈ (သို.) မယံုၾကည္မႈ တည္ေဆာက္ၾကရမည္။

(၅) အရည္အေသြးျမင့္ စဥ္းစားဆင္ျခင္ ႏႈိင္းခ်ိန္တတ္ျခင္း (Quality Deliberation) ကို အသိအမွတ္ျပဳ အားေပးၾကရမည္ျဖစ္သလို ေက်ာသားရင္သား မခြဲျခားဘဲ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကားမႈကို ေျမေတာင္ေျမွာက္ေပးၾကရမည္ ျဖစ္သည္။

(၆) ျပည္သူလူထု၏ တစ္သားတည္းျဖစ္ေသာ သေဘာထားကို ေဖာ္ထုတ္ျပသႏိုင္ရမည္။

(၇) တျခား မပါ၀င္ေသးသူမ်ား ပါ၀င္လာေအာင္ စည္းရံုးကာ အင္အားစုေဆာင္းရမည္ ျဖစ္သလို အားလံုး ပါ၀င္ထားမႈ (Total Involvement) ကို ဆက္လက္ထိန္းသိမ္းသြားႏိုင္ရမည္။


Long before the Soviet Union broke up, a group of Russian writers touring the United States were astonished to find, after reading the newspapers and watching television, that almost all the opinions on all the vital issues were the same. “In our country,” said one of them, “to get that result we have a dictatorship. We imprison people. We tear out their fingernails. Here you have none of that. How do you do it? What’s the secret?”

[ - John Pilger, “In the freest press on earth, humanity is reported in terms of its usefulness to US power” , 20 February, 2001]

                       အေမရိကန္ဒီမိုကေရစီ ေအာင္ျမင္ အဓြန္.ရွည္ရျခင္း၏ လွ်ိဳ.ခ်က္၀ွက္မ်ားမွာ အေပၚက ၇ ခ်က္ႏွင့္ နည္းလမ္း ၄ မ်ိဳး တို.ကိုက်င့္သံုးျခင္းတို.ေၾကာင့္ပင္ ျဖစ္ရမည္ဟု ယံုၾကည္ေနမိပါသည္။ ထို ၇ ခ်က္ႏွင့္ နည္းလမ္း ၄ မ်ိဳးတို.ကို က်င့္သံုးျခင္းျဖင့္ ဒီမိုကေရစီအေလ့အထမ်ားကို ေနာင္လာေနာင္သားတို.အတြက္  သေႏၶတည္ ပ်ိဳးေထာင္ၾကရပါမည္ျဖစ္သလို ေက်ာရိုးခိုင္မာေစရန္လည္း ယင္းတို.ျဖင့္ပင္ ဆက္လက္ေဆာင္ရြက္သြားၾကရန္ ႏိုင္ငံသားတိုင္းတြင္ တာ၀န္ရွိပါသည္။  


၂း၂ ။               ။ အုပ္ခ်ဳပ္မႈ အဓိကပံုစံႏွစ္မ်ိဳး မိတ္ဆက္                    

                    
                       ေက်ာရိုးမွာတင္ ေတာ္ေတာ္ ေပရွည္သြားလို. ဒီဟာကို မိတ္ဆက္မွ်သာ ေရးပါရေစ။ ဒီမိုကေရစီႏွင့္ အသားက်ၿပီးသားႏိုင္ငံတိုင္းတြင္ အာဏာသံုးရပ္လံုး (Legislative, Executive, Judiciary) L, E, J ကို အျပည့္အ၀ ခြဲျခားထားျခင္း မရွိတတ္ပါ။ (ခြဲဖို. မလိုတာမ်ိဳးလည္း ရွိတတ္၏။ မခြဲခ်င္တာမ်ိဳးလည္း ရွိတတ္၏) တခ်ိဳ.က်ေတာ့ ပါ၀ါ တစ္ခုႏွင့္ တစ္ခု ထပ္ေနတတ္သည္။ လြယ္လြယ္ေျပာရရင္ အာဏာခြဲျခားျခင္း (Separation of Powers) သည္ သမၼတစနစ္ႏွင့္ ပို ဆက္စပ္မႈ ရွိၿပီး အာဏာေပါင္းစပ္ျခင္း (Fusion of Powers) သည္ ပါလီမန္စနစ္ႏွင့္ ပို၍ နီးစပ္သည္။ အေမရိကန္အစိုးရဖြဲ.စည္းပံုတြင္ တိက်ရွင္းလင္းေသာ ပါ၀ါ စည္းျခားမႈကို ေတြ.ရေသာ္လည္း ၿဗိတိန္တြင္မူ ဥပေဒျပဳေရးႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာ ႏွစ္ခုေပါင္းစပ္ထားေသာ ပါလီမန္စနစ္မွာလည္း ေအာင္ျမင္ေနသည္ကို ေတြ.ရ၏။ ပါ၀ါ ျခားနားမႈသေဘာတို.ႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးလုပ္ရိုးလုပ္စဥ္တို.မည္သည္ တစ္ခါတစ္ရံ ရွဳပ္ေထြး၏။ ျပည္သူအမ်ား သိရခက္ႏိုင္၏။ အာဏာ အတိအက်ခြဲေ၀ျခင္းသည္ သာမန္ျပည္သူလူထုအတြက္ တစ္ခါတစ္ရံ နားလည္ရခက္ေစႏိုင္၏။ ထို.ေၾကာင့္ ရွင္းလင္းလြယ္ကူေသာ ပါလီမန္စနစ္မွာလည္း ေအာင္ျမင္ေနရျခင္းျဖစ္သည္။ ကမာၻ.ႏိုင္ငံမ်ားရွိ အုပ္ခ်ဳပ္မႈ အဓိကပံုစံႏွစ္မ်ိဳးမွာ -

-         သမၼတစနစ္ (Presidential System)
-         ပါလီမန္စနစ္ (Parliamentary System)          တို.ျဖစ္ၾက၏။

သမၼတစနစ္

                           သမၼတစနစ္ဆိုသည္မွာ သမၼတႏိုင္ငံေတာ္တစ္ခု (Republic) ၏ အစိုးရဖြဲ.စည္းပံုစနစ္တစ္ခုပင္ ျဖစ္ေလသည္။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ကိုင္းခြဲ (Executive Branch) ကို ဥပေဒျပဳေရး ကိုင္းခြဲ (Legislative Branch) ႏွင့္ သီးျခား ခြဲထုတ္ကာ သမၼတကို ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ရသည္။ သမၼတစနစ္တြင္ အစိုးရအဖြဲ.၌ သမၼတ၊ ဒုတိယ သမၼတႏွင့္ ၀န္ႀကီးမ်ားအဖြဲ. ပါ၀င္သည္။ အေျခခံသေဘာအားျဖင့္ တူညီႏိုင္ေသာ္လည္း တစ္ႏိုင္ငံခ်င္းစီတြင္ သမၼတစနစ္အမ်ိဳးမ်ိဳး ကြဲေနႏိုင္ေလသည္။

ပါလီမန္စနစ္

                         ပါလီမန္စနစ္တြင္မူ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကိုင္းခြဲမွ ၀န္ႀကီးမ်ားသည္ ဥပေဒျပဳေရး ကိုင္းခြဲမွ ေရးဆြဲခ်က္အရ ဆင္းသက္လာၾကၿပီး ဥပေဒျပဳေရးအဖြဲ.အေပၚ တာ၀န္ေစာင့္ထိန္း (Accountable) ရေလသည္။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးႏွင့္ ဥပေဒျပဳေရး ကိုင္းခြဲႏွစ္ခုတို.သည္ လိမ္ယွက္ ေရာေထြး (Intertwined) ေနတတ္ကာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ကိုင္းခြဲသည္ ပါလီမန္၏ တိုက္ရိုက္ (သို.) သြယ္၀ိုက္ ေထာက္ခံမႈအေပၚ မွီခိုရၿပီး ပါလီမန္မွ ေထာက္ခံမဲ (Vote of confidence) မ်ား ေပးျခင္းျဖင့္ အတည္ျပဳေပးရ၏။ ပါလီမန္စနစ္တြင္ အစိုးရအဖြဲ.၌ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္၊ ဒုတိယ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ႏွင့္ ၀န္ႀကီးမ်ားအဖြဲ. ပါ၀င္သည္။ ပါလီမန္စနစ္လည္း ႏိုင္ငံအလိုက္ ကြဲျပားမႈမ်ား ရွိႏိုင္ေလသည္။

                          [ ျခြင္းခ်က္ - တရုတ္ႏွင့္ ရုရွားတို.တြင္မူ သမၼတေရာ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ေရာ ရွိေနျပန္သည္။ မိတ္ဆက္နိဒါန္း ေပးျခင္းမွ်သာ ျဖစ္ၿပီး ဆက္လက္ ေလ့လာႏိုင္ၾကရန္သာ ရည္ရြယ္ပါသည္]

အဆင္ေျပႏိုင္ၾကပါေစ။
ခြန္းခ်ိဳ
စက္တင္ဘာ ၁၆ - ၂၀ ၊ ၂၀၁၀